Korten

Dat was even schrikken gisteravond, tijdens het spoeddebat met staatssecretaris Sharon Dijksma over de islamitische school As Siddieq in Amsterdam. Daar was al enige tijd behoorlijke commotie over. Vorige week schreef NRC Handelsblad:

‘De gemeente Amsterdam en het ministerie van Onderwijs korten het Amsterdamse basisschoolbestuur As-Siddieq op het budget. De vier islamitische As-Siddieqscholen zullen enkele tonnen minder ontvangen, omdat de lessen burgerschap en integratie tekortschieten. Dat hebben de gemeente en het ministerie gisteren bekendgemaakt. Het is voor het eerst dat een schoolbestuur op grond hiervan wordt gekort. Op initiatief van de PvdA werd het bevorderen van actief burgerschap en sociale integratie in de lessen in 2005 een voorwaarde voor bekostiging van een school.’

Navraag leerde echter dat bij het besluit wel degelijk meespeelde dat As-Siddieq al enkele jaren slecht scoort op leerlingenprestaties. Het schrikken gisteravond had echter een andere oorzaak. De minister had nog een tweede school in the picture die voor het korten in aanmerking kwam. Het Parool meldt vandaag in ‘Ook basisschool in Culemborg gekort’ wat er gebeurde:

‘Zij deelde mede dat ze ook een andere, niet-islamitische school hard aan zal pakken. Eerst liet ze vallen dat dit een Vrije School betrof, later zei ze dat het “een radicale vernieuwer” was. De tweede school die wordt aangepakt, is De Nieuwe School te Culemborg. De Nieuwe School is een school met een vergaand vernieuwend onderwijsconcept. De inspectie sloeg alarm over de school, waar leerlingen de volledige vrijheid hebben om hun eigen activiteiten te bepalen.’

Bij het artikel ‘Dijksma kort nog een school’ op de website van De Telegraaf gisteravond werd vanochtend een reactie geplaatst van een zekere Macrander:

‘Beeldvorming. Ik word vreselijk moe van de negatieve beeldvorming over “vrije scholen” in Nederland. “De Nieuwe School” in Culemborg wordt door Sharon Dijksma, in het NOS journaal van vandaag, als vrije school betiteld, terwijl deze vergelijking kant nog wal raakt. Mijn kinderen zitten op de Vrije School in Den Haag en die hebben gewoon een strak lesprogramma, huiswerk, etc. Mevrouw Dijksma, u zou dat toch moeten weten!
Macrander, Den Haag | 09:05 | 03.09.09’

Dat dit toch niet helemaal uit de lucht komt vallen, blijkt uit een artikel op de website Stad Tiel.nl met de titel ‘Minister kort school met vernieuwend onderwijs’. Onder de kop ‘Achtergrondinformatie’ schrijft men daar:

‘De Nieuwe School, gelegen in de wijk Parijsch aan het Distelvlinderpad, is een school voor primair en voortgezet onderwijs voor kinderen van 4 t/m 18 jaar. De school is voortgekomen uit de wens bekostigd onderwijs te bieden aan kinderen die vanuit eigen verantwoordelijkheid vorm willen geven aan hun leeromgeving. Het initiatief is genomen door vertegenwoordigers van Iederwijs Betuwe in Tiel en ouders die onderwijs willen op basis van het antroposofisch mensbeeld zonder de beperkingen van een bij voorbaat vastgelegde vorm. Bij de totstandkoming van de visie zijn ook vertegenwoordigers van Iederwijs Lopik betrokken geweest.

“De school benadert, door een andere kijk op kinderen, het onderwijs op een andere wijze dan het reguliere onderwijs. Dat betekent geen vooraf vastgestelde leerplannen en methodes maar een omgeving scheppen waarin kinderen zelf tot leren komen. Niet het kind volgt de school, maar de school volgt het kind in zijn ontwikkeling. Dat vraagt van de begeleiders moed en alertheid om te zien en te voelen wat op ieder moment nodig is”, zo staat te lezen in de schoolgids.

De Nieuwe School is 1 september 2008 gestart met 38 kinderen. “Het PO deel [Primair Onderwijs, MG] is erkend en bekostigd, het VO deel [Voortgezet Onderwijs, MG] erkend als particuliere school. We splitsen bekostigd basisonderwijs en particulier voortgezet onderwijs. Daarmee houden we rekening met de wettelijke eisen voor deze twee vormen van onderwijs.” Het streven is binnen 5 jaar te voldoen aan het minimum aantal leerlingen voor een bekostigde basisschool (de “opheffingsnorm”) van de gemeente Culemborg (238 leerlingen).

Emotioneel
De Nieuwe School gaat uit van het idee dat kinderen zich zo volledig mogelijk moeten kunnen ontwikkelen. Dit houdt in dat kinderen naast cognitieve (verstandelijke) vaardigheden ook sociale en kunstzinnige (emotionele) vaardigheden ontwikkelen. Binnen het onderwijs van de Nieuwe School worden kinderen op een bij hun leeftijd passende wijze op deze gebieden aangesproken. “De vrijheid die kinderen krijgen is geen doel, maar een middel. Het gaat er niet om de kinderen vrij te laten en verder maar te zien. De vrijheid voor kinderen om eigen keuzes te maken is een voorwaarde voor begeleiders en kinderen om hen te laten ontdekken wat ze nodig hebben. Van daar uit kunnen zij contact maken met de kinderen.”’

Dit klinkt inderdaad wel vrijschoolachtig. Dus zo gek is de ‘verspreking’ van Sharon Dijksma niet. Hoewel, zij weet dondersgoed wat een vrijeschool is en wat niet. Zij zou dat tenminste kunnen weten. Zo meldde ik nog op 15 maart in ‘Toezicht’ het volgende:

‘Op 11 februari van dit jaar stuurde zij nog een brief hierover naar de Tweede Kamer, waarin zij aankondigt dat het toezicht wordt verscherpt en zeer veel strenger zal worden. Op bladzijde 4 schrijft zij, bij punt “4. Bestuurlijke krachtenbundeling bij concentraties van zeer zwakke scholen”:

“Uit gegevens van de inspectie blijkt dat sprake is van enkele concentraties van zwakke en zeer zwakke scholen. In zo’n geval maakt OCW afspraken met sectororganisaties en medeoverheden over de aanpak van deze scholen. Het gaat om vrijescholen, scholen in de noordelijke drie provincies, het islamitisch onderwijs en een aantal scholen in de G4.”

Zij beschrijft de situatie bij vrijescholen als volgt:

“De Vereniging van vrijescholen heeft een taskforce Zwakke Scholen ingesteld die een verbeterplan voor de vrijescholen uitvoert. De rapportages van de taskforce zijn ieder half jaar met OCW besproken. Begin 2009 waren er van de 17 zeer zwakke vrijescholen nog 6 zeer zwak. Het laatste jaar zijn er geen zeer zwakke vrijescholen bijgekomen. Voor de 6 resterende zeer zwakke scholen is het afrondend onderzoek in het kader van het verbetertraject binnen een half jaar uitgevoerd. De verwachting is dat daarmee dit aantal zeer zwakke vrijescholen dan sterk is afgenomen. Met dit resultaat is de inzet van de taskforce een succes.”’

Dus wat is er aan de hand? Je kunt toch niet volhouden dat zij het verschil niet weet tussen vrijescholen, Iederwijsscholen en het type De Nieuwe School zoals in Culemborg. Maar daar gaan we weer: op 24 mei 2008 verscheen er in de Culemborgse Courant een artikel over een ‘Drukbezochte informatieavond van de Nieuwe school’:

‘De derde informatieavond van De Nieuw School Culemborg was weer drukbezocht met ongeveer 45 belangstellenden, waaronder enkele kinderen en jongeren. Dit was de voorlaatste informatie avond voordat de school in september daadwerkelijk van start gaat. De volgende en tevens laatste informatieavond is maandag 7 juli zijn. De school is een democratische school voor natuurlijk leren op basis van het antroposofisch mensbeeld. Het is een school voor kinderen van 4 tot 18 jaar, waarvan het basisonderwijs door het rijk bekostigd wordt. (...)

De initiatiefnemers van deze school zijn in het kort voorgesteld. Dat zijn enerzijds bestuursleden van de Stichting Vernieuwend Onderwijs Rivierenland, anderzijds een viertal Culemborgers die in Culemborg antroposofisch onderwijs wilden realiseren. In de Nieuwe school worden de twee kanten van beide concepten verenigd: een democratische school voor natuurlijk leren op basis van het antroposofisch mensbeeld. (...)

De volgende informatieavond is op 7 juli om 20.00 uur. Het thema van de avond zal zijn het antroposofische binnen de Nieuwe School. Verdere informatie is te vinden op www.denieuweschoolculemborg.nl.’

Die website meldt op dit moment alleen:

‘Binnenkort treft u hier onze nieuwe website.’

Niet alles wat zich antroposofisch noemt is ook automatisch een vrijeschool. Daar zit wel enig verschil tussen. Dat moet de Vereniging van vrijescholen misschien maar eens een keer duidelijk maken. De noodzaak daartoe wordt hiermee eens te meer weer gevoeld.

De vereniging heeft immers met zijn Task Force ervoor gezorgd dat er per 1 september nog maar één vrijeschool op de lijst met ‘Zeer zwakke basisscholen’ staat, namelijk de Geert Groote School 2 in Amsterdam. De vrijeschool Mareland in Leiden en de vrijeschool Michael in Emmen zijn er nu dus ook af. Sharon Dijksma moet dat beter weten dan wie ook, want zij volgt dit proces op de voet. De Tweede Kamer zit haar in dit dossier op de hielen.

Update 20.05 uur:

De vereniging van vrijescholen heeft nu inderdaad op haar website en weblog een (pers)bericht hierover geplaatst. Het merkwaardige is echter dat als plaatsingstijd 10.00 uur vanochtend wordt aangegeven, terwijl ik het de hele dag niet heb gezien. Het kan aan mij liggen, maar ik heb sterk het idee dat het er veel later op is gezet. Nou ja, het is nu in ieder geval gebeurd. Met dank aan het bericht op de website van Ramon De Jonghe, anders had ik het misschien pas morgen ontdekt.