‘Zogenaamde Lievegoedimpuls’

Het is nog altijd dezelfde tijd; we kijken nu in de andere richting, naar het noorden, en zien daar links het Golden Tulip Hotel staan op de kruising tussen Maasboulevard en Schiedamsedijk.

Een bijzonder genoegen is het altijd om een jaarverslag te mogen doornemen. Doornemen, want lezen is hierbij meestal niet gegeven. En niet alleen omdat het vaak over nogal droge feiten en getallen gaat, maar ook omdat er soms zo verschrikkelijk ambtelijk wordt gedaan, met bijbehorende stijl. Maar we laten ons daardoor niet afschrikken.

Op de website van Zonnehuizen (of is het tegenwoordig Zonnehuis; ik moet altijd weer kijken hoe men zichzelf nu weer noemt), om preciezer te zijn: van Zonnehuizen Kind en Jeugd, is het jaarverslag over 2007 te vinden. Ze noemen het zelf anders; want onder Nieuws heet het: ‘Jaarverantwoording Zonnehuizen Kind en Jeugd 2007. Klik hier voor Jaarverantwoording Zonnehuizen Kind en Jeugd deel I, Maatschappelijk verslag. Klik hier voor Jaarverantwoording Zonnehuizen Kind en Jeugd deel II, Jaarrekening.’

Er is trouwens ook een ‘Jaarverantwoording Bronlaak-Heimdal 2007. Klik hier voor Jaarverantwoording Bronlaak-Heimdal 2007, Maatschappelijk verslag en Jaarrekening.’ Die is te vinden onder Zonnehuizen Volwassenen, ook onder Nieuws.

Wat hier in ieder geval gememoreerd moet worden voordat we verder gaan, want dan wordt de samenhang met de rest duidelijker, is dat deze instelling in 1931 werd opgericht door Bernard Lievegoed (het kwam gisteren al even kort ter sprake toen het over Daniël van Bemmelen ging). Er heeft zelfs tot in de jaren tachtig (of was het de jaren negentig?) een ‘Van Bemmelenhuis’ op het terrein van Zonnehuis Veldheim gestaan.

Waar het me om gaat, is echter het jaarverslag Zonnehuizen Kind en Jeugd, omdat daar dingen in staan over iets waarover ik al eerder bericht heb, op 7 mei namelijk al, met de titel ‘Fusiegeweld’. ‘Stichting Michaelshoeve-Overkempe werkt toe naar een fusie met Zonnehuizen per 1 januari 2009’, dat was toen het nieuws. Dit wordt nu bevestigd in het jaarverslag op blz. 20 (Michaelshoeve en Overkempe samen heten ‘de Bellisgroep’):

‘Tevens is een belangwekkend verzoek van de Raad van Toezicht en de Raad van Bestuur a.i. van de Bellisgroep aan de orde geweest. Het betrof een verzoek tot een op fusie gerichte samenwerking op korte termijn. Daarbij werd aangegeven dat – onverlet de specifieke kwaliteiten van de onderscheiden afdelingen – de Bellisgroep onvoldoende over ontwikkelcapaciteit, ervaring en knowhow beschikt om op eigen kracht tot een bevredigende situatie te komen. Die mening werd onderschreven door onder meer de Inspectie voor de Gezondheidszorg en het zorgkantoor AGIS en Salland.

Diverse aspecten van de uitvoering van de vraag naar een op fusie gerichte intensieve, niet vrijblijvende samenwerking van Zonnehuizen met De Bellisgroep zijn in het overleg met de Raad van bestuur aan de orde geweest. Diverse specifiek opgestelde plannen van aanpak zijn met de Raad van Toezicht besproken.

In beginsel heeft de Raad van Toezicht zijn goedkeuring gegeven aan het voorgenomen besluit van de Raad van Bestuur om – mede vanuit de fusieorganisatie van Zonnehuizen Kind en Jeugd en Bronlaak-Heimdal per 01-01-2008 – een intensief traject van begeleiding, ondersteuning en van organisatieontwikkeling te entameren ten aanzien van de meest noodleidende onderdelen van de Bellisgroep. Dit ontwikkelingstraject is erop gericht om de Bellisgroep bestuurlijk en organisatorisch zodanig in te richten dat een duurzame situatie kan worden bewerkstelligd en een juridische fusie met Zonnehuizen per 1 januari 2009 kan volgen.’

Ja, er staat inderdaad noodleidende. Misschien is dit toch geen verschrijving, maar geeft het aan dat het echt ernstig is.

