Leidinggeven

‘In een module die ik verzorg voor de middenmanagers-opleiding de Evenwichtskunstenaar heb ik als kennismakingsronde de vraag of een ieder wil beschrijven van welke leidinggevende hij het meest heeft geleerd en bij welke leidinggevende hij/zij een slechte tijd heeft gehad en wat de kenmerken waren van deze beiden. Het levert vaak een mooi beeld op van verschillende stijlen leidinggeven. De goeie geven ruimte maar zijn ook duidelijk en snappen waar het over gaat. De slechte zitten er bovenop of zijn er nooit, succes is voor hen en fouten altijd van medewerkers.’

Dit schrijft Ad van der Hulst vandaag op zijn weblog ‘Adjustintime blog. Integraal P&O advies vanuit Partnerschap’. We luisteren/lezen met veel belangstelling mee met wat hij over ‘The Hands Off Manager’ te vertellen heeft:

‘Ik moest daaraan denken vandaag. In een gesprek met twee collegae kwam Hanno von Sassen met het begrip Hands Off Manager. Ik had dat begrip nooit eerder gehoord maar het triggerde wel. Even rondsnuffen op het web levert op dat er zelfs een boek geschreven is over dit onderwerp. In het boek, zo begrijp ik uit de inhoudsopgave en de info die beschikbaar is, gaat het om een managementstijl die vrijlaat en ruimte geeft. We zouden nu zeggen de manager als coach en mentor.

Eerlijk gezegd vind ik dat wel een beetje mager. Ik vond het begrip Hands On Manager eigenlijk wel mooi. Ik zie dan een leidinggevende voor mij die interesse heeft, de essentie van het werk kent, als het nodig is de mouwen opstroopt en meewerkt maar ook afstand kan nemen om overzicht te hebben voor het nemen van beslissingen.

Er blijkt nog een derde begrip te zijn zo blijkt uit een citaat van een oud web-artikel (van een weblog die niet meer bestaat): The Hands In manager. De omschrijving ervan is wat we nu zouden noemen de micromanager.

Waarmee ik vanuit dit gezichtspunt drie leidinggevende stijlen zie waarvan er twee in feite gecorrumpeerde stijlen zijn.

De Hands Off als de te-vrijlatende, altijd-delegerende, beslissingen-te-laag latende, maar-goed-stoel-vast houdende manager.

De Hands In Manager als de nooit-los-latende, over de schouder meekijkende, ik-kan-het-geloof-ik-beter-zelf-doen manager.

De Hands On Manager stijl als het midden van die twee. Ik deze stijl herken ik wat de meeste van de deelnemers aan de opleiding waardeerden en waarvan zij het meest van hadden geleerd. En dat geldt voor mij ook.

Uiteraard is er een relatie met de loopbaanfase van de medewerker. Als goede leidinggevende zul je wel mee moeten bewegen met de competentie van je medewerkers. Een junior vraagt iets anders dan het werken met een senior of een werkondernemer. De stijl is dus ook voor een deel afhankelijk van de samenstelling en de leeftijd van het team.’

Dit is zeer interessant en smaakt naar meer. Daarom de link gevolgd naar de ‘loopbaanfase van de medewerker’. Die leidt naar een bijdrage op 24 juni met de titel ‘Hoezo... senior?’ Ook die laat ik hier in zijn geheel volgen:

‘Pas kwam ik in gesprek met een club professionals in de GGZ die een vorm van functiedifferentