Winstmaximalisatie

In Almere gebeurt het, is vandaag het devies. Maar we beginnen in Zwolle. RTV Oost bericht:

‘De Vrije school Michael in Zwolle heeft het project “Raad voor de Klas” gewonnen. De school krijgt 1500 euro om een houten speelschip te bouwen.

In het project moesten scholieren hun voorstel voor een nieuwe speelgelegenheid verdedigen in de raadszaal van het stadhuis. Het houten schip was het beste idee. “Raad voor de Klas” is bedacht om basisschoolkinderen in aanraking te laten komen met gemeentepolitiek.’

In een radioreportage van ruim zes minuten wordt dit uit de doeken gedaan. Meer erover te lezen is er in ‘de Swollenaer’, van de ‘Brugmedia’. ‘Michaël school mag schip bouwen’ heet het daar kortweg:

‘Een houten schip met mast van de SP (Speel Partij) is uitgekozen als winnende voorstel van het project Raad voor de Klas. De winnende groep van Vrije school Michaël heeft vrijdagochtend 19 februari een cheque met een waarde van 1500 euro ontvangen om het schip te kunnen bouwen. In januari hebben acht scholen meegedaan aan het project Raad voor de Klas waarbij raadsleden aan leerlingen van groep 7 en/of 8 een gastles gaven. In vijf lessen werden de leerlingen aan de hand van het thema Speelgelegenheid wegwijs gemaakt in de werking van de lokale democratie. Als afsluiting van de lessenserie hebben de scholen begin februari in de Raadzaal een kindergemeenteraadsvergadering gespeeld. Van alle scholen die meededen, kon de school met het beste voorstel over speelgelegenheid een bedrag van 1500 euro winnen om het voorstel te kunnen uitvoeren.

Het voorstel en de motivatie voor het houten schip zijn opgevallen omdat de leerlingen van Vrije school Michaël op een creatieve manier zijn omgegaan met het beperkte budget. De leerlingen zijn van plan om het schip zelf te bouwen samen met andere kinderen, ouders en leerkrachten. Met het geldbedrag kopen ze alleen de materialen. Daarnaast hebben de leerlingen rekening gehouden met anderen. Het houten schip is namelijk niet voor henzelf, maar voor kinderen van 5 tot 9 jaar van de Vrije school Michaël en voor de kinderen uit de buurt. Voor het bouwen van het schip is een bouwvergunning nodig, hierover zal een ambtenaar van de afdeling Bouwvergunningen de leerlingen op school uitleg komen geven.’

Goed, dan naar Almere. Gisteren berichtte ik in ‘Uitblinker’ over ‘Almeerse voor hulpproject naar Zuid-Afrika’:

‘De Almeerse Truus Warrink vertrekt vrijdag als bestuurslid van het Internationaal Hulp Fonds (IHF) naar Zuid-Afrika.’

Ze bleek al vele jaren in Almere bij het peuterspeelzaalwerk van Christoffeltje en Catrijntje betrokken te zijn. Deze Truus Warrink kwam ik vandaag opnieuw tegen, in een ouder verhaal uit 2007. Dat is te lezen in het ‘Geheugen van Almere’:

‘Het Geheugen van Almere is een levende, interactieve website met verhalen over Almere en haar bewoners. Almeerders vertellen er hun verhalen die met elkaar een veelkleurig web vormen en de vertellers en de stad met elkaar verbinden.’

Zo verscheen op 23 mei 2007 ook dit verhaal, onder de titel ‘Christoffeltje 1979-2007’, opgetekend door Connie Franssen:

‘Door de stromende regen komen ze aanfietsen: twee oprichtsters van “Vrije Peuterspeelzaal Christoffeltje” Thea Mulder en Truus Warrink. Ook de twee huidige peuterleidsters Marly Verdonck en Tilly van den Hoek-Zwaan komen er bij en samen vertellen ze het verhaal van hun Christoffeltje.

