Oprukken

Morgen gemeenteraadsverkiezingen. Maar ik houd het vandaag toch liever bij de landbouw. Daar ben ik de laatste tijd al meer mee bezig. Ik ontdek steeds meer. En kan aanknopen bij wat ik eerder heb gevonden, zoals bij ‘Eigentijds’ van eergisteren. Gek genoeg blijft Biologica momenteel opvallend achter; ik vind daar Alexis van Erp ook niet meer, is dat soms een teken aan de wand? Er blijkt best veel te zijn, als je het maar kunt vinden. Bovendien: Demeter rukt op! Zoals bij dit nieuws van 26 februari op Proef.nu onder ‘Vitatas Wetenswaardigheden’, over ‘Internationale ontwikkelingen: biologisch verwerft aanzien’:

‘Afgelopen week vond in Neurenberg Duitsland de BioFach weer plaats, de grootste internationale biologische beurs ter wereld. Een beter moment voor een update van de internationale ontwikkelingen is er niet. Het meest opmerkelijke nieuws is dat biologische landbouw en voeding ondanks de recessie het afgelopen jaar stabiel zijn doorgegroeid in de meeste landen. Azië is in opmars, de VS kent een groei van maar liefst 16% in 2009, net als Frankrijk. Duitsland en Nederland groeien tussen de 5 en 10%. Alleen in Engeland is sprake geweest van een lichte teruggang.

Wat verder opvalt, is de steeds sterkere koppeling die veel bedrijven maken tussen biologisch en andere meerwaarden, zoals Fair Trade, regionale herkomst, transparantie en duurzaamheidsaspecten. Kwaliteiten die veel biologische consumenten automatisch van biologisch producten verwachten. Deze kwaliteiten staan echter op zichzelf en worden apart beschreven in de wetgeving. De komende jaren lijkt daarmee geleidelijk een tweedeling te gaan ontstaan tussen biologisch met extra (niet wettelijke) meerwaarden en biologisch op het wettelijk minimum. In feite is deze ontwikkeling al een tijd aan de gang.

Een keurmerk dat al veel langer bovenwettelijke eisen invult is bijvoorbeeld Demeter, het keurmerk voor biologisch dynamische landbouw en voeding. Demeter garandeert ondermeer nog hogere dierenwelzijnseisen, zoals koeien met hoorns en kippen waarvan de snavel niet gekapt mag worden, wat in de praktijk betekent dat de dieren nog meer ruimte krijgen. Niet voor niets hebben de Demeter landbouw en voeding in gidsland Duitsland een hele sterke positie. Hal 7 van de BioFach staat traditioneel grotendeels in het teken van Demeter producten.

De BioFach heeft zoveel aanzien dat ook vele EU landbouwministers de beurs bezoeken. Dit jaar mochten de Nederlandse bedrijven zich verheugen op de komst van minister Verburg. Zij bezocht diverse Nederlandse stands voor een onderonsje met de werknemers. Het feit dat de minister aandacht besteedt aan de biologische beurs heeft politieke betekenis: biologische landbouw en voeding heeft aanzien en groeit naar een volwassen status.’

Een week eerder bracht dezelfde website nieuws inzake melk. Zoals u weet, is dat een heet hangijzer: lees ‘Literprijs’ van 30 januari. Misschien heeft het daarmee te maken; in ieder geval is dit wat wordt medegedeeld over ‘Proef en Zuiver Zuivel gaan samen’:

‘Proef was het eerste merk dat Demeter zuivel in pak verkocht. Tot die tijd was dat niet gebruikelijk. Demeter hoorde in statiegeld verpakking en doordat de melk gaat opromen zou je verstoppingen krijgen in het pak. Beide bleken achteraf mee te vallen en de Demeter lijn onder Proef maakte een prima start.

Zuiver Zuivel verkocht altijd Demeter zuivel in PC flessen. Helaas viel het milieuvoordeel van deze statiegeldfles wat tegen, waardoor ook Zuiver Zuivel besloot de Demeter zuivel voortaan in pak te gaan verkopen. Het onderscheidende element van de Proef zuivel verdween daarmee.

Proef en Zuiver Zuivel zien een mooie toekomst voor Demeter. Daarom is al een aantal biologische veehouders overgeschakeld op biologisch-dynamische veehouderij. De melkplas is echter nog steeds niet groot en versnippering van de afzet is daardoor niet in het belang van welke partij in de keten dan ook. Bij versnippering nemen immers de kosten voor transport, productie, marketing en verkoop toe, waar uiteindelijk de boeren niet bij gebaat zijn.

Proef en Zuiver Zuivel zijn dit jaar in gesprek gekomen over het samenvoegen van de beide Demeter zuivel lijnen. Dit bekent dat de Proef zuivellijn uit het assortiment zal gaan en dat er verder wordt gegaan met Zuiver Zuivel. Zuiver Zuivel geeft prioriteit aan het verder ontwikkelen van biologisch-dynamische zuivel, zodat we daar met elkaar gezond van mogen genieten, zonder de boeren tekort te doen.

Voor meer informatie over de Zuiver Zuivel Demeter producten kunt u kijken op www.zuiverzuivel.nl’

En nu ik toch bij Proef.nu bezig ben, meteen maar een oudje. We gaan terug naar 10 april 2009, naar ‘Boeren met smaak’:

‘Zo luidt de titel van een onderhoudend nieuw boek over de biologische landbouw en voedingsbeweging in Nederland. Een zeer breed opgezette uitgave waarin ruime overzichten (ontwikkeling van de landbouw in Europa en Nederland) afgewisseld worden met heel specifieke gebeurtenissen (oprichting van het eerste biologisch-dynamische landbouwbedrijf Loverendale in het Zeeuwse Oostkapelle).

Het boek omvat qua tijdspanne duizenden jaren, maar is vooral heel specifiek en uitgebreid in de ontwikkelingen van de laatste decennia. De verhalen worden veelal verteld aan de hand van ervaringsdeskundigen: biologische boeren zoals Jochem de Boer, bekend van “Boer zoekt vrouw”, Sjaak Koopman van OlmenEs in Appelscha, melkveehouder Dust Oosterhof, Piet en Gerlof Koopmans van de Swarte Mole bij Britswert, de opleidingsboerderij Warmonderhof, Asse Aukes van Gerbranda State bij Pietersbierum, Ko van Twillert van Ko-Kalf in Elburg, Sjoerd de Hoop, Sita en Yke Ykema, Egbert Zorgdrager en nog vele anderen. Maar ook zuivelpioniers als Jan Zomerdijk van Ecomel (Zuiver Zuivel) en distributiepioniers als Koos Bakker van Odin, Erik Does en Erik-Jan van den Brink van Udea en Allard ten Dam van De Nieuwe Band komen aan het woord. Bovendien geven specialisten als Jan Douw van den Ploeg, hoogleraar Landbouw te Wageningen, Machteld Huber, onderzoekster bij Louis Bolk, en Michiel Rietveld, docent biologisch-dynamische landbouw van het eerste uur, hun visie op de noodzaak van de biologische landbouw en voeding. de bodemvruchtbaarheid, het milieu en de gezondheid.

“Boeren met smaak” houdt het midden tussen een gedetailleerd naslagwerk, een encyclopedie, een gezichtenboek en een fotoboek. Niet een boek om in één keer uit te lezen, maar af en toe door te bladeren en weer een verhaal te lezen, zoals over de opkomst van de biologisch-dynamische landbouw op Terschelling vanaf midden jaren zeventig, of over het vermakelijke overzicht van tegenbewegers in de landbouw en voeding. Ongelooflijk wat de schrijvers hebben verzameld aan feiten, foto’s, achtergrondverhalen en actuele gebeurtenissen. Wie zich verder wil laten inspireren door de biologische landbouw komt met deze uitgave volop aan zijn trekken.

“Boeren met smaak” is geschreven door Jacob de Hoop en Ytsen Kooistra. ISDN nummer 9789077948231.’

Nu vond ik in Dynamisch Perspectief nr. 4 van herfst 2009 op bladzijde 33 ook een verhaal over ‘Boeren met Smaak’ (trouwens evenmin ondertekend, dus ik kan aan de auteurs niet de eer geven die hen toekomt):

‘Toen in 1976 de eerste melkbussen naar de biologisch-dynamische zuivelfabriek op Terschelling – de eerste fabriek in zijn soort in Europa – werden gebracht waren Ytsen Kooistra en Betze Stienstra daar nauw bij betrokken. Sindsdien hebben ze zich op vele manieren bezig gehouden om de biologische landbouw vooruit te helpen. “In al die tijd hebben we een compleet archief in ons hoofd opgebouwd,” vertelt Kooistra. “Maar nu worden we een dagje ouder. Die kennis moest niet weg.” Zo kwamen ze op het idee om er een boek over te maken. En, eenmaal daarmee bezig, werd het project steeds breder. “Ik draai al vijftig jaar mee,” zegt Kooistra. “Ik heb denkpatronen zien veranderen, ik heb al die ontwikkelingen op het gebied van het milieu meegemaakt. Dat hebben we in het boek allemaal meegenomen. Boeren met Smaak brengt de geschiedenis van de biologische landbouw van de laatste vijftig jaar in beeld. Wat hierdoor mooi zichtbaar wordt is hoe ontwikkelingen hun tijd vragen. Wanneer je dingen in een tijdspad zet, zie je dat ze niet sneller groeien dan ze willen groeien.”

Jacob de Hoop en Ytsen Kooistra hebben het boek samengesteld. Naast verhalen van en over de pioniers hebben deskundigen een bijdrage geleverd, zoals prof. Ton Baars (Universiteit Kassel), Maaike Raaijmakers (Biologica), Machteld Huber (Louis Bolk instituut), prof. Jan Douwe van der Ploeg (Universiteit Wageningen) en Michiel Rietveld (Kraaybeekerhof).’

Zoals ik al zei, Demeter zit in de lift. En dan is de nieuwe campagne (lees ‘Eigentijds’ van 28 februari) nog maar nauwelijks van start gegaan!