Netwerkuniversiteit

Het is de laatste dag van september. Eerder deze maand werd een ‘sponsorbrief’ verspreid door het Bernard Lievegoed Fonds. Jammer genoeg staat deze niet op de website. Maar u kunt erop vertrouwen dat de inhoud zoals ik die hieronder weergeef, correct is. De tekst vormt een mooie aanvulling op wat ik schreef op 28 februari in ‘Fondswerving’. Hij is getiteld ‘Nieuwsbrief 1 voor sponsors van het Bernard Lievegoed Fonds september 2009’. Het gaat mij nu vooral om de informatieve waarde. Opmerkingen, aanvullingen of kritische geluiden komen in een later stadium wel. Bijvoorbeeld over de actuele informatie die de website van dit fonds zegt te bieden.

Graag informeren wij u als sponsor of toekomstige sponsor van het Bernard Lievegoed Fonds over hetgeen sinds de oprichting in december 2006 in gang is gezet.

Ruim tweeëneenhalf jaar zijn er sindsdien verstreken en in die periode is er naast financiering van onderzoek vooral ‘ontwikkelingswerk’ gedaan, uiteraard gericht op het stimuleren van antroposofisch wetenschappelijk onderzoek. Dat is immers het doel van de stichting.

Ontwikkelingswerk

Dit ‘ontwikkelingswerk’ was en is nodig omdat al vrij snel bleek dat de ‘antroposofische wetenschap’ veel meer nodig heeft dan alleen een goede financiering.

Natuurlijk, er is een substantieel aantal personen als onderzoeker aan een Nederlandse wetenschappelijk instelling verbonden (1) en er zijn twee onderzoeksinstituten (2) die (deels) vanuit antroposofie werken; ook antroposofische zorginstellingen geven opdracht voor wetenschappelijk onderzoek; de prestaties van een aantal antroposofische wetenschappers worden alom gewaardeerd.

Gezien wat antroposofie aan de maatschappij te brengen heeft zou er echter veel meer onderzoek gedaan moeten worden. Maar de schaal waarop dit plaatsvindt is nog klein. Antroposofisch wetenschappelijk onderzoekers, ook al zijn zij van hoog niveau, vinden binnen de reguliere wetenschap nog te weinig aansluiting. En op een aantal essentiële gebieden, zoals bijvoorbeeld onderwijskunde of pedagogiek, vindt al helemaal nauwelijks wetenschappelijk onderzoek plaats. Er moet dus nog heel veel gebeuren.

Netwerkuniversiteit

Als antwoord hierop startte het bestuur van het BLF begin 2008 met de ‘Netwerkuniversiteit’ met als doel om de antroposofisch werkende wetenschappelijk onderzoeker ‘een eigen huis’ te bieden. Direct bleek al hoezeer dit initiatief aan een behoefte voldoet. Gemiddeld namen in de afgelopen 1½ jaar zo’n 50 antroposofische wetenschappers aan de inmiddels vier gehouden werkconferenties deel.

Onderwerpen (3) tot nu toe zijn ‘antroposofische onderzoeksmethodologie’ (twee goed bezochte conferenties) en het in april 2009 uitgekomen maatschappelijk relevante boek ‘Gaia Logica’ van antroposoof prof. dr. Kees Zoeteman. In het kader van het ‘Darwin-jaar’ namen begin september ± 60 personen deel aan de conferentie ‘Hoe willen we dat de geest van Darwin onze toekomst vormt’. In maart 2010 wordt i.s.m. de Vrije Universiteit in Amsterdam de eerste openbare conferentie gehouden waar in een sfeer van openheid en wederzijdse belangstelling de paradigma’s van de verschillende wetenschapsrichtingen bediscussieerd en verdiept zullen worden.

De Netwerkuniversiteit bevordert met deze aanpak het eigen initiatief van de aangesloten leden tot het doen van onderzoek en het in het openbaar presenteren van de resultaten. Nu recentelijk ook enige ‘antroposofische hoogleraren’ hebben aangeboden om jonge wetenschappers te begeleiden heeft de Netwerkuniversiteit een nieuwe stap gezet om onderzoek te bevorderen.

Door antroposofisch onderzoek te plaatsen in een maatschappelijke context bevordert de Netwerkuniversiteit dat antroposofische werkgebieden een sterkere maatschappelijke basis krijgen. En door actief naar buiten te treden en zich daarbij nieuwsgierig en kwetsbaar op te stellen draagt de Netwerkuniversiteit bij aan de positionering van de antroposofische wetenschap in Nederland.

