Antwoord

Ha, eindelijk antwoord op mijn vragen over vrijescholen! En ik had ze al eerder kunnen hebben. Had de Vereniging van vrijescholen nu maar bij het nieuws op haar website vermeld dat al sinds 19 december 2008 het Jaarbericht 2007 kan worden gedownload. Maar dat heeft ze, vreemd genoeg, niet gedaan. Nu heb ik het zelf ergens van de website moeten vissen (het staat namelijk bij ‘Werkers in onderwijs’ en dan onder ‘Leden’). Aangezien ik natuurlijk niet steeds alle webpagina’s van alle mogelijke websites kan doorlopen, maar ervan uitga dat het nieuws ook werkelijk alle bijzondere nieuwigheden op een website meldt, kan het wel even duren voordat ik daar op stuit. Affijn, dat is dus nu gebeurd. En ik word niet teleurgesteld door dit Jaarbericht. Zoals ik schreef, levert dit heel wat antwoorden.

Wat waren de vragen eigenlijk? Dan moet ik zelfs helemaal teruggaan naar het begin van deze weblog. Al op 4 mei 2008 schreef ik in ‘In je hemd staan’ over de minimale berichtgeving op de website van de vereniging over de taskforce ‘Zwakke scholen’:

‘“De medewerkers van de Taskforce helpen de scholen bij het opstellen en uitwerken van een verbetertraject en bieden hulp bij de inschakeling van externe begeleiding.” Dit is trouwens de enige plek die ik op de website heb kunnen vinden die daarover gaat.’

Ook haalde ik voorzitter Leo Stronks aan, uit een tekst met dezelfde titel, ‘In je hemd staan’, blijkbaar zijn toespraak op de MichaëlConferentie 2007. Daaruit kon ik opmaken dat er een nieuw bestuur was aangetreden, maar voegde eraan toe:

‘merkwaardigerwijs is ook over wie die bestuursleden dan zijn niets op deze website te vinden’.

In ieder geval benoemde benoemde Leo Stronks zelf in zijn tekst de zwaktes van de vereniging. Hij zei hierover onder meer:

‘We zullen alleen kunnen samenwerken in de gewenste veiligheid en ordelijkheid, als de structuur helder is. Wie is verantwoordelijk voor wat. Bestuur, schoolleider en college en medezeggenschapsraden moeten nadrukkelijk weten waar ze met elkaar aan toe zijn. Welke juridische verantwoordelijkheden zijn zo verdeeld? Wie heeft welke taak? Welke tijdspaden horen daarbij? Welke procedures gaan daarmee samen?’

Mijn commentaar op dat moment was:

‘Begin daar zelf mee en maak als een schoolvoorbeeld duidelijk hoe de vereniging dit alles ziet, zou ik zeggen. Hierin kan nog heel wat verbeterd worden.’

In het bericht ‘Zes zeer zwakke broeders’ van dezelfde dag, over welke vrijescholen nu precies door de Inspectie als zeer zwakke scholen werden beoordeeld, schreef ik over de zeven die op dat moment nog als zodanig werden aangemerkt:

‘Welke zeven scholen zijn dat dan? Op de website van de Vereniging van vrijescholen worden ze niet vermeld. Merkwaardig genoeg is daar ook geen jaarverslag of iets van dien aard te vinden. Ook over de speciale Task Force Zwakke Scholen vind ik bijna geen enkel nader gegeven, ook niet op de belendende website van de Begeleidingsdienst van vrijescholen, waar deze Task Force waarschijnlijk toch deel van zal uitmaken.

Met veel moeite kan ik erachter komen hoeveel vrijescholen er in Nederland hoe dan ook zijn. Er is namelijk wel degelijk een lijst met vrijescholen, maar dan opgedeeld per plaats. Bij elkaar opgeteld kom ik tot 70 scholen basisonderwijs, 14 scholen voortgezet onderwijs en 3 scholen speciaal onderwijs (Tobiasonderwijs genoemd).

Het blijkt dat ik heel ergens anders moet zoeken als ik die zeven zwakke vrijescholen wil vinden. Namelijk bij de onderwijsinspectie zelf. Op haar website wordt een dynamische lijst van zeer zwakke scholen bijgehouden.

“Het betreft de scholen die vanaf 1 januari 2003 door de inspectie als zeer zwak zijn beoordeeld. Deze lijst geeft de stand van zaken weer per 1 april 2008. De lijst wordt elke maand geactualiseerd en op internet geplaatst.”’

Even een zijsprongetje: als ik nu op deze lijst kijk, bijgehouden tot 1 februari 2009, dan kom ik nog maar vier zeer zwakke vrijescholen (basisonderwijs) tegen. Namelijk De Zwaneridder uit Wageningen, Mareland uit Leiden, vrijeschool Michael uit Emmen en basisschool Geert Groote 2 uit Amsterdam. Van de lijst afgevoerd vanwege voldoende verbetering zijn achtereenvolgens vrijeschool Zeeland uit Middelburg, de vrijeschool uit Amersfoort en zeer recent de Rudolf Steinerschool uit Roosendaal. Dus dat gaat goed.

Een maand later, op 9 juni 2008, kwam ik in ‘Smakelijk en vermakelijk’ op het thema terug:

‘“We slagen er niet in om overeenstemming te bereiken over de identiteit van de vrijeschool en de wijze waarop we die identiteit naar buiten brengen.” Deze uitspraak van Leo Stronks, voorzitter van de Vereniging van vrijescholen, haalde ik aan in mijn bericht ‘In je hemd staan’, naar het gelijknamige schrijven van 5 oktober 2007 op de website van dit verenigde schoolverband. Stronks stelde daarin onder meer:

“We hebben een sterk merk in handen. Waarom tonen we dat niet? Het nieuwe bestuur maakt van de Identiteit van de vrijeschool het komende jaar een speerpunt. We willen op korte termijn uit de impasse komen (...)”

Hoe staat het ondertussen daarmee, vraag je je onwillekeurig af. Is er al iets van te merken? Op dezelfde website is sprake van een Nieuwjaarsconferentie 2008, met als titel: ‘Identiteit, timmeren aan de weg’. De hoofdvraag is: “Zijn wij er klaar voor om onze identiteit in het komende jaar opnieuw van woorden, waarden, beelden, bewegingen en daadkracht te voorzien? Je wordt van harte uitgenodigd om tijdens de NieuwjaarsConferentie 2008 mee te praten en het project Identiteit in beweging te brengen.”

Over wat dit opgeleverd heeft, is echter helaas geen woord te vinden. We zijn een half tot drie kwart jaar verder.’

Een weekje daarna, op 16 juni 2008 in ‘Melding’ namelijk, had ik eindelijk het artikel uit NRC Handelsblad kunnen opsporen, notabene via de website van de Antroposofische Vereniging in Nederland:

‘“NRC Handelsblad wijdt in de zaterdagkrant van 8 september een uitgebreid artikel aan de aanpak van de problemen op de Vrije Scholen in Nederland. In 2006 kwam de Inspectie van het Onderwijs met een analyse van deze problemen. Daaruit bleek dat de meeste scholen niet in staat waren aan te tonen wat zij de kinderen leerden.”

Ton ten Böhmer, directeur van de Vereniging van vrijescholen, wordt geciteerd uit de krant: “Overal moeten Vrije Scholen gaan toetsen, moet het onderwijs cognitiever worden, moeten schooldirecteuren worden benoemd en, waar nodig, vaste leerkrachten afgeschaft. (...) Natuurlijk worstelen we nog met onze principes. Aan de andere kant moeten we ook eerlijk zijn. Sommige tradities van de Vrije School werken niet meer in de moderne tijd. Er bestaan nu eenmaal risico's op onze scholen die op reguliere scholen minder snel zullen optreden. Dat moeten we erkennen en herkennen. Daarmee zijn serieuze zaken misgegaan.”’

We hebben zo in een tijdsbestek van anderhalve maand (mei en juni 2008) al een aardig overzicht van de problemen in de Nederlandse vrijeschoolbeweging kunnen krijgen. Maar daarmee zijn we er natuurlijk nog niet. De bijdrage ‘Vooruit’ op 20 oktober 2008 ging over de MichaëlConferentie 2008:

‘Op zondag 5 oktober 2008 schreef ik in ‘Michaëlhymne’ over de Michaëlconferentie van de Vereniging van vrijescholen die de volgende dag zou plaatsvinden in Concertgebouw ‘De Vereeniging’ in Nijmegen. Dat bericht besloot ik met deze bede:

“Ik hoop op een goede conferentie en dat die voor de vrijescholen in Nederland werkelijk tot een Michaëlhymne mag leiden (en dat er snel verslag van komt op de website van de Vereniging van vrijescholen). Ze verdienen het als veelgeplaagde organisaties tot een sterke en krachtige beweging uit te groeien; ze kunnen zo’n sterke beweging in ieder geval goed gebruiken.”

En inderdaad, een week later stond op de website:

“MichaëlConferentie 2008 goed bezocht – Bekijk de eerste foto’s. De MichaëlConferentie, georganiseerd in Concertgebouw ‘De Vereeniging’ te Nijmegen werd door ongeveer 900 mensen bezocht. Iedereen uit het vrijeschoolonderwijs en de opvang voor het jonge kind kon deelnemen. Op de foto’s (van links naar rechts) Prof. dr. Willem Koops, Prof. dr. Monique Volman – Keynote sprekers, Leo Stronks, voorzitter, groepen in gesprek bijeen, publiek in de zaal, rondetafelgesprek, olv. Frans Ebskamp.”

Dat is weliswaar geen inhoudelijk verslag, maar toch iets. Vandaag is er wel een verslag bijgekomen, of tenminste iets wat op een aanzet daarvoor lijkt. Het heet: ‘MichaëlConferentie 2008 is meer dan een turbulente dag: een opmaat voor de toekomst’.’

Ik moest toen helaas constateren dat dit – niet eens ondertekende – verslag nogal magertjes was uitgevallen, erg duidelijk was het ook niet, het had last van vaag taalgebruik:

‘“Het thema Samenbindend Samenwerken laat een aanpak zien en vat de noodzaak samen om krachten te bundelen als het gaat om eigen inzichten en nieuwe ontwikkelingen. Het appel dat van ‘buiten’ gedaan wordt op onderwijsvernieuwing, regelgeving en werkwijze in een organisatie, wordt toegesneden op onze vragen van nu en van de toekomst. Ook geeft het thema weer dat die samenwerking krachtiger kan zijn. Wat kan er in de vrijeschool en de kinderopvang aangepakt worden om die samenwerking te optimaliseren? Wat is er al gedaan? Waar liggen de kansen, wat zijn de bedreigingen?”

Ik ben benieuwd naar de antwoorden op deze vragen. Maar komen die ook?’

In dit verslag kon ik ze niet vinden. Pas recent heb ik ontdekt dat speciaal voor ditzelfde verslag een weblog is aangemaakt:

‘Welkom op het weblog van de Vereniging van vrijescholen. Dit weblog is in oktober 2008 ingericht om – naast de nieuwspagina van de vereniging – een verdieping te bieden aan actuele zaken.’

Helaas staat er maar één bericht op, gedateerd op 28 oktober, namelijk letterlijk dit verslag, en geen enkele reactie. Ik vraag me dan ook af of deze weblog wel bekend is gemaakt. Ik heb de indruk van niet. En dat is jammer, want het zou een goede mogelijkheid zijn om meer te vernemen van achtergronden en motieven. Het lijkt erop dat de vereniging inmiddels op een andere manier in deze behoefte voorziet, maar die is niet algemeen toegankelijk. In september 2008 kwam er namelijk een nieuwe versie van Extranet uit, versie 1.2. Op 19 december werd hierover gemeld op dezelfde plek als waar het Jaarbericht 2007 is te vinden:

‘Naast de website heeft de Vereniging van vrijescholen ook een besloten omgeving, waar werkers in onderwijs gebruik kunnen maken van verschillende services, waaronder een Wiki en een omgeving waar bestanden en berichten kunnen worden uitgewisseld.