Op blz. 42-43 wordt nader ingegaan op welke steun Zonnehuizen hierbij kan bieden.

‘De Bellisgroep is een samenwerkingsverband van antroposofische zorginstellingen in Oost Nederland. De Bellisgroep omvat de Stichting Michaelshoeve Overkempe en de Stichting Verdandi. Verdandi in Loenen is een zorgboerderij voor jongvolwassenen met een verstandelijke beperking. De Michaelshoeve in Brummen is een orthopedagogische behandelvoorziening voor kinderen en jeugdigen, en Overkempe is een woon-werkgemeenschap voor volwassenen in Olst.

Medio 2007 heeft de Bellisgroep de vraag gesteld aan de bestuurders van Zonnehuizen Kind en Jeugd en Bronlaak-Heimdal tot samenwerking bij de noodzakelijke herinrichting van zorg- en dienstverlening van Michaelshoeve en Overkempe. De achtergrond voor de vraag is dat onder meer door toenemende complexiteit van de zorgvragen en het ontbreken van de vereiste deskundigheid en expertise, de kwaliteit van de zorg- en dienstverlening van de Michaelshoeve en Overkempe ernstig te wensen overlaat. Voor waarborging van de continuïteit en kwaliteit van de dienstverlening blijkt samenwerking met een gespecialiseerde professionele instelling noodzakelijk.

Om verschillende redenen is door de zich ontwikkelende fusieorganisatie Zonnehuizen in oprichting (i.o.) in beginsel voorzichtig positief op de vraag tot samenwerking gereageerd. Op de eerste plaats gebeurde dit vanuit een maatschappelijke verantwoordelijkheid en een verbondenheid met de Bellisgroep. Op de tweede plaats omdat Zonnehuizen mogelijkheden ziet om de zorg- en dienstverlening van Michaelshoeve en Overkempe te ontwikkelen tot voorzieningen die niet alleen in bedrijfseconomisch en organisatorisch opzicht gezonde eenheden zullen vormen, maar die ook alles in zich hebben om kwalitatief goede zorg te verlenen.

Voorwaarde in deze was dat een samenwerking met de Bellisgroep het fusieproces van het nieuwe Zonnehuizen i.o. op geen enkele wijze negatief mocht beïnvloeden. In 2007 richt de samenwerking met name op inzet van expertise en professionaliteit van Zonnehuizen Kind en Jeugd en Bronlaak-Heimdal om op die wijze bij te dragen aan verbetering van de situatie. Tevens is in 2007 een traject gestart tot onderzoek van de gewenste samenwerkingsvorm in deze.’

Wat wil Zonnehuizen eigenlijk zelf? Op blz. 38 wordt hierop antwoord gegeven in het kader van het meerjarenbeleidsplan:

‘Het meerjarenbeleid van Zonnehuizen Kind en Jeugd wordt gevormd door het Strategische beleidskader “Zonnewijzer” voor de jaren 2007-2012, dat voortbouwt op het strategische beleidsplan ‘Zonneklaar’ voor de jaren 2002-2005. In dit strategisch beleidskader, dat begin 2007 is uitgebracht, staan de ontwikkelingsrichting en het tempo aangegeven voor de verdere ontwikkeling en positionering van Zonnehuizen Kind en Jeugd.

Het betreft in essentie de ontwikkelingsambitie en profilering van Zonnehuizen Kind en Jeugd als hét (landelijk werkend) expertisecentrum op het snijvlak van GGZ-Jeugd, Gehandicapten Zorg voor kinderen en jeugdigen en Speciaal (Voortgezet) Onderwijs.

De antroposofische zorgmethodiek, de gezinstherapie, de meervoudige klachtgerichte benaderingen, de pedagogisch-didactische onderwijsmethodiek, alsmede de individuele spirituele inspiratie van onze medewerkers zien we daarbij als belangrijke inhoudelijke motor binnen onze organisatie. Voorts wil Zonnehuizen Kind en Jeugd met name een ontwikkelinstituut blijven, waarbij vernieuwing bedoeld is in termen van de zogenaamde Lievegoedimpuls. Dit wil zeggen: het in dienst willen stellen van de ontwikkeling van de cliënt – door onze visie op mens, maatschappij, gezondheidszorg, speciaal onderwijs en ethiek – voortdurend aan de praktische uitvoering van onze zorgtaak te toetsen en verder te ontwikkelen.’

De kop van deze bijdrage ontleen ik dus uit dit stukje van het jaarverslag, in de laatste alinea.

