Borstkanker

Vorige maand (‘oktober borstkankermaand’) stond in het teken van Pink Ribbon, de organisatie tegen borstkanker. Maar ook deze maand is borstkanker in het algemene nieuws, vanwege de heropening van de zaak-Millecam tegen gebedsgenezeres Jomanda en twee alternatieve genezers. In dat kader is de tekst op de website van de Nederlandse Vereniging van Antroposofische Artsen bijzonder actueel. Die heeft namelijk een zeer uitgebreid (en genuanceerd) verhaal, compleet met links, over de behandeling van borstkanker, dat het ook voor de leek prima uitlegt. Bovendien wordt aan kritische geluiden aandacht besteed:

‘Zodra bij een vrouw borstkanker wordt vermoed, begint een lange en onzekere levensfase voor de patiënte en haar familie / vrienden. Berucht en gevaarlijk als borstkanker is, wordt je gedwongen snel tot handelen over te gaan en snel achter elkaar verschillende keuzes te maken, die later erg belangrijk kunnen blijken te zijn. De huisarts verwijst naar de – inmiddels in vele ziekenhuizen aanwezige – mamma-poli (Mamma is latijn voor borst, vandaar de term mamma-carcinoom voor borstkanker) waar je snel een afspraak krijgt voor verder onderzoek.

Protocollaire geneeskunde

De huidige geneeskunde werkt sterk met vast omlijnde protocollen en richtlijnen. Dit heeft het grote voordeel dat algemene medische kennis goed onderzocht en gedocumenteerd is en samengevat kan worden in een “best practice” model. Met andere woorden: wat is op dit moment volgens de huidige stand van de wetenschap de beste oplossing voor een vrouw met een bepaald type borstkanker? Zo kunnen de chirurg en de oncoloog (kankerdeskundige internist) van het ziekenhuis snel weten wat in een bepaalde situatie de best getoetste therapie is. In dit model is meestal plaats voor operatie (vaak een borstsparende operatie dan wel een volledige amputatie van de borst), chemotherapie (medicijnen) en/of bestraling. Deze therapieën zijn in verschillende combinaties mogelijk, maar niet altijd noodzakelijk. De oncoloog kan het beste beslissen wat per ziektegeval de beste oplossing is. Soms zal een patiënte de keuze krijgen, omdat in haar geval een keuzemogelijkheid wetenschappelijk verantwoord is.

Het nadeel is echter veelal dat de patiënte in de regel niet veel te kiezen heeft en zij zich gezogen voelt in een serie van behandelingen die aan haar lijf plaats moeten vinden. De veelgehoorde kritiek dat mensen zich een nummer voelen heeft hiermee te maken. Er is tegenwoordig gelukkig op diverse poli’s veel meer persoonlijke aandacht voor de mensen en dat maakt wel veel goed.

De algemene mening van antroposofische artsen is dat de behandeling van kanker uit dient te gaan van de reguliere opties die in het ziekenhuis worden aangeboden. Dit geeft de beste kans op het bestrijden van de kwaadaardige aandoening.

Maar nu de mens achter de ziekte

De kracht van aanvullende antroposofische therapieën ligt in het activeren van de herstelkracht die ieder mens heeft. Lichaam, ziel en geest zijn wel degelijk weerbaarder te maken en dat is iets wat de reguliere artsen niet vaak in hun pakket meenemen. De reguliere geneeskunde is meester in het bestrijden van kwalen, maar doet dit altijd door ergens tegen te strijden. De antroposofische geneeskunde probeert het lichaam zo goed mogelijk te laten strijden vanuit de zieke als gehele mens. Geneeskunde bestrijdt gewoonlijk een ziekte, de antroposofische geneeskunde strijdt met de zieke voor gezondheid. Dit kan door te vitaliseren, te harmoniseren, te motiveren en door het stimuleren van het afweersysteem. Antroposofische artsen, die ook reguliere artsen zijn en reguliere behandeling niet afwijzen, weten hoe lichaam, ziel en geest zo gestimuleerd kunnen worden dat de prognose en het welbevinden van de patiënt kunnen verbeteren. Dit kan door maretak injecties en/of het volgen van kunstzinnige therapie, euritmie therapie of uitwendige therapie (vitaliserende inwrijvingen).

Therapie met maretak

Iemand die een maretakpreparaat gebruikt gaat meestal beter slapen, eten en voelt zich vitaler. In het lichaam van ieder mens ontstaan dagelijks kankercellen. Ons afweersysteem herkent ze als kwaadaardig en vernietigt ze. Net zoals misbaksels in een fabriek van de lopende band worden verwijderd. Wanneer er een kwaadaardig gezwel tot ontwikkeling komt, zoals borstkanker, dan is dat een teken dat o.a. het afweersysteem niet optimaal gefunctioneerd heeft.

Maretakpreparaten stimuleren het afweersysteem, waardoor meer afweercellen in het bloed verschijnen. Ook de lichaamstemperatuur kan iets stijgen. Dat patiënten die maretakpreparaten gebruiken zich in het algemeen minder zwak voelen, hangt hiermee samen. Cellen hebben een natuurlijke levensduur, waarna ze vanzelf dood gaan. Dit heet apoptose. Kankercellen zijn cellen die dat veel minder blijken te doen. Maretakpreparaten blijken dit apoptoseproces bij kankercellen te bevorderen. Bovendien bevatten zij stoffen die celgroei remmen. Zie voor uitgebreide wetenschappelijke verhandelingen hierover zowel in Duits als in Engels: www. mistel-therapie.de

Wat kunt u doen?

Zoals u verder op de website kunt lezen werken antroposofische artsen vanuit een integrale visie op de mens. Niet alleen de ziekte moet bestreden worden, maar de mens als geheel moet gezien worden en in zijn/ haar ziekteproces ondersteund. Hiervoor zijn verschillende methoden mogelijk. De meest bekende is het gebruiken van maretak (bv. Iscador®, Viscum Abnoba®, Helixor®). Maretak, in een speciaal door antroposofische artsen ontwikkelde bereiding, verbetert de vitaliteit en heeft zowel tijdens als na een reguliere behandeling zin. Juist ook om de gewone behandelingen, die het lichaam vaak juist ondermijnen, beter vol te kunnen houden. Ook blijkt uit onderzoek* dat de prognose soms verbeterd. Maretakinjecties zijn in Duitsland veel populairder dan in Nederland: 60% van alle patiënten met kanker gebruikt ze.

Verder zal een antroposofisch arts om de algehele gezondheid van de patiënt te herstellen andere antroposofische geneesmiddelen kunnen voorschrijven of verwijzen naar andere therapieën. Zie hieronder.

Adressen

Hier vindt u mogelijke adressen van antroposofisch artsen. Antroposofische artsen zijn goed ingebed in de reguliere gezondheidszorg en velen zijn gewoon huisarts met een volle praktijk, waardoor een consult bij een antroposofisch arts niet altijd zonder meer mogelijk is. Anderen werken consultatief. Niet allen zijn ingesteld op behandeling van borstkanker.

*Kritiek op kritiek

Er is de laatste jaren een verharding ontstaan in de discussie tussen voor- en tegenstanders van complementaire (CAM) geneeskunde. Zo is er ook wel kritiek op de onderzoeken die naar Maretakpreparaten zijn gedaan. De NVAA mengt zich hier met enige bescheidenheid in en houdt waar nodig het midden, omdat het een vereniging is waar de leden zowel arts als antroposofisch arts zijn, dus beide standpunten kunnen begrijpen. Zie voor de wetenschappelijke onderbouwing van Maretak preparaten: www.mistel-therapie.de. Uit de hoek van tegenstanders van aanvullende geneeskunde wordt met name heftig – en veelal niet wetenschappelijk, maar juist emotioneel – gereageerd als CAM-artsen ook mensen met kanker willen behandelen. Een antroposofische behandeling als aanvulling op een reguliere behandeling is echter volstrekt verantwoord. Een patiënte met kanker heeft weliswaar kanker, maar is volkomen toerekeningsvatbaar en goed in staat haar eigen keuzes te maken. Betuttelende – ook goedbedoelde – kritiek als zouden patiënten dit niet kunnen beoordelen vinden wij niet terecht. Er is inmiddels genoeg toegankelijke informatie voorhanden. Ieder mens is in staat zijn eigen keuzes te maken en ook iemand met kanker kan het best doen waar zijzelf achter staat, ook al is dat niet altijd een vast gebaand pad.

Kunstzinnige therapie

Iedereen kent in de loop van zijn leven perioden waarin hij uit evenwicht is. Kanker kan zo’n probleem zijn, waarbij je dat evenwicht wilt hervinden. In zo’n periode kan kunstzinnige therapie behulpzaam zijn. Bij kunstzinnige therapie krijg je schilder-, teken- of boetseeropdrachten, die je kunnen helpen je weer gezonder en prettiger te voelen.

Schilderen, tekenen en/of boetseren: ieder materiaal heeft zijn eigen werking. Met behulp van duidelijke opdrachten kun je de genezende werking van kleuren en vormen ervaren. Jouw hulpvraag is daarbij het uitgangspunt van de therapie. Door te werken aan evenwicht in de gegeven opdracht, werk je direct aan je eigen gezonde balans. De therapeut probeert daarbij de juiste opdracht en de juiste vraag op het juiste moment te stellen.

Het is mooi als het je lukt om in het werk dat je tijdens de therapie maakt dingen te veranderen. Daarmee verander je ook dingen in jezelf, waardoor je eigen welzijn verbetert. En het is nog leuk om te doen ook! Het gaat dus om het proces dat je gaat, niet om mooie kunstwerken, hoewel die soms zomaar ineens kunnen ontstaan...

Voor kunstzinnige therapie hoef je helemaal niet kunstzinnig te zijn. De kracht van deze therapie zit in het doen, niet in het praten. Je kunt al werkend nieuwe kanten in jezelf ontdekken of op een nieuwe manier kijken naar oude dingen. Er wordt gewerkt in een serie van 12 tot 14 individuele sessies van ongeveer een uur. Op de site van de NVAZ is onder publicaties/video een filmpje te zien hoe het bij de kunstzinnige therapie toegaat. Zie ook de website van de vereniging van kunstzinnige therapeuten, en die van Freya.

Euritmietherapie

Euritmietherapie maakt deel uit van de antroposofische geneeskunde, die de mens beschouwt als een geheel van lichaam, ziel en geest. Het menselijk organisme wordt daarbij gezien als een systeem van samenwerkende, precies op elkaar afgestemde ritmes en bewegingen. Wanneer deze totaliteit in balans is, spreken we van een goede gezondheid. Als deze verstoord raakt, spreken we van een slechte gezondheid, die tot uitdrukking kan komen in allerlei klachten en aandoeningen. De euritmietherapie is er op gericht deze verschillende ritmes en bewegingen zo te beïnvloeden dat de balans zich weer herstelt.

Hoe werkt euritmietherapie? Vaak kunnen we aan de lichaamstaal zien wat een persoon van binnen beleeft. Moeheid, kracht, somberheid of juist plezier: allerlei emoties worden via onze bewegingen zichtbaar. Euritmietherapie werkt vanuit het gezichtspunt dat dit proces ook is om te draaien. Dat wil zeggen: gebaren en vormen die we met ons lichaam uitvoeren werken harmoniserend in op onze “binnenmens”.

De werkzaamheid van het gebaar start bij de ledematen en strekt zich via de bloedsomloop en ademhaling uit tot in de organen. Elke euritmische beweging staat in een bepaalde verhouding tot onze organen en hun functies. Door dagelijkse herhaling van een bepaalde beweging kan een specifiek orgaan of diens activiteit beïnvloed worden en ook de algehele vitaliteit van het lichaam ondersteund worden. Op de site van de NVAZ is onder publicaties/video een filmpje te zien van een sessie euritmietherapie. Je kunt ook eens kijken op de site van de vereniging voor euritmietherapeuten.

Uitwendige therapie

Binnen de antroposofische geneeskunde neemt de uitwendige therapie een belangrijke plaats in. Uitwendige therapie is een medicamenteuze therapie. Het medicijn, in de vorm van etherische plantenolie, wordt in een ritmische wrijfbeweging door de verpleegkundige op de huid aangebracht. De huid kun je zien als één groot tastzintuig. Alle zintuigorganen zijn tijdens de embryonale ontwikkeling uit de huid ontstaan. De waarneming via de huid is veel dromeriger en algemener dan via onze meer wakkere zintuigen. De huid werkt als het ware als een spiegel; hij neemt de kwaliteit van de aangebrachte olie waar en het organisme reageert hierop. Om deze zintuigfunctie van de huid te stimuleren is het belangrijk dat de behandeling in rust wordt gegeven. De wakkere zintuigen zoals de ogen en de oren worden zo min mogelijk geprikkeld.

Voor de behandeling kan gebruik gemaakt worden van vele verschillende oliën. Van lavendel tot rozemarijn. Van basilicum tot de geurende geranium. De keuze van de olie wordt gemaakt door te kijken naar wat je op dat moment nodig hebt. Door de ritmische inwrijvingen en de voorgeschreven olie kun je je meer bewust worden van je lichaam. Er ontstaat een betere verbinding met je lichaam. Hierdoor kun je beter aanvoelen waar je grenzen liggen, pijn beter hanteren en ook beter en dieper slapen. Op de site van de NVAZ is onder publicaties/video op een filmpje een uitwendige behandeling te zien. Je kunt ook eens kijken op de site van de vereniging voor antroposofische verpleegkundigen.

Biografische gesprekken

Het krijgen van borstkanker is een ernstige gebeurtenis die in de medische wereld wordt gezien als een “major life event”: een belangrijke levensgebeurtenis. Het is vanzelfsprekend dat dit de patiënte in kwestie aan kan grijpen en dat het vele levensvragen oproept die direct of indirect te maken hebben met deze tumor en alles wat er omheen aan therapieën gebeuren moet.

Tijd om ook eens op een nieuwe, verfrissende manier tegen de dingen aan te kijken. Dit kan ertoe leiden dat mensen behoefte hebben aan ondersteuning in het kijken naar hun levensloop. Ook kan het heel fijn zijn om in een moeilijke periode steun te ervaren. Met biografische gesprekken kunnen mensen ondersteund worden in het proces van beter worden, zodat ze meer en meer hun eigen spoor kunnen volgen. De kanker heeft je als het ware op een spoor gebracht waar je zonder meer niet meteen aan gedacht zou hebben.

Uit onderzoek is bekend dat het afweersysteem beter functioneert als mensen beter in hun vel zitten, maar ook als ze beter in hun biografie zitten. Biografische gesprekken kunnen iemand met kanker dus ondersteunen in het genezingsproces. Het voeren van gesprekken kan een wezenlijke bijdrage leveren aan het totale genezingsproces. Op de site van de NVAZ is onder publicaties/video op een filmpje te zien van een patiënte over haar biografische gesprekken. Zie ook de groep voor vrouwen met kanker, Freya.’