Er wordt constant gewerkt aan de verbetering van onze website en het besloten gedeelte Extranet voor vrijescholen. Op dit moment is versie 1.2 van het Extranet beschikbaar. Iedereen werkzaam op een vrijeschool of aanverwante kinderopvang kan lid worden en uitwisselen over opvoeding en onderwijs, in het Wiki, via projectgroepen, enzovoort.’

Na dit zijsprongetje wil ik nog één hier al eerder op deze weblog genoemde nieuwe ontwikkeling binnen de Vereniging van vrijescholen aanhalen, namelijk die op 14 november 2008 in ‘Honorering’: ‘Regionale discussiebijeenkomsten over het project Identiteit’:

‘In de Algemene Ledenvergadering van 24 september is het conceptstuk besproken. Het plan heeft daar positieve reacties gekregen. Ook hebben de leden een aantal aanbevelingen gedaan, welke inmiddels zijn verwerkt. (...)

Het thema “Identiteit” staat weer geagendeerd op de Algemene Ledenvergadering van de Verenging van vrijescholen op 17 december 2008. Achtergronden van het project Identiteit: De Vereniging van vrijescholen wil van het vrijeschoolonderwijs een sterk merk maken. Om dit te bereiken, is het belangrijk de identiteit en kwaliteit van het onderwijs te versterken en te waarborgen. Begin 2008 is de Vereniging gestart met het project Identiteit. Aan Annemarie Sijens is gevraagd dit project uit te voeren en voor het einde van het jaar af te ronden (...)

Op deze bijeenkomsten zijn de voorzitter van het bestuur, de heer Leo Stronks, en de projectleider mevrouw Annemarie Sijens steeds aanwezig. Wij hopen velen van u te ontmoeten! Het bestuur van de Vereniging van vrijescholen: Christianne Verbraeken, Frans Ebskamp, Leo Stronks’

Waarmee mijn eerste vraag hier aan het begin meteen al beantwoord was: wie vormen het bestuur van de Vereniging van vrijescholen?

Dat wordt bevestigd in het Jaarbericht 2007, waar ik nu dan eindelijk concreet op in zal gaan, na deze lange inleiding. Als je echter de vragen en problemen niet kent, kun je de antwoorden en oplossingen ook niet vinden. Eerst maar de personalia. Dat is altijd handig, dan weet je wie je indien nodig kunt benaderen. Meteen op pagina 2 staan deze mensen vermeld:

‘Samenstelling bestuur per 31 december 2007
Leo Stronks – voorzitter
Frans Ebskamp – penningmeester
Christianne Verbraeken – secretaris

Samenstelling verenigingsbureau per 31 december 2007
Leo Stronks – Directeur (tijdelijk)
Gerda van Heijst – Bureaumanager
Inge Haagsma – Coördinator Voortgezet Onderwijs
Gert Hilbolling – Coördinator Primair Onderwijs
Ariëlla Krijger – Beleidsmedewerker pedagogische aangelegenheden
Pieter Verhage – Communicatie
Nadine Massee – Secretariaat
Elly Rietveld – Secretariaat’

Op pagina 5 wordt de functie van de drie bestuursleden binnen de vrijeschoolbeweging vermeld. Ook dat is interessant, want zij komen uit de praktijk:

‘Christianne Verbraeken, schoolleider Delft PO
Frans Ebskamp; bestuurder ZEN
Leo Stronks; voorzitter Stichting De Vrije School Noord en Oost Nederland’

Op pagina 7 wordt het echt interessant. De titel daar luidt namelijk: ‘Wat heeft het bestuur bereikt en waartoe is een aanzet gedaan in 2007?’

‘In maart 2007 werd een nieuw bestuur geïnstalleerd. Dit gebeurde op grond van bevindingen en aanbevelingen van de bouwstenenconferentie van de periode daarvoor. Ieder die mee wilde spreken over een nieuwe structuur van de Vereniging kon hier reageren of een bijdrage leveren. Ad van der Hulst heeft hier ook een bijdrage geleverd. Zie daarvoor het jaarbericht van 2006.
De missie die werd meegegeven aan de drie nieuwe bestuursleden was doen! (...)

In de Bestuurlijke intentieverklaring van 13 maart 2007 verwoordt het nieuwe bestuur de impuls van de vrijeschool in deze tijd in de Vereniging als volgt:
1 De scholen moeten zich in de Vereniging kunnen spiegelen aan elkaar. Ze moeten met elkaar mee kunnen liften en eventueel van elkaars middelen gebruik kunnen maken.
2 Naar buiten toe moet de Vereniging een spreekbuis zijn waardoor de schoolbeweging zich als geheel vertegenwoordigd voelt. (...)

Ontwikkelingen op korte en lange termijn
Hoe kijken we als beoogd bestuur naar de ontwikkeling van de Vereniging in de komende tijd?

Korte termijn (twee jaar);
• Snelle (door)start van het project inspectietoezicht (Taskforce Zwakke Scholen).
• Opstart van het project Samen!, dat de samenwerking van vrijscholen stimuleert. Volgen en aansturen van lopende projecten. Initiëren van nieuwe projecten op basis van ontwikkelingen binnen het onderwijs en op uitdrukkelijke vraag vanuit de scholen.

Middellange termijn (vijf jaar);
• Met de scholen gezamenlijk ontwikkelen van een beeld van waar een school aan zou moeten voldoen om zichzelf vrijeschool te noemen. We spreken met elkaar af waar we ons aan houden en waar we elkaar op kunnen aanspreken (Project Identiteit van vrijescholen).

Lange termijn (tien jaar);
• De vrijeschoolbeweging is in staat om op alle locaties vrijeschoolonderwijs van hoge kwaliteit te verzorgen en weet dat in haar omgeving goed uit te dragen. Accenten in de diversiteit van aanbod van vrijeschoolonderwijs te versterken en te ondersteunen.
• Het beeld van de traditionele vernieuwingsschool in ere te herstellen, met dien verstande dat dit sterk gerelateerd wordt aan de ‘school van de toekomst, het kind voor morgen’.

Het vrijeschoolonderwijs is gebaseerd op de ontwikkeling van de mens vanuit de gezichtspunten van de antroposofie. Het heeft ten doel door haar onderwijs de mensen die de school hebben doorlopen, vanuit hun eigenheid, toe te rusten op hun plek in een veranderende samenleving. Ook de schoolbeweging zelf moet haar onderwijs herijken en afstemmen op die samenleving. We willen hiertoe een structuur ontwikkelen waarin scholen de ruimte hebben om te vernieuwen in interactie met de maatschappij en met elkaar.
Hiertoe moeten scholen onderling de vaardigheid ontwikkelen om werkelijk een spiegel te zijn voor elkaar.’

Op pagina 10 wordt bericht over ‘Het werk in 2007’. Het begint met de ‘Taskforce Zwakke Scholen’:

‘Aan het begin van 2007 waren er 11 zeer zwakke scholen, aan het eind waren dat er nog 7.
In juni heeft een afvaardiging van de Vereniging met een afvaardiging van het Ministerie van OCW gesproken over de tussentijdse resultaten van de Taskforce Zwakke Scholen. Er lag een rapportage van de Taskforce Zwakke Scholen, waarin is beschreven welke activiteiten zij en de scholen in de daaraan voorafgaande periode hebben verricht. De leden hebben een bericht ontvangen over dit overleg.

In een brief van 11 oktober heeft het bestuur alle scholen bericht over de doorstart van de Taskforce Zwakke Scholen. Er is een Stuurgroep, ervaren leerkrachten en schoolleiders van de scholen aangevuld met vertegenwoordigers van de VBS en de Begeleidingsdienst voor vrijescholen, geformeerd. Deze heeft aan de ene kant de taak de zogenaamde afgevaardigden, dit zijn de mensen die de scholen bezoeken, aan te sturen en met hen de bevindingen te evalueren. Aan de andere kant leggen zij verantwoording af aan het bestuur van de Vereniging over de vorderingen en bevindingen naar aanleiding van de schoolbezoeken. Daarnaast is de Stuurgroep samen met het bestuur betrokken bij de communicatie met de inspectie en het ministerie. In de maanden oktober en november werden alle zeer zwakke scholen door de afgevaardigden bezocht.

Op 19 december 2007 heeft een vertegenwoordiging van de Vereniging een vervolggesprek gehad met een afvaardiging van het Ministerie van OCW. Het gesprek had als doel een antwoord te formuleren op mogelijke Kamervragen. Ook is gesproken over de vraag wat de vrijeschoolbeweging onderneemt ten aanzien van de ondersteuning van zeer zwakke scholen. Op basis van een door de taskforce gemaakte analyse wordt in samenwerking met de VBS een besturencursus overwogen. Dit zal in 2008 zijn beslag krijgen.

Het gesprek op het ministerie gaf aan dat we geleidelijk aan in een stroom van de juiste ontwikkelingen binnen de scholen komen. Kwaliteitsvraagstukken zoals sturing van processen, inzet van IB, objectiveren van resultaten in welke betekenis ook worden meer en meer normale gespreksonderwerpen. Nadrukkelijk staan we in het begin van deze ontwikkeling en is uitbreiding van deze vraagstellingen naar zwakke scholen een taak voor de korte termijn.’

Vervolgens wordt het ‘Project Identiteit’ besproken:

‘In onze intentieverklaring (zie daarvoor op blz 7) heeft het bestuur aangegeven dat het op de middellange termijn duidelijk moet zijn op welke identiteit de vrijescholen in Nederland aangesproken willen worden in het werkveld.

In het najaar van 2007 is daarom het project Identiteit ingericht. Doel van dit project is om een samenbindende, breedgedragen visie op voorwaarden en inhoud van de identiteit van vrijeschoolonderwijs te formuleren. Daaruit moet dan afgeleid kunnen worden hoe vrijescholen weer een sterk onderwijsmerk kunnen zijn in het Nederlandse onderwijsveld.

Na een sollicitatieprocedure is Mevr. Annemarie Sijens door het bestuur aangesteld als projectleider. Om te komen tot zoveel mogelijk objectivering en doelgerichtheid zal ook een klankbordgroep ten behoeve van proces en inhoud worden ingericht.

Het projectplan is uitgewerkt tot het document dat in de ALV van december 2007 is aangenomen als uitgangspunt voor het uitvoeren van het project in verschillende fasen. De eerste fase zal afgerond worden in december 2008, waarbij een voorlopig beeld moet zijn geformuleerd en een eerste toetsing moet hebben plaatsgevonden in het werkveld. De werkwijze is zo afgesproken dat informatie verkregen wordt door gesprekken te voeren in het werkveld en met belanghebbende organisaties.’

Op pagina 11 komt eerst het ‘Project Leidinggeven aan vrijescholen’ aan bod:

‘De Vereniging van vrijescholen heeft de ambitie de professionalisering van het leidinggeven aan vrijescholen voor PO en VO verder te ondersteunen. Annemarie Sijens heeft van het bestuur de opdracht gekregen om dit project Leidinggeven te trekken en zal het project voor de zomervakantie 2008 afronden.’

Vervolgens ‘Communicatie en Extranet voor vrijescholen’:

‘Op het gebied van interne communicatie lag de nadruk op het extranet. Zowel voor de communicatie tussen bestuur, leden, scholen en leraren als voor het publiceren van projectresultaten wordt dit het medium. Er is een abonnementensysteem opgezet voor de landelijke overleggen. Voor de aanmelding voor conferenties is een module ontwikkeld en geactiveerd.

Vooruitlopend op het schooljaar 2008 is indringend vooronderzoek gedaan naar de status van de kwaliteit van onze website. Het bestuur acht het noodzakelijk dat ook de digitale snelweg beter benut wordt door de leden van de Vereniging. De toegankelijkheid van de website en toepasbaarheid van allerlei kennis moet verbeterd worden.’

Verder worden een paar naamswijzigingen doorgevoerd:

‘Platform PO/voorheen kleuterafdeling- en onderbouwoverleg
Een van de plannen van het bestuur is het regionaliseren van de overleggen tussen de scholen voor primair vrijeschoolonderwijs in de platforms primair vrijeschoolonderwijs. Alle scholen kunnen dan in hun eigen regio actief deelnemen in onze Vereniging. (...)

Platform VO/voorheen bovenbouwoverleg
Het bovenbouwoverleg functioneerde goed. Het heeft een nieuwe naam gekregen die ook voor buitenstaanders helder is: Platform Voortgezet Vrijeschoolonderwijs.’

Op pagina 12 wordt de ‘MichaelConferentie 2007’ geëvalueerd:

‘Voor de eerste keer werd deze ééndagsconferentie georganiseerd voor alle leraren. 873 deelnemers waren aanwezig om bijdragen te horen en bijdragen te leveren in het perspectief van vrijeschoolonderwijs van de eenentwintigste eeuw.

In deze jaarlijks terugkerende MichaëlConferentie in oktober werd ook en opnieuw een eerste bescheiden aanzet gegeven om de maatschappelijke relevantie van het vrijeschoolonderwijs te onderzoeken en te bewijzen. Daartoe werd mevrouw Prof. Dr. Brinkgreve, hoogleraar sociale wetenschappen aan de Universiteit van Utrecht uitgenodigd om te spreken. De titel van haar inleiding was: Vroeg mondig, laat volwassen. In aansluiting op deze inleiding verzorgde Christof Wiechert, leider van de pedagogische sektie van het Goetheanum in Dornach een inleiding met de titel: Pedagogie van nu en morgen. Er werd in 42 werkgroepen aan het thema gewerkt.

De conferentie voor het werkveld primair onderwijs en voortgezet onderwijs was voor het eerst uitgebreid met een uitnodiging aan het werkgebied 0-7 jaar. Daarmee accentueerde de Vereniging haar beleidsrichting om ook het belang van dit werkveld duidelijk te maken.’

Even verderop wordt de ‘Nieuwe structuur’ zichtbaar gemaakt:

‘Het bestuur heeft als doel om de bemensing van het kantoor zo klein mogelijk houden.
In de Algemene Ledenvergadering van 12 september 2007 is de visie van het bestuur op de verdere inrichting van de Vereniging aan de leden voorgelegd. Bij de leden klonk twijfel over de keuze om geen directeur meer te benoemen. De leden vroegen zich af of er voldoende capaciteit is om de benodigde werkzaamheden uit te voeren en of de voorzitter voldoende tijd heeft om uitvoerende taken te verrichten.

Het bestuur denkt dat die capaciteit er in onze Vereniging is en heeft met de leden afgesproken om gedurende één jaar met deze structuur aan het werk te gaan en dan de resultaten met de leden te inventariseren. De visie is in detail uitgewerkt en de resultaten daarvan zijn samen met een financiële onderbouwing in de ALV in december 2007 nogmaals voorgelegd.’

Ten slotte, als laatste uit dit Jaarbericht 2007 (ik laat de drie interessante bijlagen buiten beschouwing, met daarin integraal opgenomen: ‘Het bestuur van de Vereniging van vrijescholen houdt haar leden op de hoogte van haar activiteiten met het periodiek Het bestuur praat u even bij’), geef ik weer wat over het ‘Bureau’ staat op pagina 13:

‘Helmut van Renesse heeft afscheid genomen van de Vereniging, wel blijft hij nog enige tijd internationaal actief voor de Vereniging. Inge Haagsma – per 1 juni – en Gert Hilbolling – per 1 november – zijn aangesteld als resp. coördinator voortgezet onderwijs en primair onderwijs. De functie van directeur wordt niet opnieuw ingevuld na het vertrek van Ton ten Böhmer. De voorzitter van het bestuur zal de belangrijkste directietaken op zich nemen. Hierdoor komt er nadrukkelijk meer verantwoordelijkheid in de organisatie te liggen. Doel voor het aankomende jaar is om nader te onderzoeken hoe de functie van directeur in de Vereniging vorm gegeven zou moeten worden in het perspectief van beleid voor de aankomende vijf jaar.’

Zo zijn we toch weer aardig bijgepraat over de wederwaardigheden van de vrijeschoolbeweging in Nederland. En dit was nog maar het jaarbericht uit 2007...