Het blijkt dat Zonnehuizen in 2006 een wat moeilijk jaar heeft gehad, met een negatief resultaat. Dat is niet fijn. Alle zeilen werden uiteraard bijgezet om deze ontwikkeling te keren, met resultaat. Op blz. 24 onder ‘Bedrijfsvoering’ wordt dit uit de doeken gedaan (de afkortingen GGZ, KJP, GHZ betekenen respectievelijk Geestelijke Gezondheidszorg, Kinder- en Jeugdpsychiatrie, Gehandicaptenzorg):

‘Het aandachtsgebied bedrijfsvoering heeft in 2007 bijzonder aandacht gehad van de Raad van Bestuur en het Managementteam in het kader van een doelmatigheidsproject dat vanaf het tweede kwartaal 2007 van start ging. Doelstelling van dit project was gericht op een doelmatigheidsverbetering van idealiter 5% op alle niveaus van de organisatie.

De aanleiding hiertoe vormden de uitkomst van de zorgcontractering 2007 met het zorgkantoor, een compensatiedoelstelling van het negatieve resultaat over 2006, de realisering van een forse productie-uitbreiding met 14 plaatsen KJP, 12 plaatsen GHZ en van uitbreiding extramurale zorg, alsook een aangescherpte sturing van het productiemanagement (in brede zin). Hiertoe zijn meerdere daartoe specifieke ingerichte sessies belegd met het Managementteam.

Per afzonderlijke divisie, ondersteunende dienst en stafafdeling/functie zijn plannen ontwikkeld en uitgevoerd ter realisering van deze doelstelling. Vanuit een integrale en gedifferentieerde aanpak is een krachtig en effectief signaal uitgegaan met betrekking tot doelmatigheid naar de interne organisatie en de sturing van de bedrijfsvoering. Dit heeft geleid tot het bottom up vrijkomen van creatieve geestkracht en daaruit voortkomende concrete uitvoeringsvoorstellen, en heeft per saldo een positief effect gesorteerd op de productierealisatie en een vermindering van de exploitatie-uitputting. Daarmee heeft het project bijgedragen aan het positieve exploitatieresultaat voor 2007.’

Ja, wat je je daar nu bij moet voorstellen: ‘Dit heeft geleid tot het bottom up vrijkomen van creatieve geestkracht en daaruit voortkomende concrete uitvoeringsvoorstellen, en heeft per saldo een positief effect gesorteerd op de productierealisatie en een vermindering van de exploitatie-uitputting’? En dit is ook een sterk staaltje van ambtelijk taalgebruik: ‘Vanuit een integrale en gedifferentieerde aanpak is een krachtig en effectief signaal uitgegaan met betrekking tot doelmatigheid naar de interne organisatie en de sturing van de bedrijfsvoering.’ Als redacteur leer je dat je zulke zinnen net zo goed weg kunt laten; er staat zo goed als niets in. Waarschijnlijk is men vergeten deze tekst te laten redigeren.

Anyway, op de volgende bladzijde, blz. 25, staat (HKZ is Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector):

‘Concluderend kan worden gesteld dat de maatregelen die Zonnehuizen Kind en Jeugd heeft genomen naar aanleiding van het negatieve resultaat over 2007 effect hebben gehad. Dit mag een bijzondere prestatie worden genoemd, gelet op de omvangrijke doorgevoerde productie-uitbreidingen met een exploitatiegroei van ruim vier miljoen euro, het behalen van de HKZ- certificaten voor zowel de GGZ als de GHZ, de verbeteringen van het kwaliteitssysteem in de Zonnehuisschool en de voorbereidingen in 2007 van fusie met Bronlaak-Heimdal.’

Zo is het maar net. Wat me nog wel puzzelt is de mededeling op blz. 21, maar aangezien hier verder niets over wordt losgelaten, kan ik die hier alleen maar aanhalen en in spanning toekomstig nieuws afwachten: ‘een ingekomen brief van de Raad van Bestuur van Stichting Christophorus te Bosch en Duin aan Zonnehuizen Kind en Jeugd inzake de situatie van Christophorus en de toekomstige ontwikkelingsrichting’.

Update 25 juli: ik heb nu pas door hoe je geciteerde tekstblokken kunt laten inspringen. Het is een beetje geschiedsvervalsing om dat nu in alle voorafgegane bijdragen te doen. Maar hier mag het wel en is het ook op zijn plaats, want nu wordt meteen veel duidelijker wat citaat is en wat niet.