‘Het Europees Parlement wil dat er een onafhankelijk onderzoek komt naar de massale bijensterfte. Het parlement schaarde zich donderdag achter een voorstel over dit onderwerp. Europarlementariër Bas Eickhout (GroenLinks) is blij dat de invloed van bestrijdingsmiddelen op de bijensterfte onderdeel uitmaakt van het onderzoek.
Ook het Nederlandse EU-parlementslid Kartika Liotard van Verenigd Links is blij dat het voorstel is aangenomen. “Het parlement heeft nu vastgesteld dat ook de bijenteelt een strategische rol vervult voor onze toekomst”, aldus Liotard, die zich al langer inzet voor de bijen. Volgens haar schaadt het de voedselvoorziening “indien we bijen plat blijven spuiten onder het mom van gewasbescherming”.
IDFAEen barometer van de menselijke staat is de alarmerende bijensterfte. Op de vorige editie van IDFA was daar al aandacht voor. Dit jaar komt de Amerikaanse regisseur Taggart Siegel met zijn Queen of the Sun: What Are the Bees Telling Us? Siegel betoogt dat de bijensterfte een groter probleem is dan de opwarming van de aarde. Bijen bevruchten 40 procent van het voedsel dat wereldwijd wordt verbouwd. De bijen verdwijnziekte zou catastrofale gevolgen hebben voor onze voedselvoorziening.
Het probleem is dat er wereldwijd gewassen volgens de monocultuur groeien, een gewas en verder niks. Bijen kunnen er dan niet leven. Bovendien verzwakken commerciële bijentelers met hun industriële bijenhouderij de huidige populaties. Bijenkoninginnen worden gefokt als varkens en kippen, waardoor ze hun vitaliteit verliezen en verzwakken.
Siegel reikt als oplossing aan het biologisch-dynamisch bijen houden, terug naar de oorsprong. Hij leunt hierbij op de ideeën van Rudolf Steiner. Zodoende brengt Siegel een bonte stoet van min of meer excentrieke bijenhouders voor de camera. Deze onrustbarende documentaire krijgt hierdoor een utopisch en hoopvol einde. Toch zal menig kijker na het zien van dit indringende document een slapeloze nacht krijgen. Als de bijen van onze planeet verdwijnen is het met de mensheid gedaan.Bron IDFA: Ravage – Ulrik van Tongeren’
Aan die film had ik al kort aandacht besteed op vrijdag 7 mei in ‘Docudrama’. Volgens mij was ik ook al ergens tegengekomen dat deze op het documentairefestival in november in Nederland vertoond zou worden. Maar dan was ik dat weer vergeten. Volg ik nu de link die onder het artikel staat, kom ik echter hier uit: ‘Filmblik – Ravagedigitaal 25 november 2010’. Deze bron is getiteld ‘Het milieu is danig in de war’ en begint zo:
‘Met nog drie dagen te gaan nadert het IDFA documentairefestival 2010 zijn einde. Vandaag aandacht voor het milieu. Groene documentaires over de klimaatverandering en de gevolgen daarvan, en de bijensterfte.
De groene documentaires waarin het milieu centraal staat, zijn de afgelopen jaren belangrijk geworden op het IDFA. Het zijn barometers voor de staat van het milieu. Dit jaar vindt er een competitie plaats tussen twaalf groene documentaires.’
Vervolgens gaat het eerst over de film ‘Cool It’. Ook die is interessant:
‘Klimaatverandering is hierbij een belangrijk thema. Cool It van regisseur Ondi Timoner handelt over het klimaatdebat. De Deen Bjørn Lomborg staat centraal in deze aanval op An Inconvenient Truth van Al Gore. Lomborg werd de veel besproken ant-klimaatactivist met zijn boek The Skeptical Enviromentalist uit 2001.
Ondertussen is Lomborg bijgedraaid en erkent dat er wel degelijk klimaatproblemen zijn. In de documentaire maakt hij schijnbaar brandhout van An Inconvenient Truth. Volgens hem hebben mensen te lang in de Al-Gore modus vastgezeten. Gore zou daarmee teveel angst gezaaid hebben, terwijl er fantastische alternatieven zijn om de opwarming van de aarde tegen te gaan.
