Bloggerproblemen

Een blik naar de overkant van de Seine: de Tuilerieën, het park achter het Louvre, met op het einde helemaal links (buiten beeld) het museum de Orangerie, waar de Nymphéas van Monet te bewonderen zijn, bijna tegen het Place de la Concorde aan, daar waar de Champs-Elysées beginnen.

Niet bij mij hoor, die bloggerproblemen. Hier loopt het gesmeerd. Maar bij de Volkskrant wordt gemopperd. Ik heb al vaker gerapporteerd als het daar niet in de haak was en Hugo Verbrugh knarsetandend moest toezien hoe zijn weblog onbereikbaar was (bijvoorbeeld ‘Demeter-helden’ op 30 mei 2009). Nu is er echter meer aan de hand. Bij een restyling van de website van de Volkskrant is ook de afdeling ‘VKblog’ aangepakt; nu wordt daar aangekondigd dat je niet meer zomaar kunt reageren. John Wervenbos is hier helemaal niet gelukkig mee; hij schreef gisteren in ‘Open internetgemeenschap’:

‘Verplicht inloggen met e-mailadres om te kunnen reageren vindt in ieder geval doorgang. Een groep geregistreerden omvat natuurlijk meer mensen dan alleen VKbloggers. Schade zal dus vermoedelijk wel beperkt blijven.’

Nu moet ik even terug naar 19 juli en mijn bericht ‘Forum’. Ik nam toen weer eens de stand van zaken bij de Antroposofische Vereniging door, en kwam ook te spreken op het forum op de website van de Antroposofische Vereniging in Nederland (AViN). Ook daar was John Wervenbos van de partij. Enigszins mismoedig stelde hij toen vast:

‘Een triest voorbeeld van een mislukte virtuele ontmoetingsplaats vormt het AViN Discussieplein. Als je dat plein nu bezoekt, krijg je de mededeling te zien dat dit gespreksplein vanwege gebrek aan interesse en deelname per augustus dit jaar zal zijn opgeheven.’

Frans Wuijts had eind juni gemeld dat hij een protestbrief naar het bestuur van de Antroposofische Vereniging had gestuurd. Als commentaar voegde hij aan mijn bericht toe, op 19 juli 2010 22:09:

‘Zodra ik een reactie heb gekregen, laat ik het je weten. Prima dat je het hier ook aan de orde hebt gesteld!’

Daar is het nooit van gekomen. Maar dat hoefde ook niet, want via de weblog van Hugo Verbrugh bleef ik van de ontwikkelingen op de hoogte. Of eigenlijk van het feit dat er helemaal geen ontwikkelingen plaatsvonden. Op donderdag 30 september lanceerde Verbrugh namelijk een bericht onder de veelzeggende titel ‘Antroposofische Vereniging in Nederland: DOE iets met het discussieforum! Open Brief aan het bestuur’, waar terstond 49 reacties op kwamen. Hij schreef hierop ter inleiding:

‘Een jaar of wat geleden opende het bestuur van de Antroposofische Vereniging in Nederland in cyberspace een “discussieplatform”. Mensen die zich bij de antroposofie betrokken voelden of daarin geïnteresseerd waren, zouden daar met elkaar kunnen communiceren over antroposofie en alles wat naar hun mening daarmee te maken heeft.

Het leek mij een absoluut bij de geest van deze tijd passend initiatief. Helaas is het geen succes geworden. In juni van dit jaar meldde het bestuur van de Vereniging dat het “discussieplein”, zoals het ook wel genoemd werd, opgeheven zou worden. Verschillende actieve medewerkers van onze Middernachtszon-blog betreurden dat. Op 28 juni stuurde Frans Wuijts een brief aan het bestuur van de AViN waarin hij dit kenbaar maakte. “Opheffen van het discussieplatform nu, betekent verdwijnen van een medium dat zich nog maar amper heeft kunnen ontwikkelen,” schreef hij. “Mijns inziens heeft het ruim de tijd nodig om te kunnen rijpen. Ik zou het daarom beter vinden dit besluit terug te draaien. Heft u het forum daarom voorlopig nog niet op; stelt u dit nog uit ook al komen er nog te weinig bijdragen. Want weg is immers weg.”

In zijn brief noemde Wuijts behalve deze Middernachtszon ook de grote Rudolf Steiner Citatensite van Ridzerd van Dijk, Polyhymnia van John Wervenbos, Antroposofie in de pers van Michel Gastkemper en zijn eigen Een stem uit Friesland. Daar kan ik nog aan toevoegen dat Ridzerd van Dijk een groepsblog Antroposofie is gestart waar de antroposofisch geïnspireerde blogs van inmiddels twaalf “Volkskrantbloggers” worden verzameld.

Voorts specificeerde Frans Wuijts ook dat enkele andere bij de antroposofie betrokken bloggers, waaronder Middernachtszon-blog-medewerkers, instemden met zijn brief. Op 13 september meldde Wuijts in ons Mz-blog dat hij kort tevoren een afwijzend antwoord had gekregen van Kees Lam, bestuurslid AViN, mandaathouder Website en uitgever Motief. Ik was een van die instemmende “andere hierboven genoemde bloggers” en in mijn blogbericht van vandaag kom ik terug op de discussieplein-discussie. Ik doe dat in de vorm van een Open Brief aan het bestuur van de Antroposofische Vereniging in Nederland die ik hier publiceer.’

Onnodig te zeggen dat ook deze Open Brief van Hugo Verbrugh niets uithaalde. Eens gesloten, blijft gesloten, zullen ze daar bij de Antroposofische Vereniging gedacht hebben. En als ik de argumentatie van Verbrugh in zijn Open Brief lees, waarbij hij veelvuldig verwijst naar zijn eigen berichten, dan verbaast mij dat ook weinig. Ik zie namelijk weinig aanleiding om mensen op andere gedachten te brengen, met argumenten die door hem overal en nergens vandaan gehaald worden en die daardoor tevens een sterk ‘overal en nergens’-karakter dragen. Nadrukkelijk maak ik een uitzondering voor deze zinsnede:

‘een forum voor het publieke debat waarop de antroposofie serieus genomen wordt’.

Want daar gaat het om. Dat discussieplein fungeerde niet als zodanig. En de inmiddels bestaande en genoemde webloggen vormen naar mijn idee hiervoor geen echte vervanging. Wat wel een heel leuke gedachte van Verbrugh is, is de volgende:

‘Al deze argumenten en overwegingen samenbundelend komt ik tot een duidelijke conclusie. Er is alle aanleiding dat u als bestuur van de Antroposofische Vereniging in Nederland het initiatief neemt tot een voor iedereen vrij toegankelijk forum op internet waar de discussie gevoerd kan worden over alle thema’s die op de een of andere manier in verband gebracht kunnen worden met de antroposofie.

Een geschikt “format” lijkt mij een web-log-achtige opzet, waarbij ieder van u persoonlijk, eventueel aangevuld met door u gezamenlijk daartoe uitgenodigde leden van de Vereniging, in een ritmische afwisseling bij toerbeurt de leiding neemt. Idealiter verschijnt zo’n blogpagina elke dag, maar als dat niet haalbaar zou blijken toch minstens een maal per week. De “antroposofische blogger van de dag c.q. van de week” kiest een thema dat in de publiciteit leeft, bespreekt het korter of langer, en doet daarna naar eigen inzicht meer of minder of helemaal niet meer mee in de discussie.’

Erg leuk bedacht, en absoluut te prefereren, maar totaal niet realistisch. Zeker niet met het huidige bestuur van de Antroposofische Vereniging in Nederland. Hebben die mensen zich ooit wel eens vanuit zichzelf geroerd in een of ander publiek debat op internet? Ik geloof dat dit voor hen niet eens bestaat. Dus dat schiet niet op. Overigens was dit de reactie van bestuurslid Kees Lam op de genoemde brief van Frans Wuijts (die hem om 11.24 uur nog een keer postte in de reacties):

‘Vanwege de zomerpauze reageer ik nu pas op uw brief waarin u pleit voor het in de lucht houden van het forum van de website www.antroposofie.nl. Ik begrijp uw overwegingen om het forum een langere periode te geven om zich te ontwikkelen. Echter u gebruikt dezelfde argumenten die ook voor ons aanleiding waren om het forum niet langer voort te zetten. De argumenten zijn: te weinig bijdragen in verhouding tot de inspanning die nodig is om het forum te modereren, terwijl er zich andere vormen op het web ontwikkelen m.n. de blogs. U schrijft zelf dat u (en ook degenen die uw brief mede onderschrijven) meer actief bent op de blogs dan op het forum van www.antroposofie.nl. Kennelijk is het zo dat fora worden overvleugeld door blogs.

Wij blijven dan ook bij ons besluit om het forum ultimo augustus uit de lucht te halen. Wel zien we met interesse de ontwikkelingen van m.n. de blogs tegemoet. Hartelijk dank voor uw verwijzingen.’

Het commentaar hierop van Frans Wuijts zelf luidde onder meer:

‘(...) het vkblog functioneert bijvoorbeeld in praktisch-technische zin veel beter. Ik heb niet de indruk gekregen dat er gedegen gezocht is naar een in principe wel goed functionerende vorm voor internetdiscussies over of in verband met “antroposofie”. Het nu gebruikte middel wordt nu blijkbaar opgeheven tezamen met het oorspronkelijk doel ervan. Als een middel (nog) niet (voldoende) ondersteunend is aan het gestelde doel, dan hef je toch niet zowel doel als middel tegelijkertijd op? Dan ga je op zoek naar een adequater middel, lijkt me. Dat klinkt niet door in de brief van Kees Lam. Ik denk dat men niet wil.’

Even later, om 12.32 uur, voegde hij hieraan toe:

‘Ik denk dat het bij het bestuur van de AViN (i.c. Kees Lam) nog ontbreekt aan visie op internetcommunicatie, aan inspirerende ideeën erover en dan is de wil c.q. de initiatiefkracht niet sterk. Men is er waarschijnlijk onvoldoende bekend mee en heeft er te weinig ervaring in. Verder is er gewoon te weinig energie in gestoken. Er is onvoldoende interesse voor gewekt. Men heeft niet voldoende aan de weg getimmerd. Het is onvoldoende aantrekkelijk en toegankelijk gemaakt.’

Het meest interessant bij de verdere reacties is die van Herman Boswijk om 17.33 uur:

‘Laten we realistisch blijven: het aantal Nederlanders dat geregeld van zich laat horen op fora en blogs e.d. is volgens mij, ondanks al het getetter in cyberspace, relatief klein. En onder AViN-leden zal dat aantal verhoudingsgewijs nog kleiner zijn, lijkt me. Verder moet er onderscheid gemaakt worden tussen antroposofen, AViN-leden en AViN-functionarissen, waarbij ik onder antroposofen nu maar even versta: mensen die “iets” met de antroposofie hebben. Die antroposofen zijn best her en der op internet te vinden, bijvoorbeeld op dit blog. AViN-leden hebben waarschijnlijk, zo lijkt het, weinig behoefte om via dit medium met medeleden van gedachten te wisselen.

Wat de AViN in nauwere zin betreft: toen eind jaren 90/begin deze eeuw het internet opgang maakte, leefde er het idee: daar willen we aan meedoen. In ’99 kwam de eerste website. Bij de vernieuwing daarvan ontstond het idee van een eigen forum, maar andere zaken rond de website hadden prioriteit. Rond de tijd dat het forum eindelijk van start ging (nadat er “eindelijk” iemand was gevonden die het wilde beheren, en met helaas gebrekkige forumsoftware, een open-sourceproject dat inmiddels al ter ziele was), was een substantieel deel van de webredactie inmiddels vertrokken. Zonder enthousiaste en deskundige individuen lukt zoiets dan niet. Dit moge ook blijken uit de niet erg actuele staat van veel pagina’s op de website van de AViN.

Verder is het natuurlijk lastig werken binnen een “professionele” organisatie als de AViN. Er moeten dan plannen geschreven worden, budgetten opgesteld en beheerd, verantwoording afleggen, evalueren en veel vergaderen enz. Precies het soort processen dat in vele “geprofessionaliseerde” terreinen van het maatschappelijk leven (onderwijs, zorg enz) het individuele engagement verstikt. Het is niet slecht om middels zo’n open brief wat te porren, maar verwacht er niet te veel van. Zo lang is de polsstok van de AViN niet.’

Is dan de veel genoemde en geroemde vorm van een VKblog een goed alternatief? Dat zou een heel lage drempel hebben. Maar die lage drempel wordt door de realiteit nu alweer ingehaald, met de vanaf komende week noodzakelijke registratie voordat er gereageerd kan worden. Dat roept bepaald geen enthousiasme op. Om John Wervenbos nog maar een keer te citeren (zie ‘Open internetgemeenschap’):

‘Neem bijvoorbeeld de verzameling van Volkskrantbloggers. ’k Draai er nu een paar jaar mee en stel vast dat het vaak dezelfden zijn die aldaar iets publiceren en op elkaar reageren. Natuurlijk is er in dat opzicht wel wat verloop en variatie daar, maar minimaal naar mijn smaak. Dat bevalt me niet, bezorgt me kriebels en als men het aldaar dan ook nog zo gaat organiseren dat alleen door Volkskrantbloggers op Volkskrantbloggers kan worden gereageerd, is voor mij de maat vol.’

Zo erg zal het niet zijn (iedereen kan zich registeren en dan reageren), maar toch. Het is hoe dan ook nog niet zo eenvoudig om ‘een forum voor het publieke debat waarop de antroposofie serieus genomen wordt’ te realiseren, dat blijkt wel.

.