Alcohol

Ha, ik kan eindelijk weer eens iets heel positiefs melden over de Lievegoed Zorggroep! Dat doe ik uiteindelijk toch veel liever dan negatief nieuws, maar dan moet er natuurlijk wel aanleiding toe zijn. Die was er de afgelopen tijd niet. De Lievegoed Zorggroep kwam hier voor het laatst voorbij op 31 mei, in ‘Tegenvallers’: de titel zegt het al. Daar ga ik niet verder over uitweiden. Nee, ik geef nu eerst weer wat als algemene informatie op de website van de Lievegoed Zorggroep staat, onder de algemene noemer van haar zorgaanbod ‘Psychiatrie, verslavingszorg, gehandicaptenzorg’:

‘Angst, depressie of andere psychische problemen

Lievegoed Psychiatrie behandelt problemen zoals persoonlijkheidsstoornis, angst, fobie of depressie. Dat kan poliklinisch of middels kortdurende opname. Ook wonen in een van onze therapeutische woon- leefgemeenschappen is mogelijk. Klik hier voor Lievegoed Psychiatrie.

Alcohol, drugs of andere verslaving

Arta Verslavingszorg is erop gericht dat je vrij wordt van verslaving. Of je nu verslaafd bent aan alcohol, drugs of internet. Poliklinisch indien mogelijk of middels verblijf in een van onze locaties. Uniek is ons aanbod aan nazorg. Klik hier voor Arta Verslavingszorg.

Gehandicapt

Lievegoed Gehandicaptenzorg is er voor kinderen en volwassenen met een verstandelijke beperking en meervoudige handicaps. Hulp aan huis, kinderdagcentra en woonvoorzieningen voor volwassenen vindt u in de regio Utrecht, Rotterdam, Breda, Den Haag, Amsterdam en Almere. Klik hier voor Lievegoed Gehandicaptenzorg.

Antroposofisch geïnspireerd

We bieden naast de reguliere zorg net iets meer. Spiritualiteit, zingeving, creativiteit: daar staan we voor en hebben we jarenlang ervaring mee. Onze locaties zijn kleinschalig en persoonlijk; er is speciale aandacht voor een gezonde, harmonieuze leefomgeving met een duidelijk ritme. Onze zorg staat open voor mensen uit het hele land en wordt vergoed door elke ziektekostenverzekeraar.’

Maar nu staat er ook in de rechterkolom onder ‘Nieuws’:

‘Ex-cliënt schrijft openhartig over veranderingsproces na alcoholprobleem

De indringende en openhartige teksten van het complexe veranderingsproces, waarin Rogier stopt met drinken en gedurende lange tijd in onze verslavingskliniek verblijft, zijn ontroerend, eerlijk en onontkoombaar confronterend. Een verhaal met een ziel, over pijn, schaamte en liefde. Eerder publiceerde de Volkskrant een selectie uit de beelden en teksten.

Kopstoot – het gezicht van alcohol, Rogier Dijkman & Carolien Euser’

Ga je de link in de titel na, dan krijg je dit te lezen:

‘Rogier Dijkman (1959) heeft een alcoholprobleem. Al jong is hij succesvol als cameraman en documentairemaker. Hij is de man die alles kan en alles heeft. Rond zijn veertigste gaat het echter bergafwaarts. Na een ernstig ongeluk op straat besluit hij een pasfoto te laten maken van zijn gehavende gezicht en dat iedere week te herhalen. Het is een idee van zijn vriendin Carolien, die de wanhoop nabij is. Deze bijzondere fotoserie vormt de basis van dit boek.

Rogier Dijkman, Carolien Euser en Arno Haijtema ontvingen de Psyche Mediaprijs 2010 voor hun artikelenreeks “Nooit meer een kopstoot” in de Volkskrant.

Bekijk hier een interview met Rogier en Carolien door AT5’

Die link naar de Psyche Mediaprijs is intrigerend. Deze leidt naar de website van het maandblad Psy, waar nog meer aan gekoppeld is, zoals het colofon vermeldt:

‘Psy bestaat uit de nieuwssite Psy.nl, de vacaturesite Psywerkt.nl en het maandblad Psy. Uitgever is GGZ Nederland. De redactie werkt op basis van een redactiestatuut. De inhoud van Psy vertolkt niet per definitie de standpunten van de uitgever.’

Deze website schrijft nu ‘Psyche Mediaprijs naar artikelenreeks over alcoholisme’, gedateerd op 4 oktober:

‘De Psyche Mediaprijs 2010 is gewonnen door Carolien Euser, Rogier Dijkman en Arno Haijtema met de artikelenreeks in de Volkskrant: “Nooit meer een kopstoot”. “Door de volstrekte openheid bestrijden de makers de schaamte”, zo verwoordde voorzitter Paul Schnabel het oordeel van de jury.

De Psyche Mediaprijs werd uitgereikt tijdens het Madness & Arts Festival dat de afgelopen week gehouden werd Haarlem. Euser, Dijkman en Haijtema wonnen de prijs omdat ze met “moed en doorzettingsvermogen” hebben laten zien dat alcoholisme een vernietigende uitwerking kan hebben. In hun artikelenreeks is volgens het juryrapport “geen sprake van romantisering van het leven van een verslaafde en met het vooroordeel dat het ‘allemaal wel meevalt’ als je een alcoholprobleem hebt en geen junk bent, wordt meedogenloos afgerekend”.

Regisseur over eigen leven

In de artikelenreeks Nooit meer kopstoot, inmiddels ook in boekvorm verschenen, hebben de begeleidende fotootjes van hoofdpersoon/alcoholicus Rogier Dijkman, een indrukwekkende en vernieuwende uitwerking. Een geëmotioneerde Dijkman, in een vorig leven werkzaam als regisseur bij de televisie, liet weten dat hij “nu weer regisseur over zijn eigen leven” is. De prijs bestaat uit een geldbedrag van vijfduizend euro en een beeldje.

Betrokkenheid

De prijs is een idee van het Fonds Psychische Gezondheid en de initiatiefgroep Psyche, Media en Stigma. Psy maakt deel uit van de initiatiefgroep. Het doel van de prijs is om de media te stimuleren met kennis, inzicht en betrokkenheid te berichten over psychische aandoeningen en over de mensen die daaraan lijden. De kernwoorden daarbij zijn: meer openheid, minder schaamte.

Speciale vermelding

De jury heeft 62 inzendingen binnengekregen die aan de criteria voor de prijs beantwoordden: 42 artikelen uit dag- en weekbladen en magazines, vijf radioprogramma’s en vijftien televisieproducties. Er werden vier inzendingen genomineerd en drie inzendingen kregen een speciale vermelding. (ML)

Lees hier het juryrapport van Psyche Mediaprijs 2010

Kijk hier voor informatie over het boek van de prijswinnaars: Kopstoot – het gezicht van alcohol

Lees en bekijk hier het bericht en een video over de Psyche Mediaprijs en het Madness & Arts Festival’

De link bij het ‘Nieuws’ van de Lievegoed Zorggroep naar het boek zelf volgend, komen we uit bij de webshop van de Volkskrant. Daar staat bij de informatie de ‘antroposofische verslavingskliniek’ gewoon onverbloemd vermeld:

‘Rogier Dijkman (1959) heeft een alcoholprobleem. Al jong is hij succesvol als cameraman en als documentairemaker. Hij is de man die alles kan en alles heeft. Rond zijn veertigste gaat het echter bergafwaarts. Na een ernstig ongeluk op straat besluit hij een pasfoto te lagen maken van zijn gehavende gezicht en dat iedere week te herhalen. Het is een idee van zijn vriendin Carolien, die de wanhoop nabij is. Deze bijzondere fotosessie vormt de basis van dit boek.

De indringende en openhartige teksten van het complexe veranderingsproces, waarin Rogier stopt met drinken en gedurende lange tijd in een antroposofische verslavingskliniek verblijft, zijn ontroerend, eerlijk en onontkoombaar confronterend. Een verhaal met ziel, over pijn, schaamte en liefde.’

Die vermelding is niet in het juryrapport van de Psyche Mediaprijs 2010 terug te vinden. Dat hoeft op zichzelf natuurlijk ook niet. Maar het is wel zeer interessant om van de overwegingen van de jury kennis te nemen. Je pakt er meteen een hoop informatie over de gezondheidszorg in Nederland bij. Dus hier komt integraal het ‘Juryrapport Psyche Mediaprijs’:

‘De Psyche Mediaprijs is nieuw en reiken we dit jaar voor het eerst uit. Deze prijs is een idee van het Fonds Psychische Gezondheid en de initiatiefgroep Psyche, Media en Stigma. De prijs bedraagt een bedrag van 5000 euro.

Het doel van de prijs is media te stimuleren om met kennis, inzicht en betrokkenheid te berichten over psychische problemen en mensen die daaraan lijden. Dit willen we bereiken door iedere twee jaar een journalist of programmamaker te prijzen die hier in de Nederlandse taal op uitmuntende wijze in slaagt. Deze persoon moet op een zorgvuldige en inzichtgevende manier vertellen of schrijven over psychische problemen. Zijn of haar inzending draagt er toe bij dat mensen met psychische problemen minder last hebben van vooroordelen en argwaan. Meer openheid en minder schaamte, dat is het doel.

Het uitreiken van een mediaprijs gebeurt niet alleen in Nederland. In veel westerse landen, waaronder de VS, Australie en het VK is de mediaprijs een uitdrukking van de overtuiging dat de media een belangrijke maatschappelijke rol kunnen spelen in het streven van de geestelijke gezondheidszorg stigmatisering van mensen met psychische problemen tegen te gaan.

De eerste jury van de Nederlandse Psyche Mediaprijs bestond uit Michaja Langelaan (hoofdredacteur Psy), Bram Bakker (psychiater), Gijs Francken (stichting GGZ+), en Paul Schnabel (directeur Sociaal en Cultureel Planbureau). Het secretariaat werd gevoerd door Iris Nijkamp van het Fonds Psychische Gezondheid.

Inzendingen

De jury van de Psyche Mediaprijs heeft in totaal 62 inzendingen gekregen, die aan de criteria voor de prijs beantwoorden. We lazen 42 artikelen uit dag- en weekbladen en magazines, luisterden naar 5 radioreportages en zagen 15 televisieproducties. Het ging om inzendingen die in de periode van 1 januari 2009 tot 1 augustus 2010 werden uitgezonden of gepubliceerd.

Indruk inzendingen

Alle inzendingen leverden een bijdrage aan het doel van de Psyche Mediaprijs: de last van vooroordelen en argwaan die patiënten ervaren verminderen. Maar ook was een deel van de inzendingen naar ons oordeel onvoldoende gericht op het tegengaan van stigmatisering. Ze gaven vaak wel een goed beeld van de ellendige situatie van de patiënt of waren vooral bedoeld als aanklacht tegen falende hulpverlening. De doelstelling van de prijs ‘meer openheid, minder schaamte’ kwam dan toch minder goed tot uitdrukking.

Opvallend was hoe vaak de inzendingen over een specifieke diagnose en de bijbehorende symptomen gingen. De patiënt trad dan meestal op als verteller en in de schets van zijn problematiek lag het accent meestal erg sterk op de ervaringen van de patiënt met de hulpverlening. Minder duidelijk werd wat de problematiek nu echt betekent voor de patiënt als persoon of hoe anderen hem of haar in het dagelijkse leven bejegenen. Wij misten vaak belangstelling voor de wijze waarop de patiënt in goede of slechte zin met de eigen symptomen en de daaruit volgende problemen om gaat. Ook gaven maar relatief weinig inzendingen aandacht aan de gevolgen van ernstige psychische problemen voor de andere leden van een gezin.

Journalisten en programmamakers kiezen graag vaak voor een schijnbaar nieuw of in zijn manifestatie erg opvallend psychisch probleem, ook al gaat het om een verschijnsel dat in werkelijkheid maar weinig voorkomt. Inzendingen over mensen met angsten, schizofrenie of een depressie kwamen naar verhouding juist wat minder vaak voor.

Veel inzendingen hadden anorexia nervosa als onderwerp. Uit epidemiologisch onderzoek blijkt steeds weer, dat de aandoening gelukkig veel minder vaak voorkomt dan vaak wordt gedacht. ADHD is een aandoening die wel veel voorkomt en naar het oordeel van veel deskundigen zelfs overdiagnosticeerd wordt, maar juist dat laatste aspect komt in de artikelen en programma’s, die aan ADHD worden gewijd, maar zelden aan de orde.

Verheugend was wel dat eigenlijk in geen van de inzendingen een volledig fout beeld van een psychische stoornis werd gegeven en dat er ook nergens sprake was van een presentatie die welbewust vooroordelen zou versterken of als stigmatiserend zou kunnen worden gezien. De auteurs identificeerden zich eerder met de patiënten dan dat zij er zich van distantieerden. In de televisieprogramma’s werd daar door de presentatoren of interviewers ook op een heel sympathieke manier vorm aan gegeven. Veel, zeker ook jongere kijkers zullen daardoor gemakkelijker begrip hebben kunnen opbrengen van wat er op het eerste gezicht toch vooral uitziet als onbegrijpelijk en irrationeel of ook irriterend gedrag.

De jury was verrast door het grote aantal inzendingen. Het was niet gemakkelijk daar een goede keuze uit te maken voor een shortlist van vier. Alvorens de shortlist te bespreken, willen we toch graag ook even kort stilstaan bij enkele inzendingen, die ons in positieve zin opvielen, maar het niet tot een nominatie voor de Psyche Mediaprijs hebben gebracht.

De Wandeling

Zo hebben we met waardering gekeken naar de aflevering van de KRO- serie De Wandeling. De programmakers Hella van der Wijst en Els Janssen laten het eerlijke verhaal van Sam Gerrits zien. In de beslissing om deze inzending niet te nomineren heeft meegewogen dat de problematiek wel ernstig is, maar naar zijn aard toch eerder als neurologisch dan als psychiatrisch beschouwd moet worden.

Schaken en autisme

We willen ook het artikel van Karel van Delft Schaken en autisme noemen. Het is een goed verhaal over meedoen in clubverband, in dit geval een schaakvereniging. Het Schaakmagazine is uiteraard niet een magazine, dat een groot publiek weet te bereiken, maar het artikel van Van Delft viel ons op, omdat het zo duidelijk destigmatiserend bedoeld is. Het is ook een voorbeeld wat mensen/patiënten zelf kunnen doen om in eigen kring stigma te bestrijden.

Liever Wildt dan Tam

Het artikel van Wendy Winter in Viva, Liever Wildt dan Tam sprong er ook uit. Dit kwam doordat je als het ware kunt proeven wat het betekent om hypomaan te zijn en op het volgende moment depressief. Dit was overigens het enige artikel over manisch depressieve patiënten.

Uiteindelijk heeft de jury vier inzendingen genomineerd. Ik noem ze hier in de alfabetische volgorde van de achternaam van de auteur.

1. Ines ten Berge

Zorgmijders onder dak

Ines ten Berge brengt in deze televisiereportage, uitgezonden door Kruispunt RKK, mensen met chronische psychiatrische problematiek in beeld. Het gaat om zorgmijders, ieder met een eigen verhaal. Ze laat op een empathische, maar ook onverbloemde manier zien hoe ongewis het toekomstperspectief voor deze mensen is. Ze houden zich met veel moeite onder barre omstandigheden en veel lijden op de been. Ten Berge laat zien hoeveel inspanningen het de hulpverleners kost om ‘contact’ tot stand te brengen. Ze toont hulpverleners met het hart op de goede plaats en veel geduld voor deze gemarginaliseerde mensen met een vaak complexe problematiek. Ines ten Berge brengt geen ‘mooi verhaal’, maar geeft een reëel beeld. De reportage zet mensen echt aan het denken en laat er geen twijfel over, dat de kans dat het toch nog goed afloopt, in veel gevallen heel klein is.

2. Carolien Euser & Rogier Dijkman

Nooit meer een kopstoot

Het artikel Nooit meer een kopstoot vormt een onderdeel van drie artikelen en is gepubliceerd in De Volkskrant. De foto’s bij het artikel hebben een indrukwekkend effect. Ze zijn zonder meer te beschouwen als de krachtigste uitdrukking in beeldvorm van de beroemde preventieboodschap ‘drank maakt meer kapot dan je lief is’. Van een romantisering van het leven van een verslaafde is geen sprake en met het vooroordeel, dat ‘allemaal wel mee valt’ als je een alcoholprobleem hebt en geen junk bent, wordt meedogenloos afgerekend. De gekozen invalshoek is origineel en vernieuwend en zou ook in de hulpverlening effectief kunnen zijn. De benadering van Euser en Dijkman laat ook zien dat niet alleen televisie impact heeft. Door de volstrekte openheid van beide makers bestrijden ze schaamte. Inmiddels zijn hun gezamenlijke ervaringen in de strijd tegen de drank ook vastgelegd in het onlangs verschenen boek ‘Kopstoot-het gezicht van alcohol’.

3. Carolina Lo Galbo

De roes van de pijn

Carolina Lo Galbo heeft meer artikelen ingezonden die van haar hand verschenen in het weeklad Vrij Nederland. Ook met het artikel De roes van de pijn, over meisjes die zichzelf snijden, laat Carolina Lo Galbo zien dat ze een journalist van hoge kwaliteit is. Ze kiest voor een brede aanpak met zowel een persoonlijke als een meer organisatorische en op de hulpverlening gerichte invalshoek. In dit artikel is ook het gekozen beeld een mooie aanvulling op het verhaal.

4. Coen Verbraak

Kijken in de ziel

Coen Verbraak toont zich een fantastische gesprekspartner en het resultaat is een prachtige serie, uitgezonden op Nederland 2 en inmiddels alweer herhaald. Het programma Kijken in de ziel laat ons op een vernieuwende manier de verschillende invalshoeken en visies van bekende psychiaters en therapeuten zien. Het is een krachtige serie. Het prikkelt tot nadenken over mensen met psychische problemen en de behandeling daarvan. En niet alleen door de andere prijzen die deze serie heeft gewonnen, maar ook door de vele andere vormen van publiciteit, heeft Coen Verbraak laten zien dat hij een discussie op gang kan brengen. De enige beperking van deze serie in het licht van de Psyche Mediaprijs is dat het accent hier niet ligt op de patiënt, maar op de psychiater.

De jury heeft uit deze vier nominaties een definitieve keuze gemaakt door de criteria nog eens naast deze inzendingen te leggen. De volgende criteria vormden voor ons een leidraad bij de beoordeling van de inzendingen. Om voor de Psyche Mediaprijs in aanmerking te komen moet de inzending:

– vernieuwend zijn;

– grensverleggend zijn;

– prikkelen tot nadenken over mensen met psychische problemen en de behandeling daarvan;

– een gevarieerd en reëel beeld geven van mensen met psychische problemen;

– de schaamte bestrijden;

– bijdragen aan meer openheid over psychische problemen;

– vooroordelen ontkrachten;

– laten zien dat mensen met psychische problemen niet altijd ‘gek’ zijn;

– de discussie op gang laten komen.

De jury oordeelde dat één inzending op vrijwel alle punten aan de criteria voldeed en kent dan ook met grote waardering voor de moed en het doorzettingsvermogen die uit de inzending spreekt de Psyche Mediaprijs 2010 toe aan Carolien Euser, Rogier Dijkman en Arno Haijtema voor hun artikel in De Volkskrant ‘Nooit meer een kopstoot’.

Paul Schnabel, voorzitter Psyche Mediaprijs 2010

Gijs Francken

Bram Bakker

Michaja Langelaan’

Als je dit zo allemaal leest, krijgt deze prijstoekenning een nog groter gewicht, en daarmee gelijk ook een aanpak waarin de Lievegoed Zorggroep mede een rol speelt. Daar mag je mee pronken en voor de dag komen!

.