Optellen

Nog even terug naar Leiden. We gingen daar op 15 februari langs, in ‘Leiden in last’. Ik berichtte dat het Leidsch Dagblad de volgende dag met een artikel zou komen over de vrijeschool in Leiden. Die stond en staat zwaar onder toezicht van de inspectie. Een voorpublicatie was al op de website van deze krant te vinden: ‘Ingreep bij “zwakke” vrije school Mareland’.

‘Het ministerie van onderwijs zet een “vliegende brigade” in op de Leidse vrije school Mareland om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. De school aan de Maresingel staat al jaren op de lijst van zeer zwakke scholen, maar volgens directeur Ton Eland is ingrijpen inmiddels niet meer nodig. (...)

De inspectie struikelt vooral over de weerstand die de vrije school van huis uit koestert tegen toetsen en cijfers geven. Mareland heeft die tegenstand echter opgegeven en de school gaat binnenkort van de zwarte lijst, is de stellige verwachting van directeur Ton Eland.’

In het artikel in de krant van de maandag daarop interviewt Silvan Schoonhoven deze zelfverzekerde directeur:

‘Zijn de teams bij u welkom?

“Voor ons is het mosterd na de maaltijd. We hebben alles inmid­dels zelf opgelost, op eigen kos­ten.”

Wat heeft u aan het probleem ge­daan?

“Sinds ik directeur ben, heb­ben we de hele structuur verbe­terd. Belangrijkste ingreep is dat we nu meedoen aan alle objectie­ve toetsen. De inspectie accep­teert het niet meer als een school weigert mee te doen aan de Cito­toets. Ook op het gebied van taal en rekenen hebben we ons aan­gepast aan de eisen.”

De vorige directeur was fel tegen die objectieve toetsen. Is het met te­genzin dat u zich aanpast?

“In het begin wel. Zo van: we willen niet, maar we moeten toch. De aanpassing heeft onze eigenheid niet veranderd. We hebben nog steeds veel aandacht voor de zelfstandigheid en de emotionele ontwikkeling van de leerlingen. We blijven een echte vrije school.”

Presteren de leerlingen al beter?

“Zestig procent van onze kin­deren ging al naar de havo of het vwo. Dat is nog steeds zo. Wat wel veranderd is, is dat de school, het onderwijs en het leerproces transparanter zijn geworden. In­zichtelijker. Heeft een leerling problemen, dan signaleren we dat eerder.”

Was het predikaat “zeer zwak” te merken aan het aantal aanmeldin­gen?

“Ja, dat liep terug. Als ouders bij ons komen kijken, zien ze dat het goed is. Maar al die publica­ties hierover zaaien bij hen na­tuurlijk twijfel.”

U zult wel het glas heffen zodra u eenmaal van die lijst af bent.

“De inspectie komt over een maand bij ons kijken. Tegen mei verwacht ik hun rapportage. En dan komt er wel een feestje, ja.”’

Dezelfde 15 februari memoreerde ik

‘dat er momenteel niet meer dan vier zeer zwakke vrijescholen (basisonderwijs) zijn: namelijk De Zwaneridder uit Wageningen, Mareland uit Leiden, vrijeschool Michael uit Emmen en basisschool Geert Groote 2 uit Amsterdam. Van de lijst afgevoerd vanwege voldoende verbetering zijn achtereenvolgens vrijeschool Zeeland uit Middelburg, de vrijeschool uit Amersfoort en zeer recent de Rudolf Steinerschool uit Roosendaal. Dus dat gaat goed.’

Nu blijk ik er een over het hoofd te hebben gezien. Dat is trouwens vanaf het begin. Al op het moment dat ik dit uitzocht, op 4 mei 2008 in ‘Zes zeer zwakke broeders’, maakte ik deze fout. En ik heb hem ook niet hersteld toen ik op 16 juni 2008 in ‘Melding’ ontdekte waar de publiciteit hierover allemaal mee begon: het uitgebreide artikel ‘Revolutie op de Vrije School’ van Japke-d. Bouma op 8 september 2007 in de wetenschapsbijlage van NRC Handelsblad. Daarin stond onder meer:

‘In 2002 is de Wet op het onderwijstoezicht (WOT) van kracht geworden. Deze maakt het mogelijk dat scholen op grond van dezelfde criteria met elkaar vergeleken worden. “Hierdoor werd in 2004/2005 duidelijk dat er relatief veel Vrije Scholen zeer zwak waren”, zegt hoofdinspecteur primair onderwijs Leon Henkens. “Daarvóór hadden we daar niet zo’n beeld van.”

Op de lijst stonden toen veertig “zeer zwakke” scholen. Veertien daarvan waren Vrije Scholen. “Dat vonden we een hoog aantal”. De Inspectie ging een analyse maken van de problemen op Vrije Scholen. Er zijn in totaal “ruim zeventig” basisscholen in Nederland Vrije Scholen, zegt de Inspectie. En er zitten 13.421 leerlingen op vrije basisscholen.’

In het artikel werden twee vrijescholen opgevoerd waar het mis was. De vrijeschool in Amersfoort en vrijeschool De Tiliander in Tilburg. Bij die laatste kwamen een paar ouders in het geweer, die zich bijzonder slecht behandeld voelden.

Deze Tiliander heb ik steeds over het hoofd gezien. Dus mijn optelling klopt niet, er moet er steeds een bij. Want Amersfoort is wel van de lijst af, Tilburg nog altijd niet. Eh nee, ik heb vroeger niet op een vrijeschool gezeten, die kan ik de schuld niet geven.