Werkplaats

Mijn voornemen dit jaar is om wat meer aandacht aan de vrijeschoolbeweging te besteden. Die kunnen dat best gebruiken, is mijn idee, meer en betere berichtgeving over wat daar gaande is. De vraag is natuurlijk wel hoe lang ik dit voornemen ten uitvoer zal brengen... Is de weg naar de hel niet geplaveid met goede voornemens? Maar goed, ik begin gewoon. Ten eerste heeft de Vereniging van vrijescholen op haar weblog een nieuw onderdeel van de afgelopen MichaëlConferentie geplaatst. De laatste keer dat dit gebeurde, heb ik op woensdag 11 november 2009 in ‘Pauper’ gemeld. Nu kondigt de website van de Vereniging van vrijescholen blij aan ‘Rede dr. Schieren – MichaëlConferentie 2009 online’:

‘Op de MichaëlConferentie 2009 zijn videoopnamengemaakt. Op ons weblog zijn de redes integraal te zien. De komende tijd zullen er veel meer video-, geluids- en beeldmateriaal gepost worden. Klik hier om naar het weblog te gaan.’

Die link leidt helaas niet naar de juiste plek (namelijk naar een bericht van die bewuste 11 november, dus dat schiet niet op). Dus daarom krijgt u hier de goede, eerst die van de weblog zelf, en verder deze van de ‘MichaëlConferentie 2009 – rede dr. Schieren’:

‘In deze post de volledige rede van dr. Schieren, Alanus Hochschule, Alfter bei Bonn, Duitsland. De rede is in het Duits, Nederlandse opname/podcast volgt.’

Je krijgt een zeer degelijke, Duitstalige antroposofische voordracht voorgeschoteld. Niet spectaculair in zijn beeldvorm, om het zacht uit te drukken. Maar de spreker staat er duidelijk op, is goed verstaanbaar en tussendoor krijg je ook beelden van het luisterende publiek in de zaal. De voordracht duurt slechts een half uur, en dat valt mee. Ik ben benieuwd wat de beloofde ‘Nederlandse opname/podcast’ zal inhouden: hetzelfde, maar dan met Nederlandse ondertitels?

Verder belandde ik vandaag puur toevallig op de website van de Stichtse vrijeschool in Zeist. De rector van de Stichtse Vrije School, Gijs van Lennep, kwam hier nog langs op 6 maart 2009 in ‘Levenslang’, naar aanleiding van de problemen op de Geert Groote School II in Amsterdam. En een bespreking van het proefschrift van Hilde Steenbergen door dezelfde Gijs van Lennep kon u op 8 mei 2009 vinden in ‘Significant’. Maar de absolute top kon ik melden op 5 mei 2008 in ‘Beste en slechtste scores’, waaruit bleek dat de Stichtse Vrije School bovenaan bij de eerste hoorde, en niet onderaan bij de laatste. Op 7 juli 2009 kwam in ‘Stormlopen’ al een aankondiging van de genoemde MichaëlConferentie aan de orde, maar ook eentje van een speciale internationale conferentie over ‘Social and Emotional education’ op de Stichtse vrijeschool. Als voorbereiders namens de Stichtse Vrije School worden daar genoemd Danielle van Dijk en Gijs Roeters van Lennep. Danielle van Dijk is bekend geworden door haar boek over ‘het Christusbewustzijn’.

‘Drs. Danielle van Dijk houdt zich al meer dan dertig jaar bezig met de esoterie. De antroposofie is haar grootste inspiratiebron. Vanaf 1975 is zij als docent verbonden aan de Stichtse Vrije School in Zeist, waar ze lesgeeft in Nederlands, (wereld) literatuur, filosofie en ethiek.’

Zo wordt zij beschreven op de website van Christofoor, haar uitgever. Van ‘Het Christusbewustzijn. Een moderne inwijdingsweg’ is in korte tijd al een tweede druk verschenen (het kwam uit in maart 2008). Dat boek wordt als volgt aangeprezen:

‘Milieuvervuiling, discriminatie en oorlogen; we lijken in een wereld te leven waar intolerantie en geld de boventoon voeren. In dit inspirerende boek vertelt Danielle van Dijk hoe wij kunnen bijdragen aan een wereld waar de liefde regeert. Namelijk door bij onszelf te beginnen. Zij beschrijft hoe wij een universeel bewustzijn kunnen ontwikkelen om aan deze nieuwe wereld bij te dragen. Dit bewustzijn noemt zij het Christusbewustzijn. Op een heldere manier beschrijft Van Dijk de mens Jezus, de kosmische Christus en de komst van Christus op aarde. Zij verbindt de inzichten van Rudolf Steiner met de de Nag Hamadi geschriften en de evangeliën van Maria Magdalena en Judas om tot een veelomvattend beeld van Christus te komen. Als wij Christus goed kennen, kunnen wij dit nieuwe bewustzijn ontwikkelen. Stap voor stap en door middel van oefeningen legt Daniëlle van Dijk uit hoe wij tot dit bewustzijn kunnen komen. Het Christusbewustzijn is een positief en inspirerend boek voor iedereen die wil bijdragen aan een tolerante en liefdevolle wereld.’

Nu kwam ik vandaag dus op de website van de Stichtse vrijeschool en vond daar, in het menu bovenaan onder ‘Nieuws’, de laatste ‘Stichter Berichter’ van het afgelopen jaar:

‘Het Stichter Bericht is nu ook via e-mail te ontvangen. Je kan je opgeven door een e-mail te sturen aan: stichterbericht@svszeist.nl
De overige ouders krijgen het Stichter Bericht via de leerlingen uitgereikt.
Je kan het Stichter Bericht ook downloaden door op één van de onderstaande links te klikken.’

Hier bovenaan staat die van december. Maar volg niet deze aanwijzing op de homepage:

‘De nieuwste Stichter Berichter staat op de website lees meer...’

Want daar vind je gek genoeg als laatste uitgave slechts die van november. Er ontbreekt er ook een heel aantal. – In de negen kantjes van die van december echter staat helemaal op het eind een mooi verhaal van een 3e jaars pabostudent aan Hogeschool Helicon, Wieke van de Hoek. Waarom dat verhaal daar staat, is mij niet helemaal duidelijk. Misschien omdat zij in Zeist stage heeft gelopen? Of gewoon om nieuwe vrijeschoolleerkrachten te werven? Hoe dan ook, zij beschrijft heel treffend, onder de titel ‘Pabo Hogeschool Helicon, méér dan gewoon een pabo’:

‘Toen ik als stagiair voor een klas met jonge kinderen stond en vroeg wat ze later wilden worden, hoorde ik naast piloot, brandweer en pappa, heel vaak juf of meester. De kinderen zijn kennelijk geïnspireerd geraakt door mijn verschijning voor de klas.

Jaarlijks schrijven studenten zich in op een Pabo, met het doel om uiteindelijk voor de klas te gaan staan. Toch stoppen vier van de tien studenten al na het eerste jaar. Waarom? Misschien omdat het romantische beeld van de juf of de meester, niet altijd overeenkomt met de werkelijkheid.

De realiteit is dat je als leraar voor een klas komt te staan met dertig kinderen die allemaal hun eigen wensen, dromen en willetjes hebben. En vaak zal hun wil niet overeen komen met jouw wil. Maar is dat niet juist prachtig?

In een klas kan een toekomstig bakker, dokter of architect zitten, en hopelijk ook een aantal juffies en meesters. Elk kind heeft zijn eigen mogelijkheden en kansen, dat is wat het onderwijs juist zo beweeglijk maakt.

Al deze verschillende kinderen hebben hun eigen benadering nodig en daarin is het vrijeschoolonderwijs uniek. Een leraar op de vrijeschool moet meer kunnen dan het geven van onderwijs aan de hand van een leerplan. De leraar moet zelf het onderwijs kunnen ontwerpen, waarbij aan de ene kant het leerplan en aan de andere kant de waargenomen leervragen en de benadering van de verschillende kinderen verwerkt worden. Het kunstzinnige element speelt hierin een essentiële rol.

Je rol als juf of meester wordt anders als je ieder kind zijn eigen onderwijs wilt bieden. Dan merk je dat een kind meer is dan rekenen, taal of topografie. Een kind heeft ook fantasie, een zin om te bewegen en de mogelijkheid om prachtige kunstwerken te maken. Dit is minstens zo belangrijk als het leren waar d of t geschreven moet worden.

Op de pabo van Hogeschool Helicon zijn wij dagelijks bezig om onderwijs te creëren waarin het gehele kind wordt aangesproken.

Om dit kinderen aan te bieden moeten wij als toekomstige leraren natuurlijk al deze verschillende gebieden eerst zelf goed beheersen. Wij moeten kunnen zingen, tekenen, rekenen, schilderen en verhalen vertellen. Je wordt een soort kunstzinnig manusje-van-alles.

Je leert een verhaal zo beeldend te vertellen, dat het kind het verhaal als een film voor zich ziet. Je leert hoe je prachtige bordtekeningen moet maken en hoe je op de befaamde lerarenmanier moet schrijven. Je leert hoe je een canon moet inzetten, de maat moet slaan en hoe je je eigen stem kunt beheersen.

En dan komt er een tijd dat dit allemaal in praktijk gebracht mag worden: de stages. Door de jaren heen merk je dat je steeds een stapje verder komt.

Ik beleef een klas kinderen als een spiegel, als je ervoor staat word je je ongelooflijk bewust van jezelf. Wat doe ik met mijn handen? Waarom zeg ik steeds zeg maar? Het is echter heel erg leuk om te merken dat de kinderen jouw zelfverzekerdheid ook spiegelen. En die zelfverzekerdheid krijg je door simpelweg te oefenen. Door elke keer weer je grens te verleggen en nieuwe uitdagingen aan te gaan.

Opeens zie je dan, dat wat je in het eerste jaar van de opleiding onmogelijk leek, wel lukt. Waar je eerst vijf minuten, naar je schoenen starend, een verhaal hebt verteld, verzorg je nu hele lesdagen. Je ziet de kinderen met zelfvertrouwen een staartdeling doen, een moeilijk driestemmig lied zingen of alle provincies van Nederland opnoemen met hoofdsteden. Dat is een geluksmoment. Dan wordt voor mij het romantische beeld van De Juf realiteit.’

En ik vond op bladzijde 6 van dit nummer ook deze ‘Ingezonden mededeling’, met een nogal schreeuwerige opmaak in Amerikaanse stijl:

‘Meditatiewerkplaats: Het Christusbewustzijn, januari-maart 2010

Op zaterdag 9 januari 2010 start er een nieuwe meditatiewerkplaats over het Christusbewustzijn.
Plaats: Stichtse Vrije School, Socrateslaan 24, Zeist
Tijd: Vijf zaterdagochtenden van 9.45-12.15 uur en twee lezingen*)

De meditatiewerkplaats is bedoeld voor iedereen die een innerlijke ontwikkelingsweg wil gaan, gericht op een liefdevol en hoger bewustzijn. Naast de basisoefeningen van Rudolf Steiner voor het denken, voelen en willen, worden er oefeningen gegeven voor het vergroten en richten van de bewustzijnsziel. De Rozenkruismeditatie van Rudolf Steiner en een Christusmeditatie worden geoefend. De werkplaats is gebaseerd op het gedachtegoed van Rudolf Steiner, de antroposofie.

Het boek: ‘Het Christusbewustzijn; een moderne inwijdingsweg’ van Danielle van Dijk vormt het uitgangspunt voor deze meditatiewerkplaats. Voor meer informatie over het boek, zie: www.christofoor.nl

Danielle van Dijk, docent Nederlands, literatuur en filosofie op de Stichtse Vrije School en Christa van Kan, kunstzinnig therapeute en eveneens docent op de Stichtse Vrije School, zullen deze werkplaats geven.

Tijd: Vijf zaterdagochtenden van 9.45-12.15 (koffie en thee vanaf 9.30 uur):
Zaterdag 9 januari 2010, 23 januari, 13 februari, 6 maart en 20 maart
Kosten voor de cursus en de lezingen: 75 euro, inclusief koffie, thee en koekjes’

Dat heeft wel wat weg van de meditatiewerkplaatsen, waarover ik op 27 december 2009 in ‘Inertie’ meldde, in het kader van de Vrije Hogeschool voor Geesteswetenschap van de Antroposofische Vereniging:

‘Sinds 2004 organiseert de Algemene Sectie z.g. meditatiewerkplaatsen voor leden en beroepsbeoefenaren in antroposofische werkgebieden. In deze werkplaatsen wordt de specifieke antroposofische benadering van mediteren en de voorbereiding daarop behandeld. Dit gaat in de vorm van gesprek en kunstzinnige verwerking, met name door euritmie, en door uitwisseling van ervaringen, alles ter ondersteuning van de individuele meditatieve activiteit in de eigen omgeving.’

Spirituele werkplaatsen zijn in tegenwoordig. Je vindt ze overal. Maar blijkbaar ook op de Stichtse vrijeschool. Geen wonder, als een juf deze geeft die daar al 35 jaar werkt. Deze speciale werkplaats slaat blijkbaar aan, gezien de verkoop en belangstelling. Er is vast behoefte aan. En is een vrijeschool immers niet ook een werkplaats?