Getrouwd

Christophorus en Amerpoort zijn sinds een week met elkaar getrouwd. En zoals dat hoort, wordt dat netjes van de daken geschreeuwd. Even ter herinnering: op 3 december 2009 haalde ik in ‘Ondertrouw’ uit het bericht ‘Besluit voorstel tot fusie Christophorus getekend’ deze gegevens:

‘Ton Caspers, bestuurder van Amerpoort, en Dick Annegarn, bestuurder van Christophorus, hebben maandag 26 oktober 2009 het Besluit voorstel tot fusie getekend. De “ondertrouw” van beide organisaties is hiermee een feit. In december tekenen beide Raden van Toezicht en vanaf dat moment staat niets een fusie per 1 januari 2010 meer in de weg.’

Ik had het hier al eerder over Christophorus gehad: op 30 oktober 2008 in ‘Spanning’ en op 11 februari 2009 in ‘Informateurs’. Ik maakte op 3 december ook melding van een Sociaal Plan, zoals dit eerder op de website van vakbond NU’91 was gepubliceerd:

‘Zo staat er bijvoorbeeld in het “Overdrachtsprotocol Christophorus – Amerpoort” onder “Artikel 2 Geen gedwongen ontslagen”:

“Als gevolg van de overgang zullen er geen gedwongen ontslagen plaatsvinden. Als uitgangspunt geldt dat betrokken werknemers de functie behouden die zij uitoefenden voor de overdracht en hun werkzaamheden zullen volgen.”’

Toen ik het ‘jaardocument 2008’ op de website van Christophorus zelf las, schrok ik wel van de drastische omstandigheden die tot deze fusie geleid hadden. Zo stond daar bijvoorbeeld in:

‘Zoals 2007 een bijzonder zwaar jaar was voor Christophorus, was 2008 een bijzonder spannend jaar.
Eind 2007 was het onvermijdelijk met 15 % te bezuinigen op de personele formatie. De conclusie uit een organisatie analyse loog er niet om: onbewust onbekwaam, met trekken van een vrijwilligersorganisatie. Gelukkig stond er ook bij dat er een enorme motivatie was om goede zorg te leveren aan de bewoners, en dat de wil om te veranderen sterk aanwezig was. Zo gingen we 2008 in: geschrokken, maar strijdvaardig.’

‘Een aantal medewerkers volgde niet in de nieuwe koers, van hen namen we afscheid. De medewerkers die bleven, namen er allemaal een groter deel van het werk voor hun rekening. Naast die grotere hoeveelheid werk, stapten we ook in een verandertraject dat op zichzelf al werk met zich meebracht.
Er werden externe deskundigen ingehuurd, die op essentiële punten de koers vasthielden. Door de hele organisatie heen werd er meegedacht over de nieuwe manieren van werken. Een enorme energie brak los.
Van tevoren was beslist niet zeker dat we er in zouden slagen om het zinkende schip weer drijvend en op koers te krijgen. Het was een bijzonder spannende tijd. Maar tot nu toe is het gelukt. En in 2009 zullen we de klus moeten afmaken en het schip drijvende zien te houden tot we de veilige haven hebben bereikt.’

Hoe het verder is gegaan, is nu op de website van Christophorus te vernemen. Daar zie je op de homepage de beide logo’s van De Amerpoort en Christophorus, en deze tekst:

‘Vanaf 1 januari 2010 is Christophorus gefuseerd met Amerpoort. Christophorus maakt deel uit van de divisie Kind en Jeugd.
Klikt u hier om naar de website van Amerpoort te gaan
“Camphill gemeenschap Christophorus, samen je eigen weg”’

Ga je vervolgens in het keuzemenu rechts naar ‘Nieuws’, krijg je dit verhaal te lezen:

‘Fusie Christophorus en Amerpoort – De belofte
“We gaan trouwen” zei de bestuurder van Christophorus eind 2007. We gaan op zoek naar een partner, want samen staan we sterk. En de bestuurder ging op vrijersvoeten, plaatste contactadvertenties en lonkte.
Verschillende kandidaten kwamen even kijken, sommigen gingen al snel weer weg, sommigen gingen een keertje samen uit en lieten het daarbij. Uiteindelijk bleven er twee mogelijke kandidaten over. Eén daarvan leek op ons, de ander had heel andere eigenschappen. Het leek voor de hand te liggen dat we zouden kiezen voor de partner die een beetje op ons leek, maar we waren verliefd op de ander.
Iemand zei: “met mijn verstand en met mijn hart ben ik geneigd in wijsheid voor de partner te kiezen die op ons lijkt, maar mijn ‘wil’ adviseert me anders.”
In december 2008 werd de verloving bekend gemaakt. De bestuurders van Christophorus en Amerpoort tekenden de Intentieovereenkomst. En zoals alle verliefde stellen besloten we meteen heel veel samen te gaan doen. En zo leerden we elkaar een stuk beter kennen, de goede en de minder goede eigenschappen. En de liefde hield stand.
Er is een trouwdatum gekozen, 1 januari 2010 is er het huwelijk voor de burgerlijke stand, en 4 januari 2010 wordt het huwelijk beklonken tijdens de Nieuwjaarsreceptie van Amerpoort in de grote zaal van Christophorus. Alle voorbereidingen zijn in volle gang.
Daarbij hoort ook de formele stap van het in ondertrouw gaan. 26 oktober 2009 tekenden de bestuurders van Christophorus en Amerpoort het definitieve besluit om te fuseren.
Lees alles over de fusie in onze speciale krant (PDF)’

Diezelfde tekst blijkt als opening van deze fusiekrant te fungeren. Er direct naast is dit te vinden:

‘De fusie met Amerpoort brengt Christophorus...
voor mij als ouder toch een boel onzekerheid. Hoe antroposofisch blijven we in de toekomst? Blijven er voldoende mensen met die specifieke antroposofische kennis om die bijzondere zorg te leveren die zo kenmerkend is voor het mooie Christophorus?
René van Beek, vader van Charlotte die in Bathasar woont.’

Verder wordt een heel aantal mensen van zowel Christophorus als de Amerpoort aan het woord gelaten over de fusie. Zo is er deze openhartige ‘Terugblik van Dick Annegarn’. Er staat niet bij wie het geschreven heeft. Wel vind ik in de colofon: ‘Teksten en einderedactie: Annemarie de Lange’, dus ik mag aannemen dat zij de auteur van alles is. Raad van Bestuur Dick Annegarn vertelt haar het volgende:

‘Als ik terugkijk op de afgelopen twee en half jaar, dan zie ik een organisatie met zo’n ontzettende veerkracht, met zo’n overlevingswil en ze lijkt zich er nauwelijks van bewust. De feiten zijn dat Christophorus nog bestaat, een tekort van ruim een miljoen in 2007 omzet naar een sluitende exploitatie in 2009, van een negatief vermogen naar een positef vermogen en van een naar binnen gekeerde instelling gegroeid is naar een midden in de wereld staande organisatie. De fusie met Amerpoort is met recht een win-win situatie: Amerpoort kan trots zijn op het organisatieonderdeel Christophorus. Maar daaraan vooraf gaat dat iedereen van Christophorus trots op zich zelf mag zijn.

“Ik ben bij Christophorus als bestuurder begonnen in mei 2007. Wat ik aantrof was een erg naar binnen gekeerde organisatie en een dramatische financiële situatie, waarvan zelfs de toenmalige Raad van Toezicht geen weet had. Als ik heel eerlijk ben moet ik toegeven dat ik na zes weken een weekend lang me erop bezonnen heb of ik er al dan niet mee zou doorgaan.

Toen bedacht ik dat als ik niet in vaste dienst zou zijn gekomen, maar als interimmer gevraagd zou zijn, ik de klus aangenomen zou hebben. En vanaf dat moment heb ik de problemen met de houding van een interimmer benaderd.

Essentieel was vanaf dat moment mensen om me heen te verzamelen die samen met mij de klus wilden klaren. Mensen die alles bij het oude wilden laten zetten zichzelf daarmee buiten spel. In die beginperiode kwamen er elke week nieuwe lijken uit de kast. Het was ook erg belangrijk om de organisatie ervan te overtuigen dat het goed mis was. De vorige bestuurder had het beeld achter gelaten dat we er voor het eerst in jaren prima voorstonden, en daar kwam ik met mijn praatjes dat Christophorus aan de rand van de afgrond stond. Toen er enig besef ontstond, reageerde men gelaten. Christophorus was vaker door een dal gegaan, al die onheilstijdingen waren overleefd, we zouden nu wel weer overleven. En dat terwijl een actieve houding nodig hadden om het tij te keren.