De ijsbeer is dé mascotte van klimaatactivisten, het uitsterven van het dier zou aanstaande zijn. Lomborg betoogt dat dit helemaal niet het geval is. Als de mensheid niet 500 ijsberen per jaar zou afschieten, zou het veel beter met het welzijn van dit majestueuze dier gesteld zijn.
Zo serveert Lomborg een weerwerk van argumenten tegen angst zaaiende klimaatactivisten. Hierbij bedient hij zich van zijn eigen legertje van klimaatspecialisten, Nobelprijswinnaars en andere zwaargewichten op milieugebied. Hij heeft een punt met zijn aanval op de lobby van angstzaaiers. Angst en paniek zijn slechte raadgevers voor complexe problemen.
Lomborg draagt een lange lijst van alternatieven aan voor de huidige ineffectieve en kosten verslindende klimaatbeheersing. Geo-engineering en de waterkerende technologie van Nederland noemt hij voorbeelden van methoden waarmee de waterstijging voorlopig tegen gehouden kan worden.
In een verhit debat met de Nederlandse klimaatspecialist Jan Rotmans krijgt Lombog ervan langs. Rotmans betoogt dat de redeneringen van Lomborg gebaseerd zijn op een gammele methodiek, want de Deen gebruikt statistieken van economische specialisten. Vertrouw nooit op economen, vindt Rotmans, als het gaat om complexe problemen.
Dat is dus het verwarrende van documentaires over complexe problemen als het klimaat. Als leek wordt je platgegooid met statistieken en cijfermateriaal. Wat te geloven, wie heeft het bij het rechte eind? Daarom is het belangrijk dat er documentaires zijn die de problematiek aanschouwelijk en invoelbaar maken.’
(Vandaag is er inderdaad in NRC Handelsblad op de opiniepagina een vernietigende kritiek op Lombog te vinden door deze Jan Rotmans. Het artikel gaat verder:)
‘Dat doet There Once Was An Island: Te Henua e Nnoho van de Nieuw-Zeelandse cineaste Briar March. Deze hartverscheurende documentaire gaat over het eiland Nukutoa in de Stille Oceaan dat wordt bedreigd door de stijgende zeespiegel. Er zijn overigens veel meer voorbeelden aan te wijzen van eilanden die door het water opgeslorpt dreigen te worden.
Op Nukutoa, een eilandje van anderhalve kilometer lengte, leven de bewoners in een enorm isolement. Zonder elektriciteit en met kleine vissersbootjes kunnen ze niet zomaar ontsnappen aan het wassende water. De regering wil het eiland ontruimen en de eilanders naar het vaste land verplaatsen. Dat leidt tot heftige discussies binnen de gemeenschap, waarvan sommigen vrezen hun lang gekoesterde cultuur kwijt te zullen raken.
Twee specialisten maken de analyse dat met flinke ingrepen het eiland nog enige tijd bewoonbaar zal zijn, maar de regering van het straatarme land heeft hier de financiële middelen niet voor. Het gaat hier om het vermogen van de mens om zich aan te passen aan de veranderende omstandigheden, klimaatverandering is immers niet tegen te houden. Dat is een bittere pil voor de eilandbewoners die hun unieke cultuur en identiteit dreigen te verliezen.’
Maar dan is toch Taggart Siegel aan de beurt – deze tekst kennen we al:
‘Een andere barometer van de menselijke staat is de alarmerende bijensterfte. Op de vorige editie van IDFA was daar al aandacht voor. Dit jaar komt de Amerikaanse regisseur Taggart Siegel met zijn Queen of the Sun: What Are the Bees Telling Us? Siegel betoogt dat de bijensterfte een groter probleem is dan de opwarming van de aarde. Bijen bevruchten 40 procent van het voedsel dat wereldwijd wordt verbouwd. De bijen verdwijnziekte zou catastrofale gevolgen hebben voor onze voedselvoorzienig.
Het probleem is dat er wereldwijd gewassen volgens de monocultuur groeien, een gewas en verder niks. Bijen kunnen er dan niet leven. Bovendien verzwakken commerciële bijentelers met hun industriële bijenhouderij de huidige populaties. Bijenkoninginnen worden gefokt als varkens en kippen, waardoor ze hun vitaliteit verliezen en verzwakken.
Siegel reikt als oplossing aan het biologisch-dynamisch bijen houden, terug naar de oorsprong. Hij leunt hierbij op de ideeën van Rudolf Steiner. Zodoende brengt Siegel een bonte stoet van min of meer excentrieke bijenhouders voor de camera. Deze onrustbarende documentaire krijgt hierdoor een utopisch en hoopvol einde. Toch zal menig kijker na het zien van dit indringende document een slapeloze nacht krijgen. Als de bijen van onze planeet verdwijnen is het met de mensheid gedaan.Ulrik van Tongeren
‘Deel 1’ en ‘deel 2’ slaan op twee eerdere verslagen van het festival door Ulrik van Tongeren. Ook de moeite waard. Maar met de link naar ‘De website’ werd ik geleid naar de website van het filmfestival zelf. Daar is het even zoeken waar je moet wezen. Maar vanmiddag word ik meteen geholpen op de homepage, want daar staat ‘Darling 9: Queen of the Sun’. Het betreft de rubriek ‘Kill Your Darlings’. We vallen er middenin, in een bericht van Wendy Koops:
‘Gedoe over de uitzendrechten van twee komische stukjes found footage, deed regisseur Taggart Siegel besluiten ook soortgelijke beeldcitaten te offeren. Met pijn in het hart.
Zoals de titel al zegt: de bij waarschuwt de mens dat het bergafwaarts gaat met ons milieu. Hun massale sterfte zou ons wakker moeten schudden, zoals ook regisseur Taggart Siegel gebeurde toen hij Albert Einsteins quote voor het eerst las: “Als de bijen van onze planeet verdwijnen, heeft de mensheid nog maar vier jaar te leven.”
Zijn hele film is een ode aan de bij, die er met zijn vlijtige werk voor zorgt dat wij genoeg te eten hebben. In de beeldvorming wordt de bij nogal eens verward met de wesp. Voor etymologen zien ze er volledig anders uit, maar niet voor de leek. Dus veel slechte propaganda over wespen komt op het conto van de bij terecht.
Producent Jon Betz: “We hadden heel veel foutieve found footage uit de media waarin bijen met wespen worden verward. Het meeste was ontzettend grappig, citaten van cabaretiers of talkshow hosts. Vrij ver in de eindmontage bleek dat het moeilijk de uitzendrechten te krijgen voor de jaren 70-film Swarm, met Michael Caine, en een stukje uit een videoclip van de hiphopband Wu Tang Clan. De maatschappijen waren nauwelijks benaderbaar en vroegen uiteindelijk belachelijke bedragen. Voor nog geen minuutje!”
Hoe hilarisch ook, toch werden alle komische found footage-fragmenten weggelaten. “We hebben ze vervangen door een animatie van een meisje dat werd gestoken door een wesp. Het gekke was dat dat veel duidelijker de boodschap overbracht.”
Regisseur Taggart Siegel: “Soms denk je dat je je beste materiaal opgeeft, maar komt daar toch iets nieuws uit voort dat mooi is. Die clips uit een Hollywood-film of over een aanval op New York zijn wel erg luid en uitgesproken, het trekt je bijna uit de scène en in andere realiteit. In zoverre was het oké. Als ze ons hadden aangeklaagd, dan hadden we ons trouwens beroepen op fair use. Als je het gebruikt als een citaat of commentaar, dan mag het.”Wendy KoopsTaggart Siegel’
Klik je nu op die laatste link, krijg je dit voorgeschoteld:
‘Taggart Siegel, VS, 2010, kleur, HD, 83
SynopsisDe een danst met twaalfduizend bijen op haar lichaam, de ander kietelt zijn bijen met zijn snor. De imkers in deze film zijn even fascinerend als het alarmerende onderwerp van deze documentaire: de grootschalige bijensterfte die wereldwijd plaatsvindt. Dit fenomeen wordt bekeken door de bril van Rudolf Steiner, de bedenker van de biodynamische landbouw. Hij voorspelde al in 1923 dat de grootschalige bijenhouderij en dito voedselproductie binnen tachtig tot honderd jaar tot het uitsterven van de bij zouden leiden. Regisseur Taggart Siegel maakt een rondgang langs bekende milieu- en voedselactivisten als Michael Pollan en Vandana Shiva, wetenschappers en excentrieke bijenhouders om het mysterie rond het “Colony Collapse Disorder”, het volledig verdwijnen van bijenkolonies, te doorgronden. Net als in zijn succesvolle documentaire The Real Dirt on Farmer John (2005) pleit Siegel voor duurzaamheid en een hernieuwd evenwicht tussen mens en natuur. En natuurlijk voor meer respect voor de bij, volgens hem de barometer van de gezondheid van de aarde. Pas nu ze uitsterven krijgen we weer oog voor wat ze ons allemaal geven. De oude Egyptenaren, Maya's en Grieken wisten dat al langer. Maar het is nog niet te laat.
