Uitdagingen

Door een bericht van Michael Eggert op zijn niet genoeg te waarderen website ‘Egoisten’ werd ik geattendeerd op het bestaan van een ‘Medienstelle Anthroposophie’, die in Frankfurt zetelt en zakelijk op naam staat van de ‘Info3-Verlagsgesellschaft Brüll & Heisterkamp KG’. Dat is dus een onafhankelijk portaal in Duitsland dat toegang geeft tot berichtgeving over antroposofie. Van een portaal in Zwitserland, ‘Anthromedia, Internetportal Anthroposophie’, was ik op de hoogte. Maar dit was dus nieuw voor mij.

Michael Eggert wees op een alarmerend bericht van 11 mei (update 25 mei: dat vandaag opnieuw geplaatst werd; ik heb de link vernieuwd), waarin verslag wordt gedaan van de jaarvergadering van de internationale Algemene Antroposofische Vereniging, die dit jaar op 4 en 5 april plaatsvond. Er staat niet bij wie het geschreven heeft. Tot nog toe ben ik niet zo’n kort en krachtig verslag over deze materie tegengekomen. Reden te meer dit nu eens een keer in het Nederlands te vertalen, zodat ook mensen die het Duits niet machtig zijn op de hoogte zijn van de stand van zaken in internationaal verband:

Teruglopend ledenaantal stelt Antroposofische Vereniging voor problemen

Afnemende ledentallen en dringende geldproblemen stellen de op Rudolf Steiner teruggaande Antroposofische Vereniging voor grote uitdagingen. Voor de eerste keer was hiervan ook sprake in het kader van de jaarvergadering die kort geleden in Dornach (Zwitserland) plaatsvond.

De hoofdvestiging van de wereldwijd actieve vereniging, het bij Bazel gelegen Goetheanum, is daarbij zelf een van de grootste zorgenkinderen van de antroposofen: rond de drie miljoen Zwitserse Franken (circa twee miljoen euro) komt de instelling jaarlijks tekort ter dekking van haar uitgaven, waartoe vooral de bedrijfskundige leiding van een uitgebreid theater en het onderhoud van talrijke vakafdelingen (‘secties’) horen. Bovenop dit structurele tekort ontbreken voor de nieuwe enscenering van de door Steiner geschreven ‘mysteriedrama’s’ volgens de nieuwste cijfers meer dan anderhalf miljoen Zwitserse franken (ruim een miljoen euro). Daarbij komt een acute behoefte aan 3,7 miljoen Franken (circa 2,5 miljoen euro) voor dringend saneringswerk aan het in de jaren twintig neergezette en tot de monumentenzorg behorende gebouw, dat geldt als klassieke avantgardistische betonarchitectuur.

De aanzienlijke geldbehoefte staat tegenover een sinds jaren afnemend en sterk verouderd ledenbestand van de Antroposofische Vereniging. Met net 46.000 leden wereldwijd (waarvan ongeveer 16.000 in Duitsland) is hun aantal gezonken tot op de stand van 1989. Een organisatie zoals het Goetheanum heeft echter het dubbele aantal nodig om te kunnen overleven, was uit kringen rondom het bestuur te horen. Vanwege deze situatie confronteerde het bestuur de leden met drastische bezuinigingsscenario’s: beëindigen van het theater, opheffen van afzonderlijke instituten of sterke vermindering van het organiseren van conferenties zijn enkele van de opties. De gebruikelijke schenkingsacties vangen in ieder geval de financiële behoeften niet meer op. Menige maatregel om middelen op te brengen had ook tot gemor geleid. Zo moest het voor de financiën verantwoordelijke bestuurslid, Cornelius Pietzner, na kritische vragen op de centrale vergadering toegeven dat de Antroposofische Vereniging in het afgelopen verslagjaar door de verkoop van aandelen in de Weleda AG (de Antroposofische Vereniging telt hierbij tot de hoofdaandeelhouders) aan rond de drie miljoen Franken (ongeveer twee miljoen euro) was gekomen.

De ledenafname van de Antroposofische Vereniging werd op de jaarvergadering ook met het blote oog zichtbaar: met slechts driehonderd leden bereikte het bezoekersaantal een historisch dieptepunt en de bestuurders spraken in de bijna duizend plaatsen omvattende zaal voor grotendeels lege rijen. Ondertussen werken rond de zevenduizend organisaties in het Duitse taalgebied op basis van de antroposofie. Terwijl het aantal vrijescholen groeit en antroposofische bedrijven als Weleda en Wala expanderen, zoekt de Antroposofische Vereniging nog naar geschikte wegen om de ideeën van haar oprichter in een hedendaags passende vorm te presenteren.