Verantwoording

Ik zou nog ‘verslag van mijn onderzoek’ doen.

Ontluisterend vond ik het bekijken van de uitzending op 13 oktober 2005 van TweeVandaag over Daidalos, schreef ik afgelopen donderdag. Ik herhaal even wat ik vervolgens had gevonden:

‘Naar aanleiding hiervan kwamen er heel andere patiëntenverhalen naar boven dan die nu op de website van Daidalos staan. Deze patiënten konden hun verhaal kwijt op Medicalfacts.nl. Dit noemt zichzelf een medische nieuwssite die sinds augustus 2004 bestaat en gericht is op professionals in de zorg. De herkomst van deze site is een beetje duister. Men heeft hier in ieder geval veel sympathie voor de berichten van Misbruik door Hulpverleners. Geen wonder, want “Jeanette” van MdH is ook aan deze site verbonden (zie bijvoorbeeld het persbericht van 26 december 2007, dat ook hier opduikt). Hoe dan ook, twee keer na die uitzending heeft men aandacht aan Daidalos besteed, in 2005 en in 2006. De reacties stroomden heel langzaam, maar gestaag binnen.’

Zoals ik gisteren al aangaf, kwam hierop bijna per direct een reactie binnen van Janine van Medicalfacts.nl. Zij schreef:

‘De herkomst van Medicalfacts is op veel plaatsen te vinden. De site is een initiatief van Jan Martens en Janine Budding. Medicalfacts is een open en transparante nieuwssite waar hoor en wederhoor mogelijk is. Geregistreerde lezers kunnen stukken indienen en lezers kunnen reageren. Medicalfacts wordt o.a. gemeten door de STIR en behoort tot een van de grootste medische nieuwswebsite in Nederland. We staan ook open voor uw berichten; we zijn te bereiken via info@medicalfacts.nl en altijd bereid om vragen te beantwoorden. Van de ruim 12000 berichten op Medicalfacts zijn slechts 2 persberichten van MdH. Dan hebben we het niet eens over een 0,5%.’

Ik herinnerde me dat ik, ter voorbereiding in de afgelopen weken op mijn bericht van donderdag, inderdaad die namen gezamenlijk in dit verband ergens op Medicalfacts tegengekomen was. Gek genoeg kon ik die vermelding nu niet meer terugvinden. Het gebeurt me echter wel meer dat ik zelf uit een grote hoeveelheid gegevens tot een nieuwe samenhang kom die als zodanig niet aanwezig is.

Medicalfacts meldde op 23 juni 2005 dat Janine Budding de gelederen kwam versterken. ‘Janine zal zich met name bezighouden met posten van nieuws.’ De zomermaand juni blijkt van speciale betekenis voor deze website. Jan Martens begon op 18 juni 2004 met zijn eerste bericht.

‘Voor mijn toenmalige werk verzamelde ik interessante links en berichten over de medische wereld. Met Marketingfacts.nl als voorbeeld begon ik deze berichten en links op een openbaar toegankelijke website, Medicalfacts.nl dus, te plaatsen. (...) Op het eind van 2005 kwamen zelfs de eerste advertentieinkomsten binnen. Door deze advertentieinkomsten waren we in staat om de onkosten van Medicalfacts te dekken en soms zelfs wat geld te verdienen.’

Na drie jaar besloot hij hiermee te stoppen – hij was zelf toe aan iets nieuws – en het werk volledig aan Janine Budding over te dragen. Zo meldde hij op 13 juni 2007, weer in de zomer:

‘Janine zal Medicalfacts.nl voortzetten en de dagelijkse leiding op zich nemen. Mijn bijdrage beperkt zich vanaf 1 juli 2007 tot het af en toe schrijven van een artikel.’

Een jaar na het begin, op 6 juni 2005, werd een heuglijk feit gevierd, namelijk dat Medicalfacts al duizend berichten en berichtjes had geplaatst. Jan Martens werd ook hier aangeduid als de oprichter van Medicalfacts. En nu stap ik van juni af, want op 29 augustus 2006 was de ‘magische grens’ van 4.500 artikelen al doorbroken. Weer ruim een jaar verder, op 9 oktober 2007, werd het tienduizendste bericht een feit. Terwijl uitgerekend op diezelfde dag exact het duizendste commentaar werd geleverd.

Vermeldenswaard is dat Medicalfacts ook een week lang op de website van de Volkskrant een weblog heeft gevoerd, van 19 tot en met 25 september in het jaar 2005. Dat moet in de tijd zijn geweest dat deze krant haar abonnees op haar website gratis een weblog begon aan te bieden. Dit weblog werd onderhouden door ‘Redactie Medicalfacts’, met als woonplaats Utrecht. Als opleiding/beroep werd opgegeven: ‘Zorgbloggers’. ‘Medicalfacts wordt volledig samengesteld door vrijwilligers’, staat erbij. Op Wikipedia vond ik ook een opvallende vermelding over Medicalfacts:

‘Deze gebruiker is voor onbepaalde tijd geblokkeerd en kan derhalve geen wijzigingen op Wikipedia aanbrengen.’ Als commentaar met de datum van 28 februari 2008 staat erbij: ‘Hallo, Wikipedia is een encyclopedie en geen reclamemogelijkheid. Je promo artikel hier heb ik dus verwijderd. Tevens zijn bedrijfsnamen/sitenamen niet toegestaan op Wikipedia. Ik nodig je van harte uit om je met een andere naam in te schrijven als je wilt bijdragen op je vakgebied aan Wikipedia.’

Dat roept vragen op over de status en de mate van professionaliteit, hoe er wordt omgegaan met het vergaren van nieuws en publiciteit. Op Medicalfacts.nl zelf is onder ‘MF & Partners’ te vinden: ‘Nieuwsfeiten, Opinie en aankondigingen wisselen elkaar af. (...) Bij Medicalfacts doe je ervaring op met het fenomeen weblog. Medicalfacts.nl is een professionele organisatie, waar diverse organisatie al aan meewerken. Werken aan een nieuws weblog als Medicalfacts.nl staat goed op je CV.’

Op 10 juni 2008, nog zeer recent dus, wordt gemeld dat Medicalfacts in deze zomermaand tot de top tien van de populairste bronnen voor Google News behoort (nogal belangrijk voor een weblog dat het van advertentie-inkomsten moet hebben). Hier is weer sprake van ‘de vrijwilligers van medicalfacts’. En zelfs: ‘in het algehele overzicht van alle categoriën voor 2008 staan we als vrijwilligerssite toch maar mooi op een zeer verdienstelijke 61e plaats.’

Gisteren schreef ik al dat internet een relatief nieuw medium is, waar je je weg in moet vinden, die is niet uitgestippeld. Er moet ook ruimte worden gegeven aan nieuwe initiatieven, zodat die zich kunnen ontwikkelen. Na het formelere deel van het verslag van mijn onderzoek, wie is de initiatiefnemer, hoe wordt aan de populariteit van de site gewerkt, welke resultaten worden behaald, met welke instelling doet men dat, wil ik nu overgaan tot het meer inhoudelijke deel, hoe men aan het nieuws komt en wat men ermee doet. Hoe substantieel is Medicalfacts? Hoe zit het met de verantwoording voor de geplaatste berichten, welke belangen spelen er?

Ik kan dat natuurlijk alleen steekproefsgewijs doen, met zaken waarbij ik over voldoende kennis beschik om een en ander te kunnen beoordelen. Janine Budding stelt dat er slechts twee persberichten van Misbruik door Hulpverleners zijn opgenomen op Medicalfacts. Formeel is dat misschien zo. Ware het niet dat het persbericht van 2 december 2007 tweemaal op de site staat: een keer helemaal en een keer alleen het staartje. Bovendien staat er helemaal niet bij dat dit een persbericht van MdH is. Het gekke is verder dat op de website van Misbruik door Hulpverleners zelf dit persbericht wordt gedateerd op 3 december 2007.

Op 27 december 2007 gaat dit beter: nu staat er dan eindelijk duidelijk dat dit het persbericht van MdH van 26 december is. Maar ook hier wordt de grote verontwaardiging en bijgevoegde aanklacht van Misbruik door Hulpverleners integraal overgenomen, zonder enige distantie. Op zichzelf volkomen begrijpelijk, gezien de ernst van de feiten en de frustratie erover dat hier vervolgens niet adequaat naar wordt gehandeld. Maar wat op een website voor slachtoffers een bepaalde toon aanneemt, moet niet per se ook op een nieuwssite terechtkomen, tenzij deze zich als doorgeefluik zonder eigen verantwoording beschouwt.

De redactie realiseert zich dat klaarblijkelijk ook, want als kort hierop reacties binnenkomen die normale journalistieke normen overschrijden, ziet zij zich op 3 januari genoodzaakt met een ban te dreigen. Zij zal niet toestaan dat bezoekers over de schreef gaan. Over grensoverschrijdend gedrag gesproken...

Op 15 januari komt de herkansing voor de redactie. In dit bericht herkennen we het persbericht van de Nederlandse Vereniging van Antroposofische Zorgaanbieders (NVAZ), dat ik donderdag ook al noemde. Wanneer vervolgens een bezoeker op opzichtige wijze zijn boekje te buiten gaat, zien we hier zelfs de directeur van de NVAZ, Adri Benschop, persoonlijk tegen optreden. En met duidelijk resultaat. Janine Budding legt de zaak nog een keer uit en resumeert: ‘Internet is een makkelijk en ook heel gevaarlijk medium.’

En hoe is het nu verder met de relatie tussen Misbruik door Hulpverleners en Medicalfacts.nl? Tenslotte staat ‘Jeannette’ van MdH nog altijd als lid van het redactieteam vermeld, hoewel ze slechts als auteur van één bericht (het bewuste persbericht dat op 27 december werd geplaatst) wordt opgevoerd.

Nemen we het opzienbarende nieuws van 25 juni op Medicalfacts.nl, over een zaak waarmee donderdag alles op dit weblog begon, met als titel ‘(S)experiment in de TBS’, dan valt hierin weer volledig de stijl van Misbruik door Hulpverleners te herkennen. In deze vorm staat het niet op de website van MdH, maar daar wordt wel alvast aangekondigd dat er nog een uitgebreid bericht zal volgen.

Aan het eind van dezelfde dag wordt opnieuw op dit onderwerp ingegaan, nu met wat meer distantie. Nu is er geen sprake meer van formuleringen in de trant van ‘wij van MdH zijn uitermate verontwaardigd en vinden dat’ enzovoort, maar wordt er geschreven: ‘MdH ronselt in allerijl meer slachtoffers’, ‘MdH stelt verder’, ‘MdH wil’, ‘wat MdH betreft’, ‘volgens MdH’. Slechts cosmetica, denkt u? Ik geloof het niet. Volgens mij zien we hier voor onze ogen ontwikkelingsstappen. En dat is winst; daar kunnen de mooiste dingen uit voortkomen.