Op dat moment achtte ik de kans van slagen niet erg groot, maar de uitdaging werd daardoor natuurlijk wel groter. En een aantal mensen die ik inmiddels om mij heen verzameld had, hielden de moed erin. Zij waren ook bereid om tot het gaatje te gaan. Terugkijkend zie ik een moordend tempo waarin we dingen hebben opgepakt en opgelost, zowel financieel als organisatorisch. Op een rijtje: bij Christophorus vertrokken in de afgelopen twee-en-half jaar de manager Wonen, de manager Financiën , de manager P&O, coördinator Dagbesteding, een aantal huisverantwoordelijken, enkele leden van de Raad van Toezicht, de accountant, de voorzitter van de Ondernemingsraad en de voorzitter van de Cliëntenraad. Interimmers werden, waar nodig ingehuurd. Er kwamen veel nieuwe leden in de Ondernemingsraad en in de Cliëntenraad. Kortom er ontstond een nieuw elan. Er werd gereorganiseerd in de zorg en in de ondersteunende diensten.

Het aantal leidinggevenden werd met 2/3 terug gebracht en de medewerkers formatie met circa 15%.

Camphill panden werden tegen een aantrekkelijke prijs gekocht. Schulden werden gesaneerd. Met als resultaat dat Christophorus in 2009 een cliëntbezetting van 100%, een sluitende exploitatie en een positief eigen vermogen heeft. Maar ook in de zorg werden resultaten geboekt. Per huis werden specifieke cliëntdoelgroepen gehuisvest, logeren werd gedecentraliseerd, het opstapcertificaat kwaliteit werd behaald, een verbeterplan is er opgesteld naar aanleiding van audits met een doorloop in 2010. En ik ben vast nog wel wat vergeten.

Wat hebben we daar tegenover gezet: heldere communicatie. Op alle mogelijke manieren hebben we met iedereen gecommuniceerd, zowel intern als extern. De middelen die we gebruikten: interne website opgezet, spreekuur in het leven geroepen, mailings rondgestuurd, bijeenkomsten georganiseerd. En de absolute regel dat iets pas gecommuniceerd werd als het “waar” was. Dus niet al van de daken schreeuwen als we dachten dat we iets geregeld hadden. Iets is pas geregeld als het is geregeld. Pas als de handtekeningen staan, kun je ermee naar buiten.

Het doet dan ook groot plezier als je na een tijdje het vertrouwen in de communicatie ziet groeien, dat je reacties hoort als: “Ja, dat heb ik ook allemaal al op de website gelezen” en “Wat ik hier tijdens deze bijeenkomst hoor, is consistent met wat ik van mijn leidinggevende hoor”.

We hebben ook veel medewerkers betrokken bij het veranderproces. Dat deden we in kaderbijeenkomsten, die we ongeveer om de zes weken organiseerden, in de deelprojectgroepen en de werkconferenties. Daarmee sloegen we drie vliegen in één klap, wij kregen in een vroegtijdig stadium feed back op onze plannen, de medewerkers waren geïnformeerd en er ontstond draagvlak voor de veranderingen.

Als je terugkijkt zie je dat een flink aantal medewerkers ervoor gekozen heeft deze veranderingen in Christophorus niet mee te maken en hun eigen weg te kiezen. Maar je ziet ook dat de groep die gebleven is en de mensen die er nadien bijgekomen zijn langzaam maar zeker enorm trots worden op wat er gepresteerd is. En dat mag ook wel. We hebben Christophorus niet gered vanaf de rand van de afgrond, Christophorus hing al over de rand van de afgrond. Door uit alle macht eraan te trekken, met steeds meer mensen, is het gelukt weer vaste grond onder de voeten te krijgen. Dat is een prestatie van formaat.

Ondertussen, terwijl we onszelf aan het redden waren, hebben we ook gezocht naar een geschikte partner. Die hebben we gevonden in Amerpoort. Een veelkleurige organisatie, die er niet op uit is de buit binnen te halen, maar een organisatie die het unieke ziet wat Christophorus te bieden heeft. Een organisatie die haar deskundigheid en betrokkenheid wil inzetten om onder haar paraplu Christophorus te laten voortbestaan en verder te laten groeien.

Het afgelopen jaar hebben steeds meer medewerkers van Christophorus kennis gemaakt met Amerpoort en de medewerkers daar. Het zijn vooral veel positieve ontmoetingen geweest, we blijken veel met elkaar gemeen te hebben.

Een fusie gaat meestal gepaard met wrijving, met wennen aan elkaar, met geven en nemen, compromissen sluiten. Amerpoort en Christophorus lijken elkaar moeiteloos te vinden. De ondersteuning van de afdelingen Financiën en P&O, de samenwerking in de stuurgroep, de juridische uitwerking, het oplossen van praktische problemen, het samengaan van Raad van Toezicht, OR en Cliëntenraad, en installeren van de Identiteits Raad, het loopt.

Van nature ben ik geneigd me voor te bereiden op tegenslag, en hobbel op de weg, een kink in de kabel, maar tot nu toe (en we zitten in eindfase, het definitieve besluit is getekend) verloopt alles soepel. Als ik vooraf had geweten wat er allemaal op ons pad zou komen, dan weet ik niet of ik er aan begonnen was . Maar nu we de eindstreep naderen ben ik blij het te hebben meegemaakt. Dit was een uniek proces, zoiets maak je niet vaak in je leven mee. En de behaalde resultaten geven veel vertrouwen voor de toekomst. Als een organisatie de veerkracht heeft om dit te doen, dan redt zij zich ook verder wel”.’

Maar ook Hedy Arns wordt aan het woord gelaten. Daarbij is haar blijkbaar gevraagd hoe zij Christophorus over vijf jaar ziet:

‘Hedy Arns is Manager Zorg bij Christophorus. Zij deelt de dagelijkse leiding van het Christophorus onderdeel van Amerpoort met een collega manager Zorg. Tot september 2010 is dat de interim manager Paul van Aubel. Hoe ziet Hedy de fusie, de gezamenlijke toekomst en de identiteit?

Hedy: “Het afgelopen jaar is er op verschillende gebieden al intensief samengewerkt met Amerpoort. Ik heb Ton Caspers leren kennen als een heel sociale, warme man. Vanaf het eerste begin heeft hij blijk gegeven van oprechte interesse in Christophorus, in woorden en in daden.

Jantien Eerdmans wordt de divisiedirecteur van Kind en Jeugd, zij is mijn direct leidinggevende. Ik verwacht dat zij naar Christophorus maatstaven een strakke baas is, zeer duidelijk in haar richtlijnen. Zij is gepokt en gemazeld in de Amerpoortmethodieken. Maar zij is niet iemand die zonder meer op haar manier wil werken, zij kan goed luisteren naar de mensen in het veld.

Ik wens haar toe dat ze Christophorus goed mag leren kennen, dat zij de tijd heeft en neemt om de organisatie tot in zijn diepste wezen te leren kennen.”

Als je me vraagt naar de toekomst van Christophorus, dan heb ik een beeld voor me hoe het er hier over vijf jaar uitziet...

Hedy: “Dan maken we deel uit van de divisie Kind en Jeugd, dat is onze basis, die staat over vijf jaar nog steeds als een huis. Maar binnen Amerpoort is er dan ook antroposofische volwassenenzorg, zo zijn er dan bijvoorbeeld woningen voor zorgintensieve Volwassenen op Nieuwenoord. Christophorus zit dan ín Amerpoort.

En cliënten van Christophorus vinden er een prima plek om naartoe door te stromen.

In de tuin is een groep actieve LVG-ers uit de LVG divisie aan de slag. En de productie die er gemaakt wordt, wordt er ook verkocht, zodat van daaruit de buurt is te bereiken. Er is ook een prieel met een theehuis.

Dagbesteding voor gedragsmoeilijke volwassenen, die er baat bij hebben hier in de bossen van Bosch en Duin te wonen, krijgen dagbesteding op het terrein van Hermes, dat ouderinitiatief viert over vijf jaar haar driejarig bestaan.

Over vijf jaar is het heel gewoon dat op elke dagbestedingsvraag Amerbreed een antwoord wordt gezocht, zodat de cliënt de dagbesteding krijgt die het beste bij hem of haar past.”

Terug naar het heden. Hedy: “De identiteit van Christophorus wordt vergeleken met een parel. De schat die het schip Christophorus aan boord heeft bij het binnenvaren van de veilige haven Amerpoort. Het is iets wat wij wel hebben, en Amerpoort niet.

Dat is ook een punt waar wij hen iets te brengen hebben. Daar kunnen zij van ons leren. En dat willen zij ook graag. Illustratief is dat ik laatst, toen ik geblesseerd raakte, een aardig kaartje van Jantien toegestuurd kreeg. Zij stuurde mij een reproductie van Vincent van Gogh, “het meisje met de parel”.

Opeens valt het op. Bij de vraag naar de toekomst van Christophorus over vijf jaar heeft Hedy de identiteit niet genoemd. En dat klopt ook. Hedy: “De identiteit maakt nu vanzelfsprekend deel uit van Christophorus, en over vijf jaar nog steeds.”’

Nou, het eerdere beeld dat ik hier schetste, wordt hiermee duidelijk bevestigd. Het jaar 2015 ligt voorlopig nog een eindje weg. Hoe zal de heilpedagogische beweging er dan uitzien? Ongetwijfeld heel anders dan nu. Christophorus heeft in ieder geval nu al voor een heel nieuwe weg gekozen.