VertoningenMunt 09 vr 19-11 16.45 uurTuschinski 1 ma 22-11 10.00 uurBrakke Grond, Rode Zaal di 23-11 22.00 uurTuschinski 4 wo 24-11 16.30 uur
Film CreditsRegie Taggart SiegelPhotography Taggart SiegelSound Ryan MaukMusic Jami Sieber
Geselecteerd voor
Tags
2 stemmen’
De film is dus de afgelopen week vier keer in Amsterdam te zien geweest! (En heeft hier maar twee stemmen gekregen.) Maar de website helpt ons aan meer. We hoeven alleen maar op het tag ‘Taggart Siegel’ te klikken, en er komen al acht resultaten tevoorschijn. Onderaan vinden we ‘19 nov 2010: Taggart Siegel & Jon Betz’:
‘Taggart Siegel en Jon Betz kiezen de beste quote uit de film Queen of the Sun: What Are the Bees Telling Us?’
Deze kent ook nog een andere vermelding, ‘Quote of the Day: Taggart Siegel and Jon Betz’, want het meeste is ook tweetalig:
‘In IDFA’s daily talkshow all filmdirectors are asked to choose a quote from their film, that has a special meaning for them. Here’s the quote of Taggart Siegel from the film Queen of the Sun: What Are Bees Telling Us?’
Maar dan hebben we ook deze, ‘Green Screen Climate Debate’, en die is met al het voorafgaande goed te plaatsen:
‘Documentary filmmakers are increasingly focusing on climate. How can they contribute to this debate with their films? IDFA’s new Competition for Green Screen Documentary forms the backdrop to Lomborg’s debate on this issue with climate scientists, film directors and the audience.
Guests: Jan Rotmans (Erasmus University), Brair March (There once was an Island), Michael Madsen (Into Eternity), Robert Nugent (Memoirs of a Plague), Laura Israel (Windfall) and Taggart Siegel (Queen of the Sun).’
Siegel en Betz zijn zelf aan het woord, helemaal aan het einde in ‘Talkshow’:
‘Presentator Daphne Bunskoek gaat in gesprek met regisseurs, hoofdpersonen en deskundigen over het verhaal achter de documentaire. Janus Metz vertelt waarom zijn Afghanistan-documentaire Armadillo, in Cannes bekroond met de Semaine de la Critique, zoveel stof heeft doen opwaaien, en Taggart Siegel (Queen of the Sun: What Are the Bees Telling Us?) komt met oorzaken en oplossingen voor de wereldwijde bijensterfte.’
Jammer genoeg kun je dit gesprek niet vooruit spoelen of meteen op de goede plek zetten, dus moet eerst al het voorgaande worden uitgezeten. Er is ook nog deze ‘Queen Bee’ van Nick Cunningham, ‘Publication date: 22 November 2010’:
‘Taggart Siegel’s campaigning Queen of the Sun: What are the Bees Telling Us?, which examines the reasons for the dire depletion in global bee numbers, is inspired by the observations of two scientific luminaries.
In 1923, Rudolf Steiner – the inventor of biodynamic farming – predicted that changing food manufacturing processes would lead to the extinction of the bee within 100 years. Albert Einstein once claimed that if bees die out then man would have four years left on this planet.
“I have a five-year-old who was two at the time I started making the film, and that scared the living daylights out of me,” explains Siegel. “I learned to love bees and I could see why many other beekeepers – and everybody from Aristotle onwards – were talking about bees in a very profound way.”
The film focuses on beekeepers from around the world who are seeking solutions to problems the world is facing, such as highly questionable practices in queen bee husbandry, the use of pesticides and the syndrome known as colony collapse disorder, the phenomenon whereby bees fail to return to their hives. All of Siegel’s interviewees are passionate and erudite advocates of the cause. The appropriately named Michael Pollan describes the symbiotic bio-system that human intervention is destroying. “The relationship of bees to flowers is one of the most beautiful co-evolutionary relationships we have,” he opines. “Bees are the legs of plants. The great existential fact of plant life is its inability to move. How do you deal with the need to move your genes and expand your range ... Flowers recruited bees to do this and bees were their willing collaborators.”
