Stakeholders

 

Dit is een scheve Seine (door mijn toedoen), maar wel op een  moment dat die nog niet dreigde over te stromen, zoals momenteel het geval is, precies honderd jaar na de vorige keer...

Sommige dingen snap ik niet. Schreef ik op 31 augustus in ‘Filosofie’ over de ‘Nieuwsbrieven’ van de Netwerkuniversiteit (NU) van het Bernard Lievegoed Fonds, waarvan onlangs de nummers 21 tot en met 24 waren geplaatst, vind ik daar nu als nieuwste nummer 21 van 7 april 2010... Maar het maakt niet zo veel uit, want via de mail ontving ik net voor Kerstmis nummer 30, met deze inhoud, zoals gebruikelijk ondertekend door Max Rutgers:

‘Met deze laatste Nieuwsbrief van het jaar 2010 wens ik u een heel goede Kersttijd toe en een, ook in wetenschappelijk opzicht, vruchtbaar en vreugdevol 2011. Maar is er ook nog nieuws: twee nieuwe publicaties, en de Netwerkuniversiteit wordt binnenkort 3! Er zijn namelijk wederom productieve collega’s aan het werk geweest. Zij stuurden ons hun publicaties toe. Graag maken wij u attent op hun werk, waarvan wij de samenvattingen en hoofdstukindeling als pdf meesturen.

Het andere belangrijke nieuws is dat de Netwerkuniversiteit bij haar derde verjaardag “in nieuw vaarwater zal komen”. Hoe dat eruit gaat zien hoort u tegen die tijd van het bestuur van het Lievegoedfonds. Voor ondergetekende betekent dit dat na drie jaar van opbouw van de Netwerkuniversiteit anderen dit mooie werk zullen overnemen. Het leek mij goed om de resultaten van die periode – mede door uw inzet tot stand gebracht – eens op een rij te zetten. U kunt die resultaten lezen in het overzicht Netwerkuniversiteit periode 2008-2010.

Twee interessante publicaties:

1. Marko van Gerven MD en Christa van Tellingen MD: “Depressive Disorders, An Integral Psychiatric Approach”

Sinds 2001 wordt door een aantal medici, onder wie met name de NU-leden Guus van der Bie en Christa van Tellingen de Engelstalige Bolk’s Companions uitgegeven. Deze companions over basale medische onderwerpen (zie ook www.louisbolk.org/index.php?page=bolk-s-companions), behandeld vanuit de fenomenologie, hebben dank zij internet en de lage prijs een wereldwijde verspreiding gekregen van nu al meer dan 24.000 exemplaren (!). De meest recente uitgave is van psychiater Marko van Gerven (NU-lid en bestuurslid van het Lievegoedfonds) en co-auteur Christa van Tellingen en heeft als titel: Depressive Disorders, An Integral Psychiatric Approach. Zie ook: www.louisbolk.org/index.php?page=publicatie&pubID=2391

2. Dr. Huib G. van de Doel: “Als de hemel is versleten, trekt u nieuwe kleren aan”

NU-lid Huib van den Doel is van huis uit filosoof, theoloog en letterkundige en werkte tientallen jaren in bestuursfuncties in de (antroposofische) gezondheidszorg. Wetenschappelijk bleef en blijft hij tot op heden productief met publicaties op het gebied van de kerkgeschiedenis, letterkunde, onderwijsvernieuwing, pedagogie en zorg. In zijn nieuwste studie met de titel “Als de hemel is versleten, trekt u nieuwe kleren aan” neemt Van den Doel ons mee in een belangrijke periode die bepalend is geweest voor de richting die wetenschap en religie in de Nieuwe Tijd (15e eeuw en daarna) zijn gegaan. Lijnen worden getrokken van het neoplatonisme en hoe zich dit vanuit Rome in Noord-Europa verspreid heeft. De auteur beschrijft ook hoe Rudolf Steiner en de arts Ita Wegman “het neoplatoonse gedachtengoed getransformeerd hebben naar het werkgebied van geneeskunst en zorg.”

Ik wens u veel leesgenoegen, met een hartelijke groet van

Max Rutgers van Rozenburg

Netwerkuniversiteit Bernard Lievegoed Fonds’

Dan wil ik graag ook weten wat dat overzicht Netwerkuniversiteit periode 2008-2010 behelst. Dat blijkt een prima samenvatting en verantwoording van al het gebeurde te geven, onder de titel ‘Beeld van de Netwerkuniversiteit 2008-2010’:

‘1. Ontstaan en start

Het Bernard Lievegoed Fonds (BLF) werd eind 2006 opgericht [1] met als primaire opgave antroposofisch wetenschappelijk onderzoek te subsidiëren. Reeds na korte tijd bleek echter dat kwaliteit en kwantiteit van de aanvragen tegenviel en werd besloten tot het starten van de Netwerkuniversiteit. In het BLF werkplan 2007-2009 werd dienaangaande vermeld: “Het fonds stimuleert daarvan afgeleid – (d.w.z.: van de doelstelling om ... Nederlands antroposofisch wetenschappelijk onderzoek te stimuleren) – de vorming van een netwerkuniversiteit waarin (antroposofische) wetenschappers voor ideeënuitwisseling en ontmoeting ... bijeenkomen. Het fonds verzorgt daartoe de coördinatie en financiering.”

Begin 2008 heeft Max Rutgers van Rozenburg de taak op zich genomen van opbouw (“from scratch”) en coördinatie van de Netwerkuniversiteit. Begin 2011 zal hij deze functie overdragen.

2. 2008, het startjaar

Direct werd begonnen met de opbouw van het ledenbestand. Nadat duidelijk was waar de NU voor stond kwamen er veel aanmeldingen, waarna het bestuur de criteria van lidmaatschap en de procedure vaststelde. Aan het eind van 2008 was het bestand reeds uitgegroeid tot ruim 100 leden. In mei 2008 vond de eerste werkbijeenkomst plaats met als vraag “wat kan worden verstaan onder antroposofische wetenschappelijk onderzoek?” Daaraan werd door 55 leden deelgenomen. In het najaar werd de tweede werkbijeenkomst voorbereid die plaatsvond medio januari 2009. Triodos Bank stelde haar ruimte ter beschikking voor deze en latere conferenties.

3. 2009, het eerste volle jaar

Het werd belangrijk gevonden om in de eerste jaren van de NU met de leden te werken aan een gemeenschappelijke basis van de antroposofische onderzoeksmethodologie. De tweede ledenbijeenkomst op 30 januari 2009 kreeg dan ook als titel “Eenheid en verscheidenheid in antroposofisch wetenschappelijk onderzoek”. Naast “ontmoeting en uitwisseling” was de inzet van deze bijeenkomst “de vraag in hoeverre de antroposofische wetenschap een eenheid in methode vormt of juist bestaat uit een diversiteit aan verschillende benaderingen”. De aanmeldingen waren wederom zeer goed (65), doch enigszins getemperd door de toen heersende griepepidemie.

In 2009 werd ook de basis gelegd voor een aanpak die later zeer vruchtbaar bleek te zijn. 60 personen (waaronder beleidsmakers, managers en wetenschappers) werkten in juni 2009 intensief aan de studie “Gaia Logica” van Kees Zoeteman. Na een voorbereiding in het najaar van 2009 heeft een werkgroep van ± 15 personen zich aansluitend in een tweetal bijeenkomsten gebogen over de eerste inhoudelijke uitwerkingen van Kees Zoeteman (onderzoeksrichtingen en een op te richten adviesraad). Inmiddels is – in september 2010 – een groep van zes wetenschappers gestart met de Scoping study “Perspectives for ether technology”.

Op 11 september 2009 werd in het kader van Darwin’s 200ste geboortejaar met ± 60 leden de werkconferentie “Hoe willen we dat de geest van Darwin onze toekomst vormt?” gehouden. Vier wetenschappers leidden in aan de hand van de vraag: “Wat is de invloed van het darwinistisch denkmodel in de gebieden economie, resp. biologie, onderwijs en geneeskunde?”

Later in het najaar konden de leden twee boekpresentaties bijwonen van publicaties die mede door het BLF tot stand waren gekomen:

1. Op 9 oktober te Amsterdam de presentatie van het boek “Dwarskijken op Darwin” van Jan Diek van Mansvelt, en

2. op 19 oktober bij Orion in Rotterdam de presentatie van “De Kunst van het Zorgen” geschreven door Hans Reinders en Karen Wuertz.

Medio september 2009 vond het eerste gesprek plaats met Hans Nijnens (alg. directeur Weleda Nederland BV) die met wetenschappers van de NU wilde werken aan een publicatie over de inrichting van een nieuwe gezondheidszorg. Dit leidde een jaar later tot de conferentie “Impulsen in de Gezondheidszorg”, die recent plaatsvond op 10 september 2010.

Geïnspireerd door het succes van de conferentie “Bewustzijn voorbij de grenzen” in februari 2009 is nog voor de zomer van 2009 door de NU contact gezocht met VUconnected. Een besluit tot het samen organiseren van openbare conferenties was snel genomen, naar aanleiding waarvan de staf van VUconnected ook deelnam aan onze “Darwin-conferentie” in september van dat jaar.

Tenslotte: de in 2008 gestarte Nieuwsbrieven voor leden werden in 2009 voortgezet. Eind december verscheen No 16.

4. 2010, het derde jaar

Met het symposium “Brein of Bewustzijn” dat de NU in samenwerking met VUConnected op 12 maart 2010 kregen “antroposofische wetenschappers” de mogelijkheid om in debat met reguliere wetenschappers te laten zien waar zij voor staan. Geen gemakkelijke opgave, zo bleek. Met 220 deelnemers was de belangstelling groot. Uit een evaluatie is nuttige informatie voor de debaters en de gespreksleiding naar voren gekomen. Naar aanleiding hiervan hebben zowel VUconnected als de NU elkaar kenbaar gemaakt de samenwerking te willen voortzetten.

Op initiatief van en in samenwerking met de Iona Stichting organiseert de NU dit jaar twee werkbijeenkomsten naar aanleiding van en aan de hand van Jaap Sijmons’ dissertatie “Phänomenologie und Idealismus”. Bijna 60 deelnemers werden door hem op 9 april jl. “ingeleid” en konden zich, aangespoord door zijn enthousiasme, vervolgens voorbereiden op de tweede bijeenkomst op 19 november 2010, eveneens gehouden “onder de rook van het Academiegebouw van de Universiteit Utrecht”.

Op vrijdagmiddag 10 september 2010 werd wederom in de ruimte van Triodos Bank de “Invitational conference, Impulsen voor een toekomstige gezondheidszorg” gehouden. Na het eerste contact een jaar daarvoor is een initiatiefgroep van de Iona Stichting (Jan Huisman en Ignaz Anderson), de Netwerkuniversiteit (Marko van Gerven) en Weleda (Hans Nijnens) van start gegaan. De conferentie was “op uitnodiging” van de vier initiatiefnemers. Met tien inleiders en in totaal 120 deelnemers, onder wie ook een (beperkt!) aantal leden van de NU, werd het een zeer levendige conferentie met goede inhouden en initiatiefkracht. Wat hieruit komt, hangt af van de mate waarin de initiatiefgroep kans ziet om impulsen en ideeën in daden om te zetten. Daaronder zijn onder meer de beoogde publicatie waarmee het initiatief ooit was gestart, een openbaar te maken manifest waarbij ook een grote zorgverzekeraar een rol zal spelen, en een in 2011 of 2012 te organiseren vervolgconferentie eventueel i.s.m. Zorginspiratie Nederland.

5. Perspectief vanaf 2011

Na de alom gewaardeerde resultaten van de Netwerkuniversiteit in de periode 2008-2010 is het bestuur van het BLF doende nieuwe plannen te ontwikkelen voor de komende jaren.

Voor 2011 zijn voorshands de volgende lijnen uitgezet:

1. Economie.

Tot dusver is dit onderwerp nogal onderbelicht gebleven, m.u.v. de inleiding van Cees Zwart in september 2009 (invloed darwinistisch model in de economie). De maatschappelijke situatie (economie – ecologie – cultuur – politiek) laat de noodzaak zien om (ook) te werken aan nieuwe paradigma’s in de economie. Dit bracht de NU in contact met de Economy Transformers. Wetenschappers uit de kring van de NU wordt gevraagd om het streven van deze “beweging” mede wetenschappelijk te onderbouwen (zie ook de oproep in de Nieuwsbrief van 7 oktober jl.) Ook met VUconnected wordt het thema economie verder ontwikkeld.

2. De vrijheidsimpuls van de islam

Aanleiding is het binnen enige tijd bij Christofoor te verschijnen boek “De vrijheidsimpuls van de Islam” van John van Schaik, Christine Gruwez, Cilia ter Horst en Ibrahim Abouleish. Op 18 maart en 29 april 2011 worden twee werkbijeenkomsten gehouden voor een leden van de NU. Dit kan tevens dienen als aanloop voor een i.s.m. VUconnected te organiseren conferentie over dit thema, dat dan “breder getrokken” zal worden.

3. Betrokkenheid bij onderzoek

Zoals hierboven reeds vermeld is in september jl. een groep van zes wetenschappers (van wie drie lid van de NU) gestart met de Scoping study “Perspectives for ether technology”. De eerste resultaten zullen in maart 2011 op papier staan. Een klankbordgroep is geformeerd met twaalf personen, onder wie vier NU-leden. Voorgenomen is om medio 2011 de onderzoeksresultaten in een conferentieverband met max. 100 deelnemers te presenteren, waarna vervolgonderzoeken zullen volgen.

4. Onderwijs. Er wordt structureel (te) weinig onderzoek gedaan op het gebied van de antroposofisch gefundeerde pedagogie. Om dit in Nederland op gang te krijgen wordt een gezamelijke aanpak met de hogeschool Helicon (PABO), de VVS (Vereniging van Vrijescholen), Schoolbegeleidingsdienst en de NU aanbevolen. Door bestuurswisselingen is dit nog niet tot stand gekomen.

6. Leden en belangstellenden: stakeholders van de Netwerkunversiteit

Zoals hierboven vermeld heeft zich vanaf de start in 2008 snel een groep van wetenschappers gevormd die zich “lid van de Netwerkuniversiteit” kunnen noemen. Dit aantal is in ca 1,5 jaar tot stand gekomen en groeide daarna nauwelijks meer. De huidige stand: 105 leden. Praktisch alle leden werden door een bestuurscommissie getoetst. Er waren naast leden ook personen die zich actief meldden als geïnteresseerde en personen die niet aan de eisen voldeden, en ook waren er personen die wel aan de eisen voldeden maar niet lid wilden worden. Omdat de “Nieuwsbrief” in de loop der tijd een steeds belangrijker instrument bleek voor aankondigingen maar ook voor de “PR” van de NU, vormde de groep belangstellenden zich a.h.w. om tot de groep van stakeholders van de Netwerkuniversiteit. De oplage is nu ± 500.

7. Nieuwsbrieven

In het eerste jaar ontstond vanuit de logica van de communicatie en vanuit de noodzaak de leden te “bundelen” als vanzelf de Nieuwsbrief. Ultimo 2009 verscheen No 16. Eind december 2010 verschijnt No 30. De ontvanger kan zich ook uitschrijven.

8. Met verschillende organisaties is samenwerking opgebouwd met de Netwerkuniversiteit:

Antroposofisch wetenschappelijk onderzoek zal beter gedijen naarmate deze meer tot stand komt in een open en transparante uiteenzetting met andere wetenschapsbeoefenaren en de instituten waartoe deze eventueel behoren. Om die reden streeft de Netwerkuniversiteit naar samenwerking met andere instellingen met verwante doelstellingen of met instellingen die een appel doen op een bijdrage van de Netwerkuniversiteit .

Het samenwerkingsbeeld ziet er thans zo uit:

1. gezamenlijk openbare symposia organiseren met VUconnected en bijeenkomst in het Academiegebouw van de Universiteit Utrecht, waardoor de Netwerkuniversiteit, zij het bescheiden, zichtbaar is geworden in de universitaire wereld;

2. gezamenlijk werkbijeenkomsten organiseren met de Iona Stichting en (bijv.) Zorginspiratie Nederland;

3. met Weleda Nederland BV, gericht op vernieuwing gezondheidszorg met inbreng wetenschappers van de NU.

Triodos Bank NV

Vanaf de start heeft de Netwerkuniversiteit grote materiële steun ontvangen van Triodos Bank NV en van Triodos Foundation, ook doordat conferentieruimte en catering om niet beschikbaar werd gesteld.

De dankbaarheid daarvoor is zeer groot.

Max Rutgers van Rozenburg

december 2010

1. Oprichters: Ron Dunselman (voorzitter Antroposofische Vereniging in Nederland (AViN), Max Rutgers van Rozenburg (penningmeester AViN), Bert Vroon (voorzitter Lievegoed Fonds) en Ted van den Bergh (directeur Stichting Triodos Foundation).’