Falen

‘Medio 2007 heeft de Bellisgroep de vraag gesteld aan de bestuurders van Zonnehuizen Kind en Jeugd en Bronlaak-Heimdal tot samenwerking bij de noodzakelijke herinrichting van zorg- en dienstverlening van Michaelshoeve en Overkempe. De achtergrond voor de vraag is dat onder meer door toenemende complexiteit van de zorgvragen en het ontbreken van de vereiste deskundigheid en expertise, de kwaliteit van de zorg- en dienstverlening van de Michaelshoeve en Overkempe ernstig te wensen overlaat. Voor waarborging van de continuïteit en kwaliteit van de dienstverlening blijkt samenwerking met een gespecialiseerde professionele instelling noodzakelijk.’

Zo was te lezen in het bericht ‘Zogenaamde Lievegoedimpuls’, waarin ik op donderdag 24 juli het jaarverslag (de ‘Jaarverantwoording 2007’) van Zonnehuizen Kind en Jeugd doornam. Op 7 mei had ik deze ontwikkeling reeds gemeld, in een bijdrage onder de titel ‘Fusiegeweld’:

‘Stichting Michaelshoeve-Overkempe werkt toe naar een fusie met Zonnehuizen per 1 januari 2009’.

Nu staat al geruime tijd op de website van de Bellisgroep de Jaarverantwoording van Stichting BellisGroep van 2007. Dat is al een hele vooruitgang, want die van 2006 ontbreekt. Jaarverslag 2005 is wel aanwezig, maar dit draagt een totaal ander karakter. Hierin is nog sprake van Heimdall in Brummen en Urtica/De Vijfsprong in Vorden als onderdelen van de BellisGroep. Ook zijn er veel vrolijke interviews te vinden met vele betrokkenen. En dan dit:

‘De Michaelshoeve heeft het jarenlange traject naar nieuwbouw bijna afgerond. In december zijn alle stukken naar het Ministerie van VWS gestuurd. Dit was de laatste stap in afronding van de procedure voor start van de bouw. De bouw zal naar verwachting na de bouwvakantie van 2006 starten.’

In de Jaarverantwoording 2007 is wel een heel ander geluid te horen. Veel en veel zorgelijker. Wat is er in de tussentijd gebeurd? Waar is het misgegaan? Dat kan ik hieruit niet afleiden. Wel is de BellisGroep te prijzen dat het zo onverbloemd de problemen benoemt. Want dat gebeurt in dit document. Meteen op blz. 4 begint het Jaardocument 2007 met het ‘Maatschappelijk verslag’. Daar lezen we de uitgangspunten van de verslaggeving:

‘De BellisGroep bestaat uit drie locaties, te weten de Michaelshoeve te Brummen, Overkempe te Olst en Verdandi te Loenen. De BellisGroep is de moederstichting. De Michaelshoeve richt zich op kinderen en jongvolwassenen met een verstandelijke beperking. Overkempe en Verdandi richten zich op jongvolwassenen en volwassenen, eveneens met een verstandelijke beperking. Dit jaarverslag betreft de periode 1 januari 2007 tot en met 31 december 2007.’

Op de volgende bladzijde worden ‘cliënten, capaciteit, productie, personeel en opbrengsten’ genoemd:

‘De Michaelshoeve, Overkempe en Verdandi richten zich op de zorg- en dienstverlening in de sector verstandelijke handicap. De capaciteit is gebaseerd op de laatst afgegeven toelatingsbeschikkingen en bedraagt voor de Michaelshoeve 104 plaatsen verblijf met behandeling, waarvan 10 plaatsen door Verdandi worden benut en 6 plaatsen verblijf zonder behandeling. De capaciteit van Overkempe bedraagt 136 plaatsen met behandeling. Voor zowel de Michaelshoeve als Overkempe geldt dat binnen de toelating een capaciteit van 15 SGLVG-plaatsen verblijf is opgenomen.’

Maar op blz. 8 beginnen de problemen zich al af te tekenen:

‘In 2007 vonden er vaker dan gebruikelijk vergaderingen plaats van de Raad van Toezicht met de interim-bestuurder. De redenen voor dit frequenter overleg waren onder andere het achterblijven van de kwaliteit van de zorg en het proces van samenwerking dat op termijn mogelijk tot een juridische fusie gaat leiden.’

‘Met betrekking tot de kwaliteit van de zorg is geconstateerd dat deze dient te verbeteren. Dit is één van de redenen geweest om besprekingen aan te gaan met een grotere, professionele instelling. De besprekingen hebben ertoe geleid dat in 2007 de intentie is uitgesproken om tot samenwerking en uiteindelijk in 2009 tot een juridische fusie te komen. Het al dan niet tot stand komen van deze fusie is nog aan onzekerheden onderhevig.’

Blz. 10 meldt in dit kader:

‘Net als in 2006 werden in 2007 verdere inspanningen verricht om zowel het niveau van de kwaliteit van de zorg te verbeteren als om de financiële bedrijfsvoering gezond te maken. (...) Met betrekking tot de kwaliteit van de zorg zijn, in nauw overleg met de Inspectie voor de Gezondheidszorg en de Zorgkantoren, plannen gemaakt en maatregelen genomen om de kwaliteit te verbeteren.’

Zo is bijvoorbeeld op blz. 12 te lezen onder ‘tekortkomingen’, waarmee waarschijnlijk die van de Michaelshoeve worden bedoeld:

‘De deskundigheid van de medewerkers is tekort geschoten, dit wordt zichtbaar door de veranderende doelgroep, er is gebleken dat medewerkers niet voldoende toegerust zijn om de zorgvragen waarvoor zij zich gesteld zien te beantwoorden. Er zijn veel uitzendkrachten ingeschakeld, dit kwam niet altijd ten goede aan de rust en regelmaat die werd beoogd. Door een gebrek aan ontwikkelde scholing en directe coaching op de werkvloer werd optimale zorg niet altijd gehaald.
– Acties
Er is een scholingsfunctionaris aangesteld die een jaarplan heeft opgesteld waarin genoemde aandachtspunten jaarlijks worden beschreven en uitgevoerd. Gedurende het fusietraject wordt de organisatie zo ingericht dat er op de groepen meer teamleiders aanwezig zullen zijn die tijd kunnen besteden aan het coachen op de werkvloer. Om een duidelijke afbakening van taken en verantwoordelijkheden te creëren zal er functiedifferentiatie worden toegepast. Het gestarte fusietraject met de Zonnehuizen maakt het mogelijk de noodzakelijke kennis, vaardigheden en houding aan te vullen. Concreet zal de formatie van gedragskundige worden uitgebreid en bijzondere aandacht worden besteed aan beleid op agressie en seksueel grensoverschrijdend gedrag. De inhuur van uitzendkrachten is tot een minimum teruggebracht en het leidinggevende kader is getraind in het voeren van verzuimgesprekken in samenwerking met personeelszaken.’

Maar ook Overkempe kent tekortkomingen (blz. 14):

‘De zorgplansystematiek bleek niet meer toereikend. De doelen waren niet helder en meetbaar geformuleerd. Uit verschillende perspectieven is gebleken dat de professionaliteit van medewerkers te wensen overliet.
– Acties
De zorgplansystematiek is verbeterd en getoetst door de Inspectie voor de Gezondheidszorg. In het fusietraject worden plannen gemaakt om de herinrichting van Overkempe in samenwerking met de Zonnehuizen vorm te geven. Dit houdt o.a. in dat er sprake is van duaal of triaalmanagement gericht op een samenhangende zorginhoudelijke en beheersmatige aansturing van de uitvoerende operationele zorgprocessen.’

Op beide locaties zijn er ook puur fysiek-technische tekortkomingen (blz. 16-17). Om te beginnen die in de Michaelshoeve. Hier komen we bovendien geplande nieuwbouw tegen: dezelfde als die in 2006?

‘De technische dienst is ingekrompen waardoor technische controles niet structureel worden uitgevoerd. Voor een aantal huizen geldt dat een aantal doelgroepen niet passend is. Dit komt door te smalle gangen, (soms) ontbreken van hoog-laag bedden, donkere ruimtes en weinig overzicht.
– Acties
Met het oog op de geplande nieuwbouw in het eerste kwartaal 2009 zal de toegankelijkheid worden meegenomen in het project veiligheid en eventuele aanpassingen worden uitgevoerd. De toegankelijkheid van de vluchtwegen op de buitenlocatie Helios zijn in mei 2007 aangepast. Ook op Overkempe is in de huizen waar de zorgvragers wonen rekening gehouden met hun lichamelijk beperkingen. Daar waar nodig zijn alle faciliteiten op de begane grond gesitueerd. In een enkel geval is er een traplift geplaatst.
– Tekortkomingen
De technische dienst is ingekrompen waardoor technische controles niet structureel worden uitgevoerd. Er is niet voldoende rekening gehouden met de ouder wordende bewoners.
– Acties
Er is een facilitaire manager aangesteld die uitvoering geeft aan onderhoud en andere structurele technische werkzaamheden. Door de technische dienst worden er aanpassingen gedaan om de oudere doelgroep te faciliteren andere tekortkomingen zijn beschreven in het lange termijn huisvestingsplan.’

Maar nog ernstiger is het falende personeelsbeleid (blz. 17-18):

‘Bezoeken van de Inspectie van de volksgezondheidszorg hebben aangetoond dat de kwaliteit van zorg stevige verbetering behoeft. Als een van de oorzaken is genoemd de verwaarlozing van het personeel. In 2007 is hard gewerkt om dit te verbeteren.

Algemeen:
Dit heeft geleid tot een nadrukkelijker aansturing op de werkvloer op de Michaelshoeve. Gestart is met de voorbereidingen voor invoering van functiedifferentiatie op Overkempe. Er is meer aandacht gegeven aan scholing (onderwerpen als bejegening, licht verstandelijk gehandicapten, seksualiteit, agressie, bedrijfshulpverlening). Op Overkempe hebben alle medewerkers hun functioneringsgesprekken gehad. Op beide locaties is hard gewerkt om het personeel zo goed mogelijk in te zetten, zodat er veel minder uitzendkrachten nodig waren. Meer aandacht is gegeven aan procedures en afspraken, zodat voor een ieder helder is wie waar verantwoordelijk voor is in de zorg rondom de bewoner. Zo is op Overkempe is gestart met de voorbereiding richting HKZ-certificering.’

Hiervan was al in 2005 sprake. Dit stond er toen:

‘Op zowel Michaelshoeve als Overkempe wordt gewerkt aan HKZ-certificering. In 2006 zal worden getracht het opstartcertificaat te behalen.’

De BellisGroep is geen kleine organisatie:

‘Ultimo 2007 waren 465 medewerkers in dienst die tezamen 277 FTE vertegenwoordigen, tegenover 444 medewerkers of 260 FTE in 2006. In 2007 stroomden 124 medewerkers in (57,8 FTE) en 103 (52,4 FTE) uit. In 2007 waren er 100 vacatures, waarvan 80 patiënt-/cliëntgebonden en zijn er 20 vacatures moeilijk invulbaar, waarvan 15 patiënt-/cliëntgebonden.’

‘Het ziekteverzuim is in 2007 (8,9%) gestegen ten opzichte van 2006 (7,8%). Hiervoor hebben de leidinggevenden een trainingsdag gevolgd om de ziekteverzuimbegeleiding beter te kunnen doen. Eveneens hebben zij een voorlichting bijgewoond van Intend over signalering van en begeleiding bij psychische werkgerelateerde klachten. Door wisselende bedrijfsartsen is de communicatie en samenwerking met de Arbo-dienstverlener niet naar wens verlopen. Het contract met hen is dan ook opgezegd. Voor 2008 is een nieuwe Arbo-dienstverlener gevonden.’

En hoe staat men er financieel voor? (blz. 18-19)

‘In het boekjaar 2007 is een positief resultaat behaald van € 24.000 tegenover een negatief resultaat van € 140.000 over 2006. De verbetering van het resultaat is toe te schrijven aan gewijzigd financieel economisch beleid en bedrijfsvoering.

Het resultaat over 2007 ad € 24.000 positief werd voor € 531.000 positief en voor € 352.000 negatief beïnvloed door eenmalige en/of incidentele posten. Zonder deze eenmalige posten bedraagt het genormaliseerde resultaat over 2007 € 155.000 negatief, tegenover € 277.000 negatief in 2006.’

Tot slot: wie zijn er momenteel verantwoordelijk voor deze organisatie?

Als bestuurder ad interim wordt S. Holvast genoemd (blz. 6). De Raad van Toezicht (blz. 7) bestaat uit J.E. van Ewijk, voorzitter, A.J.G.G. van Oorschot, financiën (ook lid Raad van Toezicht Zonnehuizen), A.P. den Exter, gezondheidsrecht/juridische zaken, J. Zwitser, gezondheidsrecht, en J. Bijker, financiën.

Commentaar op dit alles zal ik niet geven; dat kan iedereen zelf wel bedenken.