The film throws up myriad facts, both fascinating and disturbing. Four out of the ten morsels of food we consume in the Western world are produced as a result of bee pollination. In 2002, 40% of German bee colonies died and, for many of the reasons cited above, North America has in recent years lost 5 million colonies, each containing between 20,000 and 50,000 honey bees. Much of the blame is laid at the door of multi-nationals that import bees en masse, introducing viruses against which domestic strains have no protection, and mass road transportation which results in the death of millions of bees every year in storage.
“On the positive side, every place in the world is becoming more aware of bees, and the younger generation are actually becoming bee-keepers,” Siegel points out. “It may just be a fad, but I do think people do connect on a very emotional level with bees. It’s not like all these old bearded men, it’s young kids who get it on a different level than previous generations. But the big problem is that we still have the big corporations to fight. We have to end these neonicotinoid pesticides; and if we don’t take on people like Monsanto and Bayer, they are actually going to keep on doing what they have always done.”’
Tot slot is er daar op de festivalwebsite nog ‘Interview: “Bijensterfte erger dan opwarming aarde” publicatiedatum: 21-11-10’:
‘nog te zien:maandag 22 november | Tuschinski 1 | 10:00 uur | kaartverkoopdinsdag 23 november | Brakke Grond Rode Zaal | 22:00 uur | kaartverkoopwoensdag 24 november | Tuschinski 4 | 16:30 uur (uitverkocht)’
Toen was de film dus nog te zien. Wendy Koops schrijft nu:
‘Volgens regisseur Taggart Siegel berichten de media steeds maar niet op de goede toon over colony collapse disorder – ook wel de bijenverdwijnziekte. Wie Queen of the Sun: What Are the Bees Telling Us? ziet, begrijpt: “Dit is een noodsituatie.”
“Wij sterven uit, tenzij jullie veranderen. Dat is de spiegel die bijen ons voorhouden”, stelt Taggart Siegel, inmiddels zelf toegewijd imker. De implicaties voor de mens besefte hij pas, toen hij op een citaat stuitte van Albert Einstein: “Als de bijen van onze planeet verdwijnen, heeft de mensheid nog maar vier jaar te leven.” Siegel: “Ik heb zelf kinderen en de wetenschap dat bijen op grote schaal sterven beangstigt me. De opwarming van de aarde is een belangrijk probleem, maar tornado’s en andere gevolgen daarvan vormen een minder grote bedreiging dan dit.”
Het citaat bracht hem terug bij Rudolf Steiner, bij wie Siegel ook al uitkwam voor zijn vorige film, The Real Dirt on Farmer John. “Het is grappig dat Farmer John in The Real Dirt juist bezig is met zijn bijen, op het moment dat er een vliegtuigje pesticiden over hem uitsproeit. Het negatieve effect van pesticiden is een van de verklaringen voor dit probleem.” Steiners ideeën over biologisch-dynamische landbouw worden gepresenteerd als een van de oplossingen. “Zo komt alles bij elkaar.”
Ook de op steeds grotere schaal toegepaste monoculturen spelen een rol in de bijensterfte. “Wereldwijd bestaan er immense velden waar maar één gewas groeit, verder helemaal niets. Bijen kunnen er niet leven, vandaar dat ze er door commerciële imkers naartoe worden gebracht, om de gewassen te bestuiven. Als bijen uitsterven, dan stort die hele tak van de voedselproductie in.”
Toch doen we niets om het systeem van de bijen te ondersteunen. Sterker, we doen ze van alles aan. “De koninginnen worden door commerciële imkers gefokt, net als varkens en kippen, waardoor ze alle vitaliteit verliezen en steeds meer verzwakken. Ze krijgen steroïden om niet ziek te worden. In plaats van honing krijgen ze maïssiroop, die genetisch is gemanipuleerd.”
Behalve alarmistisch is Queen of the Sun ook een ode aan de bij en de niet-commerciële bijenhouders. “Een bijenkorf staat voor wijsheid en liefde. Als je bijen goed bestudeert, ontdek je dat ze echt een hoger bewustzijn hebben.”Wendy Koops’
Al met al veel aandacht voor deze kwestie dankzij dit festival. En dat lijkt me een goede zaak.
.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten