Hommeles

Ik heb weer eens een bericht van Mieke Kleinleugenmors van De Stentor. En raad eens waarover het gaat; ja hoor, ‘Bestuurscrisis op vrije school’. Het zal eens niet zo zijn. Herinnert u zich zaterdag 22 mei 2010 met ‘Oproer’?

‘Mieke Kleinleugenmors van De Stentor komt vanochtend met het bericht “Vrije scholen in rep en roer”:

“Het fusieproces tussen de bovenbouw van de Zutphense vrije scholen De Berkel en De IJssel loopt niet gesmeerd. De fusie is noodzakelijk omdat het leerlingental op De IJssel te laag is om de financiering rond te krijgen.”’

In ‘Ouderbulletins’ drie dagen later bleek de soep echter niet zo heet te worden gegeten als deze werd opgediend. Maar vandaag is het anders. Nu is er echt wat aan de hand. Leest u maar mee:

‘Het bestuur van de stichting Vrije School Noord en Oost Nederland ligt zwaar onder vuur. Dat blijkt uit een brief die de gemeenschappelijke medezeggenschapsraden (GMR) hebben gestuurd naar alle docenten, leerlingen en ouders van de aangesloten scholen, waaronder ook de vrije scholen in Zutphen. In de nieuwe professionele bestuursstructuur waarover uitvoerig is overlegd zou het huidige (vrijwilligers-)bestuur verdwijnen, maar na kritische vragen van de GMR heeft het bestuur eenzijdig de werkgroep ontbonden.

De GMR voelt zich hierdoor geschoffeerd en denkt dat de oorzaak ligt in een stevig verschil van inzicht over de manier waarop de GMR wil overgaan van de huidige situatie naar de gewenste transparante situatie. De GMR wil volgens de brief niet voetstoots meegaan in het voorstel dat een deel van het huidige bestuur automatisch toezichthouder wordt in de nieuwe situatie. Voor het bestuur woog echter het argument van continuïteit zo zwaar dat andere mogelijkheden dan ontbinding van de werkgroep nauwelijks bespreekbaar waren.

Een tweede punt waarover de GMR opheldering wil is de bestuursvergoeding. In 2009 was die kostenpost 48.136 euro. Het bestuur weigert openheid te geven over de vergoedingen onder het mom dat aan privacy de voorrang wordt gegeven boven regelgeving.’

Het is een beetje veel ineens om precies te snappen waarover het gaat. Dus volgt hier eerst wat uitleg. Het bestuur van de stichting Vrije School Noord en Oost Nederland (VS-NON) is nog hetzelfde als wat ik in ‘Oproer’ beschreef: Leo Stronks, Toon van Ommen en Gert Hilbolling. Ik meldde die 22 mei 2010 een probleem bij de laatste met de spelling van zijn naam. Nu ik echter in de ‘Schoolgids VSZutphen 2010-2011.pdf’ kijk, zie ik nog iets veel vreemders. Op de laatste bladzijde, 23, staat dit:

‘Het bestuur van de stichting is het bevoegd gezag van de scholen en bestaat uit

– Dhr. L.J. Stronks, voorzitter/penningmeester

– Dhr. A.F.J. van Ommen, secretaris

– Dhr. G. Hobeling, lid’

Wat is dat toch, dat het spellen op vrijescholen zo moeizaam gaat? Of is er onverhoeds toch een nieuw lid in het bestuur terechtgekomen? – In ieder geval richt het ongenoegen van de gemeenschappelijke medezeggenschapsraden zich blijkbaar op dit bestuur. Als ik even naar het voorlaatste ‘Ouderbulletin nr. 5 van 15 januari 2011.pdf’ op de website van de Vrijeschool Zutphen ga, vind ik daar op de bladzijden 3 en 4 het volgende bericht van de ‘Medezeggenschapsraad (Erica van den Buijs)’:

‘De oudergeleding van de medezeggenschapsraad bestaat uit 2 personen: Erica van den Buijs en Sebastiaan Hanekroot.

In het kader van een betere taakverdeling heeft Sebastiaan per januari het voorzitterschap van de MR overgenomen van Erica. Erica blijft de afgevaardigde in de GMR (bovenschoolse MR) Voortgezet Onderwijs en is tevens secretaris van dat orgaan. Beide zijn te bereiken via het centrale MR e-mail adres: dmr-ijsselberkel@vszutphen.nl

Wat speelt er?

Op MR = schoolniveau:

0. de MR is akkoord gegaan met het voorgestelde leerlingenstatuut met een aantal aanbevelingen voor verbeteringen.

1. de MR heeft ingestemd met de benoeming van dhr. P. Lensen als nieuwe conrector Beheer & Organisatie.

2. de MR heeft uitgebreid gesproken met de rector over het (meerjaren)financieel beleid en de begroting voor 2011. Naar aanleiding daarvan heeft de MR advies uitgebracht. Kern van dit advies is dat we aandringen op het op korte termijn realiseren van een meerjaren schoolplan en meerjaren financieel beleid. Voor geïnteresseerden is het advies op te vragen via dmr-ijsselberkel@vszutphen.nl.

Wij als oudergeleding gaan ons de komende tijd vooral richten op het onderwerp schoolontwikkeling. Centrale vraag is “Hoe kan de school komen tot de hoognodige verbetering van de schoolorganisatie met behoud van de waardevolle vrijeschoolelementen in het onderwijs?” Het komende half jaar wordt daarin erg belangrijk omdat dan de voorbereidingen getroffen worden voor het nieuwe schooljaar en er een aantal belangrijke beslissingen genomen worden over de inrichting van het onderwijs.

Een ander onderwerp dat gaat spelen is de vrijwillige ouderbijdrage. We houden u op de hoogte.

Op GMR = bovenschools niveau:

1. Aanpassing besturingsstructuur: de werkgroep van bestuursleden en GMR leden hoopt eind januari haar werk af ronden met als resultaat een uitgewerkt voorstel voor een nieuwe bestuursstructuur, bijbehorende bestuursstatuten en -reglementen en een procedure voor de overgang van het oude naar het nieuwe bestuursmodel.

2. Meerjaren financieel beleid en begroting 2011: ook hier speelt wat op schoolniveau speelt, een meerjaren perspectief ontbreekt waardoor het onduidelijk is waarop de nieuwe begroting gebaseerd is. Ook hier dringt de GMR er bij voortduring bij het bestuur op aan haast te maken met een meerjaren stichtingsplan en financieel beleid. Daarnaast hebben we onze zorg geuit over de zwakke financiële controle systemen waardoor bewaking van de beschikbare budgetten onvoldoende is en er teveel kans is op tegenvallers.

3. Er wordt onderzoek opgestart om te beoordelen of Widar, een onderbouwschool in Groningen, toegevoegd kan worden aan de stichting zodat er ook in Groningen een doorlopende leerlijn kan ontstaan. Punt van aandacht is vooral de gevolgen voor de financiële positie van onze stichting.

Wij staan altijd open voor suggesties; wordt vervolgd.’

Een maand later, in het meest recente ‘Ouderbulletin nr. 6 van 16 februari 2011.pdf’, direct op de homepage van de vrijeschool Zutphen te vinden, staat op de laatste bladzijde, 4, nu echter dit ‘Bericht vanuit de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad (GMR) (Erica van de Buijs)’:

‘Er is veel gebeurd in het overleg tussen GMR en bestuur van Stichting VSNON, ook bestuur van onze school:

Het Stichtingsbestuur beëindigt eenzijdig en zonder overleg zijn deelname aan de gezamenlijke werkgroep “Aanpassing besturingsstructuur”. Het proces om te komen tot een betere scheiding tussen Bestuur en toezicht loopt hiermee onnodige vertraging op.

Het Stichtingsbestuur ontvangt over 2009 bestuursvergoedingen van € 48.136. De GMR heeft gevraagd om specificatie van dat bedrag. Het bestuur kiest echter voor privacy boven regelgeving (!) en transparantie.

De begroting voor 2011 is door bestuur vastgesteld zonder een positief advies van de GMR. De GMR meent niet te kunnen adviseren door het ontbreken van lange termijn beleid. Het bestuur heeft laten weten dat dat nog geruime tijd op zich laat wachten.

We zijn gestart met een inventarisatie van alles wat moet gebeuren om een fusie tussen Widar (onderbouw in Groningen) en Stichting VS-NON te realiseren. De door het bestuur beloofde intentieverklaring laat op zich wachten. De GMR heeft suggesties gedaan voor de inhoud hiervan.

Meer weten? Kijk dan op onze nieuwe website www.vrijeschoolgroningenzutphen.nl’

De genoemde website is sinds kort online (vanaf 13 februari, als ik het goed zie) en legt alle grieven bloot. Hier is ook de brief van de gemeenschappelijke medezeggenschapsraden te vinden die in het artikel van Mieke Kleinleugenmors vandaag wordt genoemd. In feite staat de hele inhoud ervan ook in afzonderlijke partjes op deze website. Zoals ‘Begroting geen positief advies’, geplaatst op 13 februari:

‘Op 1 december jl. ontving de GMR de begroting voor het jaar 2011 met de vraag erover te adviseren. Op 7 december hebben we daarover in de vergadering gesproken. De GMR heeft besloten geen positief advies te kunnen uitbrengen omdat het onderliggende kader geheel ontbrak. Er bestaat géén meerjaren beleidsplan met de daarbij behorende financiële ramingen. We hebben er sinds halverwege vorig jaar bij herhaling op aangedrongen dat dit beleid snel tot stand moet komen.

De begroting van dit jaar zou een uitwerking moeten zijn van een meerjarenbegroting. We hebben nu geen kader, nauwelijks beleidsuitspraken, geen meerjaren inzicht en toch moet er stevig worden bezuinigd. Die bezuinigingen zijn eigenlijk niet te beoordelen: niet of ze nodig zijn, niet of ze voldoende zijn, niet of ze verantwoord zijn.

Advies

De GMR heeft zich van een uitspraak over de begroting zelf onthouden en een aantal aanvullende vragen gesteld in een met spoed geschreven brief. Het bestuur heeft die brief ontvangen op 18 december. Het bestuur heeft de begroting op 22 december jl. al vastgesteld, zonder eerst met ons over onze vragen te overleggen.

We ontvingen op deze vragen pas eind januari antwoord. Een antwoord dat bovendien niet op onze vraag inging, maar slechts meldde dat wij voor 1 april een plan van aanpak tegemoet kunnen zien. Wij betreuren deze gang van zaken zeer; het bestuur neemt het overleg met de GMR niet serieus. De GMR stelt vast dat het haar op deze manier onmogelijk wordt gemaakt haar wettelijke taak naar behoren uit te voeren.’

Alles wordt op de website gezet, zo ook het antwoord van het bestuur, dat echter onbevredigend werd gevonden. Hier eerst de brief van de gemeenschappelijke medezeggenschapsraden van 18 december 2010 aan het ‘Bestuur van de Stichting De Vrije School Noord en Oost Nederland t.a.v. dhr. M. van den Born, algemeen directeur’ over het ‘advies financieel beleid/ begroting 2011’:

‘Geacht bestuur,

Op 1 december 2010 werd ons de begroting van de stichting voor het jaar 2011 aangereikt, voorzien van de onderliggende begrotingen van de scholen. Ons inziens zou de begroting die wij van u ontvingen deel moeten uitmaken van een meerjarenbegroting welke weer onderdeel dient te zijn van een meerjarenbeleidsplan. Zowel meerjarenbegroting als het meerjarenpbeleidsplan ontbraken, ondanks dat daar door ons al in een vroeg stadium om is verzocht.

In de mondelinge toelichting door uw algemeen directeur op 7 december jl. is dit punt aan de orde geweest. Daarin is ons gebleken dat het meerjarenbeleidsplan met alle onderliggende deelplannen (bijv. huisvesting, werving leerlingen, personeel, kruissubsidiëring tussen PO onderling en met het VO) niet beschikbaar is voor de beide Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraden, niet bestaat (bijv. de meerjarenplannen van de scholen) of voor ons onzichtbaar is (het huisvestingsbeleid zou niet geschikt zijn om met de GMR te delen).

Er werd in datzelfde overleg gewag gemaakt van een, samen met externe adviseurs, te ontwikkelen spreadsheetmodel met o.a. een benchmark (financiële vensters) waaruit het meerjarenbeleid in het eerste kwartaal van 2011 zou moeten volgen. Dit lijkt ons een omgekeerde gang van zaken, cijfers volgen beleid en niet omgekeerd. Dat beleid kunt u nu reeds verwoorden en het zou inzichtelijk moeten zijn voor de GMR. Met dat beleid instemmen of het van advies voorzien is voorts de opdracht van de GMR. Het nemen van die verantwoordelijkheid wordt ons onmogelijk gemaakt ondanks eerdere toezeggingen vóór de afgelopen zomer en onlangs nog in september en ondanks herhaalde vragen onzerzijds.

De uitspraak van uw directeur dat “jullie het beleid niet zien, wil niet zeggen dat het er niet is” vinden wij niet passend. Wij horen ons wettelijk juist uit te spreken over het beleid en dat wordt ons de facto onmogelijk gemaakt. Het is niet onze taak om “het te zien” het is uw taak om het aan ons kenbaar te maken. Wij verwijzen naar artikel 18.1 van het medezeggenschapsreglement (VO) dat ons recht geeft op alle informatie die wij nodig hebben om ons werk te kunnen doen. In dat licht vraagt ook het ontbreken van nauwkeurig inzicht in de financiële bevoegdheidsverhoudingen tussen bestuur en schoolleiders om aandacht. Zonder verbeteringen daarin lijkt een herhaling van 2010 in het niet realiseren van bezuinigingsvoornemens vrijwel zeker. Wijzigingen in de schoolorganisatie op dat punt zijn adviesplichtig (artikel 22.1.d).

Het is daarom dat wij op dit moment niet positief kunnen adviseren over de door u aangeleverde stichtingsbegroting 2011. Wij willen graag tot afspraken komen over de invulling van het meerjarenbeleid. Met deze begroting neemt u een voorschot op de formatieplannen van de scholen, wij wijzen u erop dat deze adviesplichtig zijn. Het ontbreken van inzicht in de formatiegevolgen van de voorgestelde begroting maakt een oordeel des te onmogelijker.

De indicatie die in het gesprek met uw directeur gegeven is, dat in het eerste kwartaal e.e.a. zijn beslag zou moeten krijgen zien wij graag voor het einde van het jaar omgezet in een aantal concrete schriftelijke toezeggingen over de te volgen planning om tot dit beleid te komen alsmede onze betrokkenheid daarin. Daarbij zien wij prioriteit op het gebied van het PR-beleid en de daaruit voortvloeiende maatregelen ten aanzien van de werving van nieuwe leerlingen alsmede het formatiebepalende beleid (aan te bieden profielen, minimale/maximale klassengrootte, verhouding OP/OOP etc.).

In afwachting van uw reactie,

met een vriendelijke groet

Hans Sietsma, voorzitter GMR-VO

Mart Breedeveld, voorzitter GMR-PO

Namens hen getekend,

Erica vd Buijs, secretaris GMR-VO’

Nou ja, hier zie je het al fout gaan. Dit leidt natuurlijk niet tot een bevredigend antwoord. En wiens schuld dat is? Dat is vanaf hier moeilijk uit te maken. Maar laten we het antwoord van het bestuur van 27 januari er eerst bij nemen:

‘Geachte leden van de GMR PO en MR VO [gemeenschappelijke medezeggenschapsraden Primair Onderwijs en Medezeggenschapsraad Voortgezet Onderwijs, MG],

In uw brief van 18 december 2010 wekt u de indruk dat u herhaaldelijk toezeggingen zijn gedaan over meerjarenbeleid maar dat deze structureel niet worden nagekomen. Wij delen deze waarneming niet met u. In een overleg op 12 november is aan uw vertegenwoordigers onomwonden meegedeeld dat beleid dat er niet is u ook niet kan worden aangeboden. Dit is door de algemeen directeur in het overleg op 7 december nog eens herhaald. Het bestaande meerjarenbeleid wordt u niet onthouden, het is niet beschikbaar.

Wat is u wel toegezegd. Op 7 december heeft de algemeen directeur u in het vooruitzicht gesteld dat in het eerste kwartaal 2011 een plan van aanpak gereed zal zijn dat uiteindelijk zal leiden tot meerjarenbeleid op alle in onze stichting relevante beleidsgebieden. Dit is in het overleg op 11 januari jl. nog eens bevestigd.

In 2010 is met het managementteam, bestaande uit de directeuren, rectoren en de algemeen directeur, aangevuld met de bovenschoolse staf, een begin gemaakt met de ontwikkeling van meerjarenbeleid. Vanuit de scholen, vanuit de clusters PO en VO en vanuit het bestuur, zodat in een goede mix van bottom-up en top-down het meerjarenbeleid tot stand kan komen.

Sinds oktober 2010 wordt het managementteam door adviseurs van KPMG begeleid bij het ontwikkelen van modellen voor het doorrekenen van toekomstscenario's, beleidsvarianten en – uiteindelijk – meerjarenbegrotingen. Dit traject is helaas wat uitgelopen maar zal binnenkort worden afgerond.

Het managementteam heeft een aantal werkgroepen ingericht die op de deelgebieden onderwijskundige ontwikkelingen, personeel, huisvesting/onderhoud, PR en investeringen meerjarenvisie en beleid zullen ontwikkelen. Dit zal resulteren in een meerjarenexploitatiebegroting.

De visie- en beleidsvormingen op een aantal van deze deelgebieden zal een doorlooptijd hebben, die verder reikt dan het kalenderjaar 2011. Per deelgebied zal uiterlijk 1 april 2011 een stappenplan gereed zijn dat u ter hand zal worden gesteld.

In uw brief signaleert u het “ontbreken van nauwkeurig inzicht van de financiële bevoegdheidsverhoudingen tussen bestuur en schoolleiders”. Deze bevoegdheidsverhoudingen zijn sinds 1 oktober 2004 geregeld in het directiestatuut dat u als bijlage bij deze brief aantreft.

U kunt vanwege het ontbreken van meerjarenbeleid en van de formatieplannen voor 2011 geen (positief) advies geven op de begroting 2011. Het bestuur is zoals hierboven toegelicht niet in staat aan uw voorwaarden te voldoen en heeft daarom ondanks het ontbreken van uw advies de begroting 2011 op 22 december jl. vastgesteld.

Met vriendelijke groet,

L.J. Stronks, voorzitter

namens deze M. van den Born, algemeen directeur’

U ziet het al, dit gaat nooit werken. Zo kom je nooit bij elkaar. De grieven zitten dieper. Anders zou je heel goed tot afspraken kunnen komen, ook als de situatie nog altijd niet ideaal is, zoals nu. Misschien dat het volgende item op de website (ook van 13 februari), ‘Bestuur breekt samenwerking in werkgroep af – meer vertraging’, dit duidelijker kan maken:

‘GMR en bestuur hadden samen een werkgroep ingericht. Deze zou proberen een nieuw voorstel te ontwikkelen voor een wijze van besturen die voldoet aan de nieuwste wetgeving. Samen gaven wij daarover een verklaring uit.

Tot onze verbazing breekt het bestuur eenzijdig de samenwerking in de werkgroep af. Het schreef daarover een brief. Mondelinge toelichting of een afsluitende bijeenkomst bleven achterwege. Wij zijn zeer teleurgesteld over deze nieuwe vertraging. Het was ons inziens onnodig. Het is ook geheel strijdig met de gezamenlijk uitgesproken ambitie in een gezamenlijke werkgroep een breed gedragen voorstel te ontwikkelen.’

Die ‘Gezamenlijke verklaring van bestuur en gemeenschappelijke medezeggenschapsraden Primair Onderwijs (PO) en Voortgezet onderwijs (VO)’ is gedateerd 10 oktober 2010:

‘Bestuur en afgevaardigden van de gemeenschappelijke medezeggenschapsraden PO en VO waren op 21 september jl. bijeen. Wij spraken over het bestuursvoorstel voor invoering van een ander besturingsmodel met een Raad van Toezicht en een professionele bestuurder. De besluitvorming hierover heeft tot verschillende inhoudelijke reacties geleid. In ons gesprek is besloten tot de instelling van een gezamenlijke werkgroep. Deze heeft de opdracht – uitgaande van de stukken die bestuur en (gemeenschappelijke) medezeggenschapsraden tot nu toe in het kader van de invoering van het nieuwe besturingsmodel hebben geproduceerd – samen te werken aan een nieuw, gezamenlijk gedragen, transparant en voor alle belanghebbenden inzichtelijk eindproduct. Sleutelwoorden voor het nieuwe besturingsmodel en ook de wijze waarop dat door bestuur en raden wordt bereikt zijn “openheid, gezamenlijkheid, toetsbaarheid”.

Het resultaat van de gezamenlijke werkgroep zal het uitgangspunt vormen voor een nieuw bestuursbesluit dat aan de gemeenschappelijke medezeggenschapsraden voor advies zal worden voorgelegd.

Het is de wens van partijen het proces te versnellen, met respect voor de wederzijdse posities en met maximaal draagvlak bij bestuur, management en scholen van de Stichting de Vrijeschool NON.’

Het eenzijdig afbreken van de samenwerking in de werkgroep werd door het bestuur op 25 januari (dus twee dagen voor de vorige brief van het bestuur; nu is het onderwerp ‘voortgang invoering nieuwe bestuursstructuur’) als volgt beschreven:

‘Geachte leden van de GMR PO en MR VO,

Op 25 januari 2010 [dat was dus exact een jaar geleden voor het schrijven van deze reactie, MG] heeft het bestuur u zijn voorgenomen besluit voor aanpassing van de bestuursstructuur conform de code goed bestuur voorgelegd. Op dit voorgenomen besluit heeft u op 19 maart 2010 negatief geadviseerd.

Met vertegenwoordigers uit uw midden zijn in 2010 meerdere gesprekken gevoerd en werkbijeenkomsten gehouden om te komen tot een document dat zoveel mogelijk aansluit bij de wensen van bestuur en medezeggenschap. Ook het inmiddels – vooruitlopend op de nieuwe structuur – ingerichte managementteam van de stichting heeft onlangs de nieuwe structuur opnieuw bekeken en een aantal suggesties voor aanpassing gedaan.

Het bestuur is tot de conclusie gekomen dat er inmiddels voldoende uitgewisseld is om tot de formulering van een aangepast voorgenomen besluit over de nieuwe bestuursstructuur van de stichting te komen. Het bestuur zal dit voorgenomen besluit in de bestuursvergadering van 23 februari nemen en het daarna voor advies aan u voorleggen.

De voor 31 januari afgesproken werkbijeenkomst van vertegenwoordigers van medezeggenschap en bestuur komt daarmee te vervallen.

Met vriendelijke groet,

L.J. Stronks, voorzitter

namens deze M. van den Born, algemeen directeur’

De twee overige punten op de website, ‘Vergoedingen bestuur’ en ‘Fusie Widar’, beide van 15 februari, beloven echt niet meer goeds. Ik ga heus niet proberen uit te maken wie hier gelijk heeft. Maar wat voor mij als een paal boven water staat: men lust elkaar gewoon niet, en wil dat met de wettelijke en bestuurlijke bevoegdheden gaan uitvechten. Nou, veel plezier dan, daar op de vrijeschool in Zutphen en Groningen.

.