Portemonnee

De prijs voor de mooiste tekst vandaag op internet gaat naar Koos Bakker van Odin. Hij schrijft in zijn Odinieuws onder de titel ‘Vertrouwen in de toekomst. Op naar 2011!’:

‘Optimistisch Odin-telers

Als je biologische boer of teler bent moet je wel een optimist zijn. Dat is ook het afgelopen jaar weer gebleken. Eind september was een groot deel van de aardappelen, wortelen en kolen bij de meeste Nederlandse biologische telers nog niet geoogst. Door de abnormale hoeveelheden regen in augustus en september (weet u het nog, we zijn het al bijna weer vergeten) was er geen beginnen aan. Geduldig wachten en hopen op beter weer. Het is in de meeste gevallen nog net goed gekomen. Maar een aantal oogsten gingen toch verloren, door de nattigheid, maar ook door de vroeg ingevallen vorst eind november. “Mijn portemonnee hangt zes maanden buiten”, zei een fruitteler eens. En zo is het. Maar optimisten zijn het, die biologische telers van Odin. Het zaaizaad en plantgoed voor het komend jaar is in de meeste gevallen alweer besteld. Wij bij Odin zijn deze en komende weken druk bezig met de planning van de inhoud van uw abonnement in 2011. Wij bezoeken zoveel mogelijk telers om terug te kijken naar het afgelopen jaar, de voorraden te bekijken en afspraken te maken voor het komend seizoen. Uiteraard rekening houdend met de wensen en reacties van u als abonnee.

De vraag die alle telers stellen: hoe gaat het met de abonnementen? Ons antwoord luidt natuurlijk: goed! Maar achter de vraag steekt veel meer. De telers bedoelen: kunnen we ook in 2011 weer rekenen op de loyaliteit van die vele duizenden trouwe abonnees? Deze afzetzekerheid is een grote steun. De telers weten: het kan vriezen of dooien, mee- of tegen zitten, maar we kunnen met de afzet toch rekenen en vertrouwen op de consumenten van het Odin-abonnement.

Optimistische Odin-abonnees

Ook Odin-abonnees zijn optimisten. Je moet tenslotte maar afwachten wat die telers en de mensen van Odin deze week weer hebben bedacht. Dat kan verrassend zijn maar soms ook een beetje tegenvallen. Vooral bij moeilijke seizoensomstandigheden komt er heel wat kunst en vliegwerk (!) aan te pas om een tas mooi te vullen. Het lukt, gelukkig, meestal prima. En toch, ik wil dit echt even benadrukken, uw loyaliteit is voor Odin en vooral voor de boeren die produceren en leveren iedere week weer hartverwarmend. Zo vormen de Odin-telers, de organisatie Odin en u, de Odin-abonnees, met elkaar een verband waarin vertrouwen wordt geschonken en waar iedereen zich inspant om dat iedere week waar te maken. Vertrouwen en broederschap zijn in de economie nieuwe begrippen waar we met elkaar aan werken.

Het vertrouwen groeit omdat we door de manier waarop we samen werken, de producten, het leven steeds meer kwaliteit geven. Kwaliteit die, net als vertrouwen, hard nodig is voor een gezonde wereld.

Er moet nog veel gebeuren, maar met elkaar vormen we een lichtpuntje waardoor de toekomst van de samenleving menselijker, leefbaarder en rechtvaardiger kan worden. In een groeiend netwerk van soortgelijke initiatieven vormen we zo vele lichtpunten met elkaar. We staan niet alleen, het is net als een kerstboom, of een sterrenhemel.

Uw vertrouwen wordt gezien en ervaren, in stilte beleefd en misschien niet vaak genoeg uitgesproken. Daarom wil ik alle Odin-abonnees graag van harte bedanken voor het enthousiasme en het vertrouwen dat we van u het afgelopen jaar hebben gekregen. Wij wensen U een inspirerende Kersttijd toe; een Kersttijd met veel gezelligheid maar ook met momenten voor bezinning en reflectie. En tot slot: wij verheugen ons op de voortzetting van de samenwerking met de telers en met u in het Nieuwe Jaar. Wij hopen en wensen dat 2011 u gezondheid, voorspoed en vreugde mag brengen.

Met hartelijke groet,

Koos Bakker

Directeur Odin’

Kun je nog mooier en gloedvoller onder woorden brengen wat je beweegt en waar je voor gaat? Waarbij het om iets heel concreets en reëels gaat, wat je dagelijks tot je neemt: je voeding. Vandaag ontdekte ik ook een artikel op de website van ‘De betere wereld. Enjoy and do good’, waarvan zes keer per jaar ook een gratis krant verschijnt (die ik steeds trouw door mijn groenteman Rick in handen krijg geduwd; zo ook vandaag – maar dit staat er niet in, want heb ik op de website gevonden).

‘De Betere Wereld laat je zien dat genieten en kiezen voor duurzaamheid prima samengaan! Met een drukbezochte site, een wekelijkse nieuwsbrief, de wekelijkse pagina in dagblad De Pers en onze eigen landelijk verspreide krant in tabloid-formaat, bereiken wij ruim 1.500.000 mensen... Kortom, De Betere Wereld is een actueel en inspirerend platform voor iedereen die “groen” en “duurzaam” wil zijn, zonder daarbij te hoeven inleveren. Enjoy and do good!’

Dat bewuste artikel was van 8 december en draagt de titel ‘Het Taartenatelier: voor biologische fijnproevers’:

‘En vers voor je neus klaargemaakt...

Sinds 1 oktober 2010 is Zutphen, een dromerig stadje aan de IJssel, een nieuwe culinaire hotspot rijker. Bij het Taartenatelier in hartje centrum kan men terecht voor bijzondere taarten. 100% biologisch en vers voor je neus klaargemaakt!

Dit najaar is de droom van Henk Smit, eigenaar van bakkerij Driekant en voorvechter van eerlijke producten, in vervulling gegaan. In de binnenstad van Zutphen heeft hij het Taartenatelier geopend. Een open, witte ruimte van 100m2 kleurrijke accenten waar fijnproevers de mooiste, biologische taarten kunnen proeven en kopen. Deze worden vers bereid voor de neus van de klant, die tevens zijn eigen specifieke wensen kan aangeven.

Natuurlijk gezoet

Henk Smit is geen onbekende in de bakkerswereld. Al 35 jaar is hij biologisch bakker. Zijn eigen bakkerij Driekant, met winkel en lunchcafé, zit op 50 meter afstand van het Taartenatelier en kent een grote schare fans in Zutphen en omgeving. Een taartenatelier openen met enkel natuurlijke producten was een logische volgende stap, vertelt Smit. “Veel mensen zijn dol op lekkernijen zoals taart, chocolade en ijs, maar eten en leven steeds bewuster. Vooral het hoge suikergehalte in deze producten staat ze tegen. Ik wil laten zien dat je met natuurlijke zoetstoffen en minder suiker veel mooiere en lekkerdere producten kunt maken. De smaak van pure noten of andere natuurlijke smaken komen veel beter naar voren wanneer je minder suiker toevoegt”, legt Smit uit. In de patisseriewereld wordt momenteel nog weinig gewerkt met natuurlijke ingrediënten e n het Taartenatelier is hierin onderscheidend. “Niet alleen de taarten die wij verkopen zijn puur, ook maken wij fairtrade chocolade, biologische marsepein en ijs.”

Een betere wereld

Henk Smit maakt zich niet alleen hard voor pure, eerlijke producten, maar ook maatschappelijk verantwoord ondernemen zit in zijn bloed. Bakkerij Driekant maakt zich hard voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Smit gelooft sterk in het idee dat werken goed is voor mensen, om zich op deze manier minder afgezonderd te voelen. Ook in het Taartenatelier worden een aantal werkplekken gecreëerd voor ex-verslaafden, ex-psychiatrische patiënten, mensen met een handicap e.a. Zij worden intern getraind en volgen creativiteitsvakken en bedrijfsyoga voor zelfvertrouwen en motivatie. Op deze manier draagt Driekant zijn steentje bij aan een betere wereld.

Ontdek puur Zutphen

Wie niet in de buurt van Zutphen woont, kan het Taartenatelier ook bezoeken tijdens een dagje uit naar de Hanzestad. De mooie, authentieke binnenstad staat bekend om zijn sfeervolle straatjes en is zeker voor fijnproevers een walhalla met veel biologische winkeltjes. Tevens kan men bij het Taartenatelier terecht voor bijzondere workshops, zoals desserts maken onder leiding van een bekende topchef of ‘samen taart maken, samen taart eten’ voor groepen vanaf 8 personen.’

Er staat helaas niet bij wie dit artikel heeft geschreven. Over Henk Smit en Driekant heb ik vaker bericht, het laatst op 13 maart in ‘Insigne’. En op 1 december kwam ik in ‘Stopwatch’ te spreken op Vandana Shiva; zij was sindsdien meermalen in het nieuws. Biologica nam op 14 december een uitvoerig verslag van Alexis van Erp op, zie ‘Verslag symposium “Zaad is ons cultureel erfgoed”’. Maar ook de Vitatas Wetenswaardigheden van Proef.nu besteedde volop aandacht aan dit thema, in een drieluik dat op 3 december begon met ‘Vandana Shiva predikt de biologische revolutie bij Triodos Bank’:

‘Vorige week was Vandana Shiva, de Indische voedingsactiviste, in Nederland. Ze gaf enkele lezingen, waaronder een in samenwerking met Stichting Zaadgoed, die plaatsvond in Zeist bij de Triodos Bank. In ruim een uur tijd legt Shiva uit hoe de ontluisterende uitwerking van de mondiale zaad- en chemie-industrie op de landbouw en voeding in elkaar steekt. De Monsanto’s van deze wereld belonen eerst de kleine boeren in derde wereld landen om over te stappen op genetisch gemanipuleerd zaad. Daar zitten ze vervolgens aan vast en als de opbrengst tegenvalt en de prijs voor het zaadgoed niet meer betaald kan worden, volgt onteigening. De prijs van het oude zaadgoed was 5 roepies voor een gemiddelde boer. De prijs voor het genetisch gemanipuleerde zaadgoed is 3.000 roepies. In 85% van de jaarlijks 200.000 zelfmoorden onder boeren in India is een direct verband met de verschuldigde licentiegelden aan Monsanto die als een molensteen om de nek van de boer draaien. En dat is alleen nog maar de verwoestende uitwerking op het sociale vlak voor de boer.

Voor de natuur is de kaalslag niet minder ernstig. De verscheidenheid aan soorten rijst was in India enorm: 200.000 soorten. De introductie van gen-rijst heeft een enorme kaalslag ingeluid. In de zaadbanken die in India zijn opgezet om de diversiteit te redden zitten tot nu toe “slechts” 3.000 verschillende soorten. Die soortenrijkdom is er niet voor niets. Zij verhoogt de kans op overleven, want de ene soort doet het beter in de ene en de andere soort doet het beter in de andere omstandigheid. Nu grote delen van Azië beurtelings te maken hebben met grote droogte en enorme overstromingen, is diversiteit voor risicospreiding juist van groot belang. De monoculturen zijn daar helemaal niet op ingericht met misoogsten als gevolg.

Shiva hield haar gehoor voor dat er op hele verkeerde gronden keuzen gemaakt worden. Er wordt gekozen voor massa in plaats van gezondheid voor de consument en voorspoed voor de boer. Die massaproductie lijkt efficiënt en goedkoop, maar dat is alleen omdat de kosten voor dat systeem op de maatschappij worden afgewend.

Hoe kan het tij gekeerd worden? Shiva is er kort en bondig over: Kies voor biologisch. In het biologische product zijn alle kosten al geïnternaliseerd en daardoor is de prijs hoger dan gangbaar dat kunstmatig via subsidies laag gehouden wordt. En zorg ervoor dat zaadgoed vrij beschikbaar is voor alle boeren, dus zonder octrooirechten, want dat knijpt de boer af.

En dat bio de wereld niet kan voeden is een sprookje: “Er zijn nu een miljard mensen met honger en daarvan is de helft boer. Dat wordt met het huidige systeem alleen maar erger.”’

Het tweede deel verscheen op 10 december onder de titel ‘De eenvoudige logica van natuurlijk zaadgoed’:

‘Vorige week hebben we u al verteld over het belang van biodiversiteit in de natuur en dus ook in zaadgoed voor de landbouw. Het genetisch gemanipuleerde zaadgoed verdrukt de soortenrijkdom en leidt tot wereldwijde monoculturen. En dat geeft grote kwetsbaarheid, want de vele varianten die van bijvoorbeeld rijst of maïs van nature voorkomen herbergen veel verschillende kwaliteiten. De ene kan goed tegen de droogte, de ander tegen de regen en zo worden risico’s gespreid. Gaat het bij een monocultuur fout, dan gaat het meteen op hele grote schaal fout. Alleen biologische landbouw beschermt de diversiteit en gaat uit van klassieke veredeling.

Maar, zo vraagt menigeen zich af, kan je voor biologisch zaadgoed ook niet beter gebruik maken van genetische manipulatie? Neem de beruchte aardappelziekte phytophtera. Het zou de boeren heel wat waard zijn als ze van deze kwelgeest verlost zouden worden. Genetische manipulatie lijkt sneller tot succes te kunnen leiden. Toch is de biologische sector geen voorstander om dit te doen. Belangrijke biologische aardappelbedrijven en boerenorganisaties hebben de handen ineen geslagen. Zij zijn begonnen met een natuurlijk veredelingsprogramma om een biologische aardappel te kweken, waar de aardappelziekte geen vat op krijgt. Waarom heeft de biologische sector zo’n wantrouwen tegen genetische technieken? Edith Lammerts van Bueren, professor klassieke plantenveredeling aan de WUR, geeft het antwoord. “Je kan het vergelijken met het mestvraagstuk. De biologische landbouw heeft altijd vastgehouden aan natuurlijke mest voor de stikstofverrijking van de bodem. In de jaren vijftig toen kunstmest doorbrak was bijna iedereen enthousiast. Gewone mest is complex van samenstelling en vaak onregelmatig. Dat ‘nadeel’ had kunstmest niet: er zat precies in wat men dacht dat de plant nodig had en het kon nog preciezer afgestemd worden op de behoeften van verschillende soorten planten. Na een aantal jaar kwam men erachter dat de komkommers en tomaten toch wat elementen tekort kwamen, die wel in gangbare mest voorkwam. Dat werd toen toegevoegd. Als je kunstmest en gewone mest nu vergelijkt, dan zie je dat de kunstmest zich geëvolueerd heeft in de richting van natuurlijke mest. Al die andere elementen blijken er uiteindelijk niet voor niets in te zitten. Hetzelfde zie je opnieuw gebeuren met genetische manipulatie. Nog maar enkele jaren geleden was het algemeen aanvaardde beeld dat het DNA voor 5% uit essentiële genen bestaat. De rest werd “afvalgenen” genoemd. Waar men nu achter komt is dat genen die geen directe functie hebben, pas in actie komen als er iets anders gebeurt. Het zijn meer controlerende genen. Net als in natuurlijke mest, zit er in het DNA niets voor niets, ook al lijkt het op het eerste oog niet van belang. Je zal zien dat de genetische manipulatie van zaadgoed over vijftig jaar weer dicht naar de klassieke veredeling toegroeit.” En dus kiest biologische landbouw voor de klassieke, natuurlijke veredeling.

Wilt u de ontwikkeling van biologische zaadgoed steunen? Wordt dan donateur van Stichting Zaadgoed. Zie: www.zaadgoed.nl’

En vandaag werd het slotdeel op de website geplaatst: ‘Europa verwerpt patenten op planten en dieren’.

‘De drieluik over natuurlijk zaadgoed en biodiversiteit kunnen we deze week met goed nieuws afsluiten. Het Europese Patent Office (EPO) heeft zich in het zogenaamde “Broccoli Patent” uitgesproken. De EPO stelt dat methoden voor conventionele veredeling van zaad voor planten en dieren niet beschouwd kan worden als een technisch proces en daardoor niet gepatenteerd kan worden. Dit besluit is bindend voor alle gelijksoortige zaken.

Toch, zo waarschuwen waarnemers, zullen patenten op conventionele zaadgoed van planten en dieren voortgang vinden. Want het besluit van EPO sluit alleen processen uit van patenten, maar heeft geen betrekking op patenten op planten en dieren zelf.

Een woordvoerder van Greenpeace noemt het dan ook een stap in de goede richting, maar de impact is nog onduidelijk. “Dit is geen eindbeslissing op het patenteren van broccoli en andere gewassen op zichzelf. Het is nog onduidelijk of een patent op de plant zelf, het zaad of een specifiek onderdeel ervan verworpen zal worden.”

De strijd tegen patenten op zaadgoed is losgebarsten als reactie op de genetische manipulatie en de patenten daarop. Een aantal NGO’s (niet-gouvernementele organisatie), waaronder Greenpeace, hebben de coalitie No Patents on Seeds opgericht om te voorkomen dat de hele landbouw- en voedingsindustrie afhankelijk wordt van enkele multinationals die het zaadgoed van planten en dieren patenteren. Zij waarschuwen tegen de bedoelingen van agrochemische bedrijven, zoals Monsanto, die al verschillende patenten hebben lopen op vlees en voedingsproducten die afgeleid zijn van vee, varkens, kip, vis en eieren die gevoed zijn met genetisch gemanipuleerde voeding.

Na de goede eerste stap dringt No Patents on Seeds aan op een duidelijk signaal van de EU instituten dat de belangen van telers, traditionele veredelaars en consumenten beschermd zullen worden door duidelijke wettelijke wetgeving die patenten op planten en dieren verbieden. Als de EU in deze richting opvolging geeft aan de uitspraak van de EPO, dan is het ideaal van Vandana Shiva, vrije beschikbaarheid van natuurlijk zaadgoed voor boer en consument, bereikt.

Voor meer informatie: www.no-patents-on-seeds.org’

Er zit veel vast aan ons eten, waarbij het heel belangrijk is om ervan te weten. Dankzij dit soort informatie gebeurt dit en kun je er kennis van nemen. En kiezen met je portemonnee.

.