Politiek

Wat is er momenteel aan de hand in de Nederlandse politiek? In hoog tempo volgt de ene na de andere aardverschuiving zich op. Gisteren eerst het overlijden van D66 coryfee Hans van Mierlo, vervolgens het vertrek uit de politiek van CDA’er Camiel Eurlings, die goede kaarten had als nieuwe CDA-lijsttrekker. En vandaag eerst het vertrek van PvdA’er Wouter Bos, gevolgd door de kandidaatstelling van Job Cohen als gedoodverfde nieuwe PvdA-lijsttrekker. En dit alles met onmiddellijke ingang. Het kan niet op. Over Job Cohen moet ik het hier even hebben, hij is immers ook in antroposofische kringen opgetreden. Dat zegt op zichzelf niet zo heel veel, een burgemeester van Amsterdam kan op heel veel plaatsen verschijnen. Maar laten we dat eens even onderzoeken.

We kunnen bij de Iona Stichting te rade gaan. Die verzorgt duidelijk een band met Cohen. Onder de titel ‘Vertrouwen als kracht’ schrijft zij in het Ten Geleide bij het jaarverslag 2008:

‘Het jaarverslag van 2007 had als thema “verbinding”. Met dit verslag werd tevens meer duidelijk wat de Iona Stichting onder duurzaam verstaat en welke projecten ze daardoor wil steunen. Kort samengevat: het stimuleren van persoonlijke betrokkenheid op natuur, medemens en spirituele waarden, waarmee dienstbaar leiderschap in praktijk wordt gebracht. Deze vierledige oriëntatie wordt als middelpunt-zoekende kracht, als kracht van verbondenheid, beschreven in het boekje: Zonder Wij geen Ik, samenhang in een uiteenvallende maatschappij. Aan het eind van het voorwoord spreekt Job Cohen de wens uit dat “vanuit deze visie individueel vertrouwen mag groeien en dat dit zal leiden tot nieuwe samenwerkingsprojecten”!’

In dezelfde tekst worden even later ook Femke Halsema en Herman Wijffels genoemd. Ook die zijn hier niet onbekend, net als hun relatie tot de antroposofie. Nu niet meer op de website, is de Power Pointpresentatie van directeur Ignaz Anderson bij de jaarvergadering op 20 maart 2009, waarin dezelfde zinsnede groot op het scherm verscheen, de aanwezigen als het ware inpeperend:

‘Job Cohen’s wens “dat vanuit de Iona visie individueel vertrouwen mag groeien en dat dit zal leiden tot nieuwe samenwerkingsprojecten”!’

Al eerder werd hiernaar verwezen. In het genoemde jaarverslag 2007 van de Iona Stichting stond namelijk op bladzijde 6:

‘De heer Mr Job Cohen, burgemeester van Amsterdam, schrijft [in een voetnoot hierbij staat: Verwijzing naar de Iona publicatie: “Zonder wij, geen ik”, samenhang in een uiteenvallende maatschappij. (verschijnt medio maart 2008, Uitgeverij Christofoor; isbn 9789060380444)] dat wij met ons allen, op verschillende manieren, vertrouwde bindingskaders vaarwel hebben gezegd: gezin, familie, buurt, eigen stad, kerk en godsdienst, politieke partij, natuur. Ze hebben allemaal aan invloed ingeboet. “We zijn terwijl we vaarwel zeiden aan de oude en vertrouwde instituties er niet in geslaagd nieuwe bindingskaders te creëren.” We zoeken naar nieuwe bindingskaders, naar een nieuw-Wij. Iedere handeling, ieder initiatief, iedere onderneming kan zo’n uniek nieuw bindingskader vormen. Bewust streven naar een integrale verbinding waarmee we met de heer Cohen gesproken “de boel bij elkaar kunnen houden”. In het geld zien we ook een afspiegeling van dit proces; geld zoekt ook naar nieuwe bindingsmogelijkheden.’

Op zoek naar dit bewuste boek kom ik uit bij de website van Uitgeverij Christofoor:

‘Zonder Wij geen Ik
Samenhang in een uiteenvallende maatschappij

In de huidige “post-moderne” tijd gaan oude bindingen verloren, fragmenteert de samenleving tot afzonderlijke individuen en weten mensen niet meer waar ze bijhoren. Identiteit is niet langer vanzelfsprekend. Steeds meer moeten de mensen het maar zelf uitzoeken en juist daardoor gaan ze voorbij aan wat ze delen met elkaar. In deze publicatie worden vragen gesteld naar de rol van eigenheid en identiteit en hoe dit in een werkzame samenhang kan worden gebracht met de gemeenschap. Hoe bepalend kan een cultuur en een levenswijze zijn, als de samenhang daardoor onvermijdelijk en steeds weer opnieuw wordt doorbroken? Wat brengt ons weer naar elkaar toe? Wat kan worden aangesproken in een samenleving waardoor middelpuntzoekende krachten werkzaam kunnen worden en er een nieuw midden, een nieuw “wij” kan ontstaan?’

Ik kan hier nog even doorklikken, naar de bestelmogelijkheid bij Bol.com. Daar vind ik een interessante ‘NBD|Biblion recensie’ door onze oude bekende ‘Dr. H.S. Verbrugh’:

‘Het doel van de stichting die dit boek heeft uitgegeven, is het bevorderen van geestelijke, culturele en maatschappelijke ontwikkeling in de ruimste zin, in het bijzonder op het gebied van de antroposofie en haar werkgebieden. De tekst is bezorgd door de huidige bestuursvoorzitter Michiel ter Horst en de directeur van de stichting, Ignaz Anderson. Over de auteurs van de beide teksten geeft het boek geen informatie. De ene (CG) is een binnen de antroposofie in België en Nederland zeer bekende Vlaamse cultuurfilosoof, de andere is als prof. ir. N.D. van Egmond, directeur Milieu- en Natuurplanbureau – Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), bijzonder hoogleraar Milieukunde aan de Universiteit van Utrecht, Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen, in Nederland zeer bekend. Hun beider teksten (“Identiteit en het Ik als verlangen” respectievelijk “De boel bij elkaar houden – Tegenwicht in de hang naar identiteit”), zijn schriftelijke neerslagen van lezingen voor een lustrum van de IONA-stichting. Hun oorsprong als mondelinge presentaties blijkt uit de weinig systematische en slecht gedocumenteerde redactie van de teksten. De titel van het boek lijkt afkomstig te zijn van het voorwoord door burgemeester Cohen.’

Bol.com geeft nog een boek op waarvoor Job Cohen niet alleen het voorwoord, maar de hele inhoud verzorgde, ‘Binden’, verschenen in september 2009:

‘Burgemeester in de eenentwintigste eeuw van de vrije, tolerante, creatieve en diverse stad Amsterdam: Job Cohen is voor velen een van de meest aansprekende politici van onze tijd. Cohen gaat de discussie niet uit de weg. In Binden heeft hij een aantal toespraken en lezingen gebundeld. Binden is een betrokken boek over samen leven, vrijheid, de rechtsstaat en de rol van religie in een moderne stad met internationale allure.’

Dat schrijft natuurlijk de uitgever. De NBD|Biblion recensie door Drs. Marianne van den Heuvel geeft de volgende bespreking ten beste, ook heel positief:

‘Deze elf toespraken door de bekende PvdA-politicus, tegenwoordig burgemeester van Amsterdam, gaan over het gevoel dat mensen hebben die er niet bij horen, allochtonen die vreemd genoeg minder wettelijke rechten hebben dan Friezen, het positieve aspect van migratie (tegen de leegloop van Nederland), de burgerschapsnorm die ook voor zittende burgers geldt, de intieme huiselijkheid van Van Randwijk, religie als bindende factor, de beschermende rol van de overheid als burgers wel of niet religieus willen leven, de geschiedenis van joden die zich wel aanpasten en toch niet werden geaccepteerd. Kortom: ergens bijhoren is de keuze van de meerderheid om anderen erbij te laten horen. Deze bundel bestrijkt een periode van acht jaar burgemeesterschap. Het is bepaald geen momentopname. Het geeft inzicht in de verbindende denkwijze van de man die burgemeester wil zijn van alle Amsterdammers. Dit boek is niet alleen voor Amsterdammers; Cohen is in zijn samenbindend denken een beetje de “voorbeeldburgemeester” voor alle Nederlanders.’

Interessant in antroposofisch opzicht is dan weer een vorig jaar tegelijkertijd uitgekomen boek onder redactie van Job Cohen, slechts 68 pagina’s dun, ‘Duurzame Geesteswetenschappen. Rapport van de commissie Nationaal Plan Toekomst Geesteswetenschappen’:

‘Creëer een substantieel extra budget Geesteswetenschappen waarop faculteiten een beroep kunnen doen op basis van een overtuigend toekomstplan. Stel een regieorgaan in dat de voorstellen toetst. Versterk de kansen op tweede geldstroomonderzoek voor geesteswetenschappers. En ontwikkel een adequate kwaliteitsbeoordeling voor hun prestaties.

Dat zijn de belangrijkste aanbevelingen uit het rapport van de commissie Nationaal Plan Toekomst Geesteswetenschappen onder voorzitterschap van Job Cohen. Hij heeft het eindrapport vanmorgen overhandigd aan minister Ronald Plasterk, die een jaar geleden de opdracht gaf voor het opstellen van dit advies.

In een eerste reactie laat minister Plasterk weten positief te staan tegenover de aanbevelingen in het rapport. Hij is bereid extra te investeren in de ondersteuning van de geesteswetenschappen. Hij komt in het voorjaar van 2009 met een kabinetsreactie.

In september 2007 is de Commissie Cohen gevraagd een plan te ontwerpen voor een duurzame toekomst van het geesteswetenschappelijk onderwijs en onderzoek in Nederland. Aanleiding vormden de herhaalde signalen dat zich een aantal structurele problemen voordoen die de ontwikkeling van dat wetenschapsgebied bedreigen.

Geesteswetenschappen richten zich op de bestudering van uiteenlopende uitingen van de menselijke geest, zoals taal, kunst, literatuur, media, religie in zowel in heden als verleden. Via de bestudering van andere talen en culturen leveren zij essentiële kennis voor onze economische, politieke en culturele relaties met de rest van de wereld. De geesteswetenschappen zijn ook van belang voor vraagstukken rond identiteit, integratie en sociale cohesie. Zowel in het hoger alsook het voortgezet onderwijs wordt deze kennis overgedragen aan nieuwe generaties wereldburgers.’

Er zullen vast nog wel meer raakvlakken zijn tussen de inzichten van Job Cohen en die uit de antroposofie. Die zouden de komende tijd duidelijker tot verschijning kunnen komen; we wachten het af.