Financiering wetenschappelijk onderzoek

Het bestuur van het Lievegoed Fonds heeft sinds de aanvang een tiental onderzoeken (4) van harte (mede)gefinancierd. Met name op het gebied van de geneeskunde en de zorg- en hulpverlening, maar ook een enkele maal t.b.v. het vrijeschoolonderwijs. Ook de uitgave van het bekende boek van Arie Bos ‘Hoe de stof de geest kreeg’ en het recente boek van Jan Diek van Mansvelt (‘Dwarskijken op Darwin’) werden door subsidies mede mogelijk gemaakt. In totaal is tot dusver een bedrag van ± € 170.000 besteed. Door het effect van de Netwerkuniversiteit hoopt het bestuur stap voor stap kwaliteit en kwantiteit van het onderzoekswerk te verhogen.

Beleid

Om verder invulling te geven aan de opdracht om het antroposofisch wetenschappelijk onderzoek te bevorderen zet het bestuur de komende tijd in op het volgende beleid:

1. intensiveren van de Netwerkuniversiteit door interne en externe conferenties
2. direct en indirect stimuleren van wetenschappers tot het doen van onderzoek
3. voorbereiden van de instelling van een leerstoel ‘antroposofie’
4. samenwerken met personen en instellingen die vergelijkbare doelen nastreven
5. intensivering van de fondswerving
6. verbeteren van de eigen infrastructuur (o.m. door vernieuwing van de website).

Financiële positie

Door een forse startsubsidie van Triodos Foundation en particuliere sponsors maakte het Bernard Lievegoed Fonds een mooie start. Enige bevriende stichtingen droegen hun resterende middelen over aan het BLF. Momenteel staat de stichting ± € 100.000 te vrijer beschikking. Om de komende jaren alle ambities waar te maken is jaarlijks zo’n € 200.000 à € 300.000 nodig. Deze uitgaven hoopt het bestuur uit particuliere giften en legaten, en ook uit bijdragen van bedrijven en instellingen te kunnen financieren. U als sponsor kunt ons (5) daarbij met uw kleine of grote bijdrage verder helpen.

Contact

Het is belangrijk dat het Lievegoed Fonds in brede kring bekendheid geniet en zich daarmee van een draagvlak verzekert. De BLF-nieuwsbrief zal dan ook periodiek aan u als (potentiële) sponsor worden verzonden. Daarnaast biedt de website (www.lievegoedfonds.nl) actuele informatie over de Netwerkuniversiteit, over het fonds en de subsidieprojecten.

Indien u prijs stelt op een persoonlijk gesprek is dat zeker mogelijk. Neemt u met het oog daarop telefonisch of per e-mail contact op met ondergetekende (0343-517985) of met Ted van den Bergh, directeur van het Lievegoed Fonds (030-6936523).

Met hartelijke groet,
namens het bestuur van de Stichting Prof. dr. Bernard Lievegoed Fonds,
Max Rutgers van Rozenburg,
verantwoordelijk voor de fondswerving

Stichting Prof. dr. Bernard Lievegoed Fonds, bankrekeningnummer 78.14.00.481 t.n.v. Lievegoed Fonds te Zeist

(1) Onder de ruim 100 leden van de Netwerkuniversiteit zijn acht hoogleraren , 16 ‘doctors’, en 28 ‘drs-sen’, die met elkaar gemeen hebben dat zij én antroposoof zijn én onderzoeker, wat hen echter nog niet tot ‘antroposofisch wetenschappelijk onderzoeker’ maakt. Van hen zijn er 24 aan een onderzoeksinstelling verbonden; niet alle onderzoekers van deze instellingen zijn ‘automatisch’ lid van de Netwerkuniversiteit.

(2) Bedoeld zijn: Louis Bolk Instituut en het ‘Lectoraat Antroposofische Gezondheidszorg’ aan de Hogeschool Leiden.

(3) De resultaten van deze conferenties zijn vervat in interne publicaties en op aanvraag te verkrijgen. Zij staan ook op de website van het BLF (www.lievegoedfonds.nl)

(4) Gesubsidieerd werden o.m. de reeks ‘Bolk’s Companions for the Practice of Medicine’ (Van der Bie/Van Tellingen/Scheffers); onderzoek ‘Effectiviteit CAM-geneeskunde’ (Baars); Ineke Zuidema voor haar onderzoek naar het leesonderwijs bij vrijescholen en het onderzoek “de Kunst van het Zorgen” van Hans Reinders/Karen Wuertz.

(5) Stichting Prof. dr. Bernard Lievegoed Fonds is door de Belastingdienst aangemerkt als Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI) Zie ook onze website www.lievegoedfonds.nl/index.php?/doneren/.