Einde

Het einde van het jaar nadert. Het einde van de Zonnehuizen ook. Iedereen zit te wachten totdat het faillissement officieel wordt uitgesproken. De vakbond Abvakabo FNV plaatste maandag het bericht ‘Praat mee over toekomst Zonnehuizen’ op haar website:

‘Werknemers en cliënten van de Zonnehuizen moeten zeggenschap krijgen bij de Zonnehuizen. Hierover is vorige week gesproken. Er komen speciale bijeenkomsten.

De vakbonden en de bewindvoerster van de Zonnehuizen spraken donderdag 8 december met elkaar over het faillissement van de Zonnehuizen. Ook de voltallige Ondernemingsraad was aanwezig. Het Idee van een Coöperatie is gelanceerd, Abvakabo FNV is hierover in gesprek met KansPlus, een belangennetwerk dat zich inzet voor een goed leven van de mens met een verstandelijke beperking. Ook zijn er gesprekken met pensioenuitvoerder PGGM, de ondernemingsraad en werknemers. Het idee is een nieuwe route te bewandelen en een bestuursvorm op te richten waarbij cliënten en werknemers zeggenschap krijgen. Er komen drie werknemersbijeenkomsten waar dit besproken zal worden.

– vrijdag 16 december van 15.00-17.00u, locatie Bronlaak, Zonnekamer

– woensdag 21 december van 15.15-17.00u, locatie Michaelshoeve, Grote zaal

– donderdag 22 december 15.00-17.00u, locatie Stenia (Zeist), Tobiaszaal’

De verwachting is dat na die laatste bijeenkomst het failliet officieel bekend zal worden gemaakt. Wat gebeurt er daarna? Dat is op dit moment nog koffiedik kijken. Gisteren sprak het College van B&W van Zeist al haar deelneming uit, zo blijkt uit het bericht van Robbie Kammeijer in de Nieuwsbode, ‘College bezorgd om Zonnehuizen’:

‘Het college van burgemeester en wethouders stuurt een brief aan het bestuur van Zonnehuizen. De onderwijs- en zorgorganisatie vroeg onlangs uitstel van betaling aan. Wethouder Bodes de Vries (PvdA) kondigde de brief vorige week dinsdag aan tijdens de raadsvergadering in het gemeentehuis.

“In de brief uiten wij onze bezorgdheid over de ontstane situatie”, zei hij. De Vries benadrukt dat hij het belangrijk vindt dat de activiteiten van Zonnehuizen kunnen worden voortgezet. De organisatie, die werkt vanuit een antroposofische inspiratie, biedt mensen met een ontwikkelingsstoornis onder meer onderwijs en zorg. “Continuïteit van deze activiteiten is erg belangrijk”, aldus De Vries.

Belangrijk

Volgens De Vries nemen de Zonnehuizen een belangrijke plaats in de gemeente Zeist in. “De organisatie biedt zorg aan een kwetsbare groep van onze inwoners”, zei hij. “Dat is een taak die zeer gewaardeerd wordt. Ik hoop dat de basis voor continuïteit gevonden kan worden. In de brief zal het college het bestuur van Zonnehuizen sterkte en wijsheid toewensen.”’

De Zonnehuizen hadden in een persbericht op vrijdag 9 december al laten weten ‘Verkoop panden Zonnehuizen gaat onverminderd door’:

‘Begin november heeft Zonnehuizen het vastgoed dat niet nodig is voor de verlening van zorg, behandeling en onderwijs te koop aangeboden. Het gaat onder meer om portierswoningen, leegstaande woningen en oude schoolgebouwen.

Op 28 november 2011 heeft Zonnehuizen surseance van betaling aangevraagd bij de rechtbank. De rechter heeft vervolgens mr. M.J. Cools aangesteld als bewindvoerder. Vanuit haar functie heeft mevrouw Cools intussen ingestemd met de onverminderde voortgang van de verkoop van voorgenoemde objecten.’

Vandaag staat in NRC Handelsblad een uitvoerig interview door Antoinette Reerink met Loek Winter (zie ook ‘Healthcare Entrepreneurship’ op 25 november). Klaarblijkelijk om hem te vragen over zijn plannen met de Zonnehuizen. Maar het faillissement is nog niet officieel uitgesproken, dus blijft het in het artikel slechts bij een korte vermelding:

‘Loek Winter (52) van de MC Groep vindt de weerzin tegen privaat geld en winstuitkeringen in de zorg misplaatst. Hij is de bekendste zorgondernemer in Nederland, “redder” van de IJsselmeerziekenhuizen in Lelystad en Emmeloord, die bijna failliet waren. Hij kon ze voor 5 miljoen euro kopen. De overheid trok de geldbuidel om de schulden weg te werken.

In minder dan een jaar tijd zette Winter naar eigen zeggen een verlies van 12 miljoen euro om in een winst van 3 miljoen euro. Volgens hem het beste bewijs dat de zorg behalve premiegeld, ook privaat geld van investeerders nodig heeft.

Winter heeft de smaak te pakken. Hij wil nu de noodlijdende antroposofische zorggroep Zonnehuizen (meer dan twintig vestigingen) overnemen. Als dat lukt is het een primeur: voor het eerst een commerciële eigenaar voor een instelling in de geestelijke gezondheidszorg.’

Nu wordt als aanleiding voor het artikel de mogelijkheid van een nieuwe wet gebruikt, waardoor ziekenhuizen winst aan kapitaalverschaffers mogen uitkeren:

‘Minister Schippers (Volksgezondheid, VVD) stuurt wellicht nog voor Kerst een wetsontwerp naar de Tweede Kamer dat dit mogelijk maakt. Voor haar een logisch gevolg van de commerciële evolutie die zich in de zorg voltrekt. Het kán een uiterst lucratieve bedrijfstak zijn: er gaat jaarlijks 63,5 miljard euro in om (waarvan 20 miljard voor de ziekenhuizen) en de vraag naar zorg is gegarandeerd.’

De vraag is hoe Winter dit in de praktijk doet. In het interview vertelt hij hierover. Het gaat over ziekenhuizen, maar is mutatis mutandis ook van toepassing op (een deel van) de Zonnehuizen.

‘Botst het winststreven van investeerders niet met publieke belangen als solidariteit en toegankelijkheid van ziekenhuizen?

“Ik investeer niet in de zorg om geld te verdienen. Het gaat mij erom dat we ziekenhuizen beter runnen. In de VS, Duitsland, Zweden zijn de ervaringen met privaat kapitaal goed.”

Is het wenselijk dat buitenstaanders zich bemoeien met het beleid van ziekenhuizen?

“Er zijn voldoende betrouwbare private partijen die geld willen steken in de zorg en de zorg beter kunnen maken. Maar je moet hen wel een aandeelhouderspositie geven, anders komen ze niet. Denk bijvoorbeeld aan pensioenfondsen. Die gaan niet voor het snelle rendement. Zij zien dat de vraag naar zorg verzekerd is. Het is belangrijk dat er geen cowboys komen in de zorg. Zorg is een langetermijnverhaal, alleen geschikt voor maatschappelijk betrokken ondernemerschap. Ik ben niet van plan mijn eigendom in de zorg ooit te verkopen. Ik ga met mijn ziekenhuizen mijn kist in. Ik wil een voorbeeld stellen dat het anders kan.”

U wilt er toch zelf ook beter van worden?

“Ik doe het louter om te laten zien dat het beter kan. En natuurlijk om er over vijftien jaar aan te verdienen. Als mijn kinderen de zaak verkopen, wil ik geen Kamervragen. Als de waarde nu groeit, komt het rendement ons toe. Wij hebben een risicovolle investering gedaan. Als de overheid had willen meeprofiteren, had zij aandeelhouder moeten worden.”

Hoe zijn uitwassen te voorkomen?

“Door een heel strak toezicht te regelen. Net als bij beursgenoteerde bedrijven. Natuurlijk is altijd twee procent een oplichter, maar oplichters zijn er nu ook.”’

Als de interviewster vraagt hoe hij het heeft geregeld in de IJsselmeerziekenhuizen, antwoordt Winter:

‘“Investeringsmaatschappij Sequoia en ik zijn beide voor de helft eigenaar. Ik heb destijds in een accountantsrapport de waarde van de IJsselmeerziekenhuizen laten vaststellen. Zij hadden geen goodwill, maar badwill. Dat hebben we afgerekend met het publieke domein. Daarmee zijn deze ziekenhuizen in hun geheel overgegaan naar het private domein. Daardoor is het overzichtelijk. Als we dat niet hadden gedaan, was er een heel onduidelijke situatie ontstaan. Die dreigt nu in alle ziekenhuizen met het voorstel van Schippers. (...)

Schippers moet dus aangeven wie wanneer eigenaar van een ziekenhuis is?

“Ja. Een ziekenhuis is nu publiek eigendom, omdat het uit premiegeld is opgebouwd. Ik zou zeggen dat het ministerie van Volksgezondheid er eigenaar van is. Als de overheid haar eigendom afbouwt en verkoopt aan private partijen, kan Volksgezondheid met dat geld andere dingen doen. De nieuwe eigenaren hebben dan de vrijheid met het ziekenhuis te doen wat ze willen.”’

Update 20.45 uur:

RTV Utrecht komt vanavond met ‘Bewoners Zonnehuizen door geldnood in de kou’:

‘De cliëntenraad van zorginstelling Zonnehuizen in Zeist luidt de noodklok. Steeds vaker merken bewoners dat de instelling grote financiële problemen heeft en de zorg is volgens de raad dan ook ernstig in gevaar.

Zonnehuizen heeft uitstel van betaling moeten aanvragen, omdat het de schulden niet meer kan aflossen. Een woordvoerder van de cliëntenraad vertelde aan RTV Utrecht dat een woongroep voor gehandicapten letterlijk in de kou werd gezet, omdat er geen verwarming en geen warm water meer was. Een leverancier had een onderdeel uit de installatie weggehaald.

Het probleem werd snel verholpen door de interim-directeur en de bewindvoerder, maar heeft toch enkele uren geduurd. Volgens de cliëntenraad is het tekenend voor de zorgelijke situatie waarin Zonnehuizen zich bevindt. De inspectiedienst heeft de cliëntenraad beloofd extra toe te zien op de kwaliteit van zorg.

Zonnehuizen kwam in de financiële problemen door wanbeleid van het vorige bestuur. Bovendien kreeg dat bestuur met zijn vertrek, tot ontzetting van de medewerkers, ook nog eens een enorme bonus mee. Het personeel stuurde eerder al een brandbrief naar de Tweede Kamer.

Niet alleen de cliëntenraad en de medewerkers vragen aandacht voor de problemen bij Zonnehuizen. Bij RTV Utrecht komen ook brieven binnen van familieleden die op persoonlijke titel de minister om hulp vragen. Ook Tweede Kamerleden maken zich sterk voor de zaak.’

Update 21.10 uur:

Een soortgelijk bericht had vanmiddag ook RTV Oost, ‘Noodkreet familievereniging Overkempe’:

‘Familieleden van cliënten van woon-werkgemeenschap de Overkempe in Olst maken zich grote zorgen over de financiële problemen. Moederinstelling Stichting de Zonnehuizen heeft vorige maand surseance van betaling aangevraagd.

Op de woon-werkgemeenschap in Olst wonen 140 mensen met een verstandelijke beperking. Stichting de Zonnehuizen is verantwoordelijk voor zo’n 700 cliënten in heel Nederland verdeeld over zeven locaties. Volgens voorzitter Spekschate van Familievereniging Overkempe gaat de kwaliteit van de zorg die cliënten in Olst ontvangen sinds de surseance achteruit. Ook maakt de familievereniging zich zorgen over een toekomstige investeerder voor de Zonnehuizen. De angst bestaat dat die zal proberen te bezuinigen op de zorg. Veel invloed op de toekomst van de Overkempe heeft de familievereniging niet. Wettelijk is alleen een adviesfunctie vastgelegd.’