Zoals zo vaak begon alles in Almere-Haven. In 1979 verhuisde “Akwarius”, een biologisch-dynamisch bedrijf (tegenwoordig onderdeel van Natudis B.V.) vanuit Utrecht naar Almere-Haven. De filosofische basis van dit bedrijf is de antroposofie van Rudolf Steiner.

Medewerkers van “Akwarius” kwamen met hun gezinnen in Almere wonen, vaak heel jonge gezinnen. Al gauw begon men met de oprichting van allerlei antroposofische voorzieningen, zoals de biologische bakkerij “Het Zonnelied”, boerderij “Zonnehoeve”, en winkeltjes. Er moest dus ook snel een Vrije School komen en die werd opgericht door de vrouw van de directeur van “Akwarius”, Betty van Berkum. De eerste leerkracht was Edward Vogel van de Vrije School in Bussum. Hij offerde er zijn sabbatical aan op. Zijn eerste klas bestond uit vier kinderen. Op een dag was er eentje ziek, waarop een ander kind zei: “Wat hebben we toch weinig kinderen, hè meester!”

Thea Mulder was er vanaf het begin bij betrokken. De sollicitatiegesprekken vonden plaats in haar huis. “Toen liepen alle Vrije School juffen nog in lange rokken,” vertelt Thea. “Eén van de bestuursleden zag er eentje naderen en riep: ‘Hé, daar komt Petra aangerokt!’ Echt zo’n flowerpowermeid.”

Iemand zei: “Eigenlijk moeten we dan ook een peutergroepje hebben.” Er zijn toen huis-aan-huis foldertjes uitgedeeld. In januari begon de eerste kleuterklas van Josje Stumpel uit Zaandam en al in september van hetzelfde jaar kwam er een peutergroepje. Dit alles geschiedde aan de Rietmeent, waar “Akwarius” twee bedrijfspandjes verhuurde. Eén van de gebouwtjes huisvestte aan de ene kant een winkeltje van zelfgemaakte spullen, zoals poppen, en aan de andere kant zat de peuterspeelzaal. Thea heeft er één jaar gewerkt als juf. De juffen konden niet worden betaald van de ouderbijdrage en namen zelf hun eigen thee en koffie mee.

Al na een jaar kon ook de huur niet meer worden opgebracht en verhuisde de speelzaal naar de Overgouw 87. De ruimte daar werd weer met hetzelfde enthousiasme opgeknapt met hout op de vloer en al die dingen. Toen, op de Overgouw kwam Truus Warrink erbij. Maar het bestuur vond op een gegeven moment dat het zo niet meer verder kon en hield ermee op. De huur kon niet worden betaald en de juffen al helemaal niet, het zou niet meer geloofwaardig zijn. Maar Thea en Truus geloofden er nog wel in. Op de avond dat de huur was opgezegd belde Truus een aantal mensen op, waaronder Ida Gorting, en zij bood aan om de huurschuld te betalen. Er kwamen nieuwe ouders in het bestuur en in de lente van ’83 werd een nieuwe start gemaakt. “Het heeft te maken met pioniersgeest en ook met vertrouwen,” denkt Truus.

Toen moest er ook eindelijk een naam komen. Het werd “Christoffeltje”, vanwege de Christophorus-legende en een lenteliedje dat ze toen samen zongen. Thea is meteen het Christoffeltje van het liedje gaan tekenen, en dat is nog steeds hun logo.

In september 1984 werd de “Stichting Vrije Peuterspeelzaal” officieel opgericht. Het nieuwe bestuur wilde proberen om van de gemeente subsidie te krijgen, maar vanwege hun overtuiging en visie op de ontwikkeling van het jonge kind konden en wilden zij niet aan alle gestelde eisen voldoen. Ze wilden b.v. geen middaggroepjes draaien, want kleine kinderen hoorden dan een dutje te doen. De VVD wethouder bleek enthousiast. Hij vond dat ze het fantastisch deden, zo fantastisch dat zij helemaal geen subsidie nodig hadden!

Er moesten dus verder fondsen geworven worden. Er werden zelfgemaakte recepten verkocht (“Wat te doen met pompoen”, 15 recepten, 1 Gulden). Kaboutermutsen en schortjes werden door moeders genaaid en verkocht. Samen knoopten, haakten, breiden en naaiden ze een boerderijkleed in opdracht van het Eksternest, waar ze 700 gulden voor kregen. Het wordt nog steeds gebruikt voor de boerderijlessen van het Eksternest.

Het probleem van de ruimte werd in oktober 1985 opgelost. Toen hoorde één van de ouders dat er in Stedenwijk, in de Ossendrechtstraat 14, een collectieve ruimte was, die eigenlijk niet goed werd benut. Na wat praten kon hij worden gehuurd (van Stichting “De BOOK”) en tot de dag van vandaag vormt hij het knusse en gezellige onderkomen van “Christoffeltje”. De buurt is er nog steeds heel blij mee.

Tilly van den Hoek-Zwaan werd in 2003 gebeld: “We hebben een gediplomeerde juf nodig om als speelzaal te kunnen blijven bestaan.” Tilly, die toen werkte op de Vrije School in Bussum, probeerde het eerst een beetje af te houden, maar streek uiteindelijk toch over haar hart, waarmee de speelzaal was gered. De andere leidsters moesten toen ook op cursus. Marly Verdonck werkte er sinds 1999 in de dreumesgroep en heeft later de cursus “Rudolf Steiner pedagogiek voor het kleine kind” gevolgd. Zij een Tilly zijn nu de ziel van “Christoffeltje”.

In 2003 is de subsidie er eindelijk wel gekomen. Na een subsidieloos bestaan van ruim 21 jaar! De tijd was er blijkbaar rijp voor, want er kwamen toen ook nog andere bijzondere speelzalen in Almere. Maar “Christoffeltje” is de enige gesubsidieerde speelzaal buiten “De Schoor”.

In 2005 kreeg “Christoffeltje” een zusje. Aan de Lierstaat in Muziekwijk, vlak bij de “Vrije School Raphaël” is toen “Catrijntje” geboren, de tweede Vrije Peuterspeelzaal in Almere.

Truus Warrink heeft later de avondopleiding gedaan voor Vrije School onderwijs en werkt al 15 jaar met plezier op de Vrije School Harderwijk. Ze doet ernaast vrijwilligerswerk voor het “Internationaal Hulpfonds voor Vrije School Pedagogiek” en helpt bij het opleiden van peuter- en kleuterleidsters in Zuid-Afrika, Kenia, Tanzania en Oeganda.

En zo is er ook een rechtstreeks lijntje van klein “Christoffeltje” naar de grote wijde wereld.’

Ja, en zo komen we weer uit bij de Vrijeschool Raphaël. Die hebben we hier al vaker gehad. Op 20 november 2009, 21 december en zelfs op kerstavond 24 december, achtereenvolgens in ‘Geschorst’, ‘Total loss’ en ‘Grondslag’. In het eerste bericht citeerde ik De Telegraaf uit het artikel ‘Geschorst schoolhoofd verbolgen’:

‘De directeur van de Vrije School Raphaël in Almere is door het bestuur van de school, bestaande uit vier ouders, met onmiddellijke ingang geschorst. “Ondanks het feit dat 19 van de 22 leerkrachten mij onvoorwaardelijk steunen. Ik moest mijn sleutels en mijn laptop inleveren en kon gaan. Het bestuur wil me kapot maken”, zegt de directeur.’

En aan het eind:

‘Het bestuur van de Vrije School is bij monde van Marco van Laerhoven uitermate terughoudend: “Er is een arbeidsconflict. De man wil zichzelf verdedigen in een rechtszaak voordat een commissie van beroep zich buigt over de ontslagprocedure. We willen hem geen schade berokkenen door dingen te zeggen waardoor hij straks niet meer aan de bak kan komen.”

De directeur is woedend: “Weer aan de bak komen? Waar lopen ze op vooruit? Ik wil gewoon terug naar mijn oude school. Ik heb deze school van zwak naar goed weten te begeleiden in de afgelopen jaren. Het is te gek voor woorden dat slechts vier ouders van een school kunnen bepalen dat een directeur ontslagen wordt.”

De onderwijsinspectie geeft aan dat het inderdaad een goede school is, maar zegt ook op de hoogte te zijn van wrijvingen tussen het bestuur en de directeur. Bijna het voltallige lerarenteam heeft het bestuur twee keer aangeschreven dat ze niet willen dat de directeur ontslagen wordt. Ook de medezeggenschapsraad zegt in een brief aan het bestuur grote moeite te hebben met de gang van zaken.’

Logischerwijs riep dit bericht veel reacties op (zie ‘Geschorst’). Zo veel, dat ik een maand later een apart bericht aan deze reacties wijdde (in ‘Total loss’). Die waren tot dan toe allemaal anoniem. Twee dagen later kwam er weer een substantiële bijdrage bij. Maar nu wél ondertekend; de eerste die dat deed was Peter Winnink. Ik berichtte daarover speciaal op kerstavond (in ‘Grondslag’). Later meldde zich ook Wilfred Postma zelf. Er kwam echter toch ook weer een anonieme reactie tussen, van de nogal spottende soort. Tegenwoordig is onderaan deze weblog te volgen wat de laatste tien reacties zijn; dat vergemakkelijkt het bijhouden van de discussie aanmerkelijk.

En dan voegde zich vandaag Hans Huver bij de reageerders (vanwege de lengte in tweeën gesplitst, eerst 19 februari 2010 10:11 en vervolgens 19 februari 2010 10:15), met een persoonlijke reactie op een brief van het oud-bestuur van de vrijeschool Raphaël Almere. Om zijn reactie goed te kunnen plaatsen, laat ik hier eerst de inhoud van die brief integraal volgen:

‘Almere, 15 februari 2010
Beste ouders,

Zo, een periode van vier jaren zit erop. We hebben onze zaken en taken zo goed mogelijk overgedragen aan het interimbestuur. En... dat is erg wennen.

Vier jaar geleden namen wij ons voor om het besturen in ieder geval zo in te richten dat het een overdraagbare taak zou worden. Besturen van onze school mag je namelijk vergelijken met het runnen van een bedrijf met een omzet van een miljoen Euro. Daar hoorde en hoort wat ons betreft een professionaliseringsslag bij.

Gestimuleerd door de afwezigheid van structuur en afspraken, alsook externe prikkels van allerhande organisaties, zijn we gestaag aan de slag gegaan. En op dit moment dragen wij een bestuur in vorm en inhoud over waarin verantwoordelijkheden, portefeuilles, vastlegging, contacten, helder zijn en vooreerst ingebed. Het is pril, en daarom zal het een periode gaan vragen te laten beklijven en te groeien. Ook vraagt het de eerder aangekondigde afstemming tussen geledingen te onderzoeken en uit te werken. Evenals een nieuw kijken naar en inbedding van het mensbeeld van onze school in relatie tot de beweging die dit in gang heeft gezet.

In de afgelopen maanden heeft interim directeur Ad van Dijk door bekende omstandigheden mee gekeken in onze schoolkeuken. Een rapport van zijn hand geeft helder aan waar nog werk te verrichten valt en waar de ingezette koers stevig ondersteund moet gaan worden. Wij hebben begrepen dat dit rapport ook met ouders zal worden besproken. En wij vinden dat er meer dan voldoende mogelijkheden zijn om juist deze situatie als kans te beschouwen. Een kans om waar te gaan maken waar al die tijd voornamelijk over is gesproken.

Behalve de bouw. Het “praten over” komt spoedig ten einde en in maart zullen de eerste palen zeer hoogst waarschijnlijk de grond in gaan. Wij zijn erg blij dat we ook op dit gebied een stoffelijk stukje achterlaten. En ook hier is geruime aandacht nodig voor wat dit betekent voor de wezenlijkheid van de school en mensen die betrokken zijn bij de school. Nieuwbouw kondigt in die zin ook een onomkeerbare nieuwe periode aan en die dient gezorgd te worden met hoofd, hart en handen.

Als laatste willen wij nog iets kwijt over de enorme commotie rondom de statuten. Nog steeds bereiken ons vragen van ouders hoe dit nu zit. Door de berg van emoties leek het erop dat wij als bestuur daarin een eigenhandige rol hebben gehad. Dat is niet zo. Inmiddels is aan de MR gemeld dat de statuten geheel volgens de wet en regelgeving zijn veranderd. En ook langs alle geledingen zijn geweest om bekeken en becommentarieerd te worden, zoals dat behoort te gaan. De voltallige MR (ouder- en personeelsgeleding), de directeur en de dagelijkse leiding hebben in juni 2009 allen via email bericht gekregen over de concept statuten, en ook over de vervolgstap, die nu gemaakt wordt, om het huishoudelijk reglement wat bij statuten hoort te bespreken.

De wijziging van “alleen statuten”, naar “statuten met een daaraan gekoppeld huishoudelijk reglement” heeft blijkbaar een bijzonder beeld geschetst – hierin kun je uiteraard niet alleen de statuten met elkaar vergelijken en moet je ook het huishoudelijk reglement meenemen; helaas hebben sommigen snel conclusies getrokken zonder met ons in overleg te achterhalen waar de verschillen hun oorzaak hebben. In het eerdergenoemde proces binnen de geledingen zijn deze echter wel degelijk genoemd – en we hebben het als erg pijnlijk ervaren dat deze argumenten later zo ondergesneeuwd zijn.

De wijziging van de statuten was niet gebaseerd op de behoefte om meer macht bij het bestuur te leggen, of het college buiten te sluiten; het was zaak om de huidige wettelijke verantwoordelijkheden ook in onze school te verankeren; het bestuur (als bevoegd gezag en werkgever, met de daarbij horende bevoegdheden en plichten) en ook de (nieuwe) rol van schoolleider. De oude statuten waren niet langer in lijn met de juridische werkelijkheid.

Wij hopen van harte dat het nieuwe (interim) bestuur kan inhaken op waar we waren, namelijk op de intentie om samen te werken, de school te laten groeien en ook de ingezette professionele vrijeschoolkoers op alle gebieden voort te kunnen zetten. Want dit kan en is de kans die er nu ligt.

Wij wensen de school de komende periode een tijd toe waarin waarachtigheid en echtheid geleefd zullen worden. Waarin alle geledingen open en kritisch blijven kijken naar zichzelf en de veranderende wereld. Puur om de groei op alle gebieden te voeden en een nieuwe basis van vertrouwen te kunnen creëren.

Bedankt voor jullie vertrouwen en tot op het schoolplein maar weer,
hartelijke groeten,
Dionne Hoegen, Lars Jonk, Marco van Laerhoven, Leonieke de Wildt’

En dit is dan het commentaar van Hans Huver vanochtend:

‘T.a.v. van het oud bestuur van de stichting Vrije school Almere,
Naar aanleiding van het schrijven van 15 februari 2010 heb ik de behoefte om op persoonlijke titel hierop te reageren.

Nu u als oud bestuur het vertrouwen van de directeur, het college van leraren en niet in de laatste plaats de ouders van de kinderen op de vrije school Almere geschonden heeft, past het u als u enige bescheidenheid aan de dag legt. Niets van dat al in uw schrijven. Het is eerder een lofzang over het door u bereikte dan een erkenning van volledig wanbestuur. Volledig wanbestuur op het gebied van personeelsbeleid. Het onrechtmatig schorsen van een directeur. Het laten voortbestaan van belangenverstrengeling tussen het bestuur en het college van docenten m.b.t. de aanstelling van een partner van een bestuurslid als onderwijskracht. Het laten ontstaan van onrust op school door niet transparant te zijn in uw optreden. Het inzetten van Ad interim voor bestuurstaken door een rapport te laten schrijven i.p.v. hem in te zetten de lopende zaken als samenwerking en het organiseren van invalkrachten te laten regelen (hoger ziekte verzuim bij leerkrachten door het bestuursoptreden zoals het schrijven van dreigbrieven) en de rust te herstellen binnen het docenten corps . Het onrechtmatig belonen van de voorzitster van het bestuur voor verleende diensten, waar het bestuur een vrijwilligers organisatie betreft waar uitsluitend vergoeding van gemaakte onkosten aan de hand van bonnetjes passend is. Ik verwacht dan ook dat het gefactureerde en uitbetaalde bedrag aan de school wordt terug betaald. Ook uw vergelijking van het besturen van de school met een bedrijf met een omzet van een miljoen Euro getuigd van volledige onkunde op het bestuursgebied. Het is appels en peren vergelijken door een non-profit organisatie met een profit organisatie te vergelijken. Bij een non-profit organisatie is het bestuur dienstbaar aan het maatschappelijke doel van de organisatie, bij een profit organisatie is het bestuur dienstbaar aan de winstmaximalisatie. En zo zijn er nog wel een aantal verschillen op te noemen. Door deze vergelijking als uitgangspunt te nemen geeft u duidelijk blijk van bestuurlijke onkunde. U heeft het besturen als doel, als speeltje op zich genomen i.p.v. dienstbaar te zijn aan directie en docenten in het streven naar kwaliteitsverbetering van het onderwijs op de Vrije school. Ik zie dit als pure machtsmisbruik.

Met betrekking tot de statutenwijziging heeft u als bestuur onrechtmatig gehandeld door de doelstelling van de stichtingsstatuten te wijzigen terwijl dit in de oude statuten duidelijk was uitgesloten. Het wijzigen van de statuten op dit punt alleen al is onrechtmatig en daarmee nietig.

Ik heb uw optreden t.o.v. de directeur als uiterst pijnlijk ervaren. Zo ga je niet met mensen om. Door hier geen mededeling over te doen in uw brief neemt u geen afstand van uw onjuist handelen in deze als bestuur. U laat hiermee de gedachte bij de ouders in stand dat u het in deze zaak bij het rechte eind had. Het zou u sieren en een begin van herstel van vertrouwen betekenen als u hierin uw ongelijk zou erkennen. De waarheid is niet altijd leuk, maar moet wel gezegd worden. U heeft niet alleen het vertrouwen van alle geledingen binnen de school hiermee geschonden maar ook naar nu blijkt volledig onrechtmatig gehandeld. De juridische werkelijkheid is hard, maar het is de wet (Dura lex, sed lex).

Het had u gesierd als u vertrouwen had gewekt door eerlijk en duidelijk te zijn, respect te tonen, transparant te zijn, fouten had hersteld (beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald), verontschuldiging had uitgesproken, loyaliteit getoond had aan directie en leraren, zorgvuldigheid had getoond bij het beoordelen van directie en docenten, kortom dienstbaar te zijn aan de core business van de school n.l. de kwaliteit van het onderwijs.

Het vertrouwen had hersteld kunnen worden door te erkennen en in te zien waar het fout is gegaan. Door onnadenkend de ingegane weg te vervolgen heeft het zo ver kunnen komen.

Het bestuur heeft het vertrouwen geschaad. Je kunt iemands gevoelens daarover niet veranderen – dat ligt bij die ander. Jij kunt je wel als bestuur zo gaan gedragen dat herstel mogelijk is, dat je weer vertrouwen wint. Het gaat er niet om dat jij iemand verandert, jij moet je eigen (bestuurs) gedrag veranderen. De sleutel van herstel van vertrouwen ligt altijd in gedrag. Door uw gedrag zo te verantwoorden als u in uw brief van 15 februari 2010 doet levert u naar mijn mening geen bijdrage om met een schone lei een nieuwe start te maken voor het nieuwe (interim) bestuur. Uw schrijven voelt eerder aan als het gedrag van een kind dat zijn gelijk niet krijgt en verongelijkt aan het natrappen is.

Ik denk dat ik met dit schrijven niet alleen mijn eigen gevoelens en meningen verwoord, maar ook dat van vele andere betrokkenen binnen de Vrije School Almere.

Hoogachtend,
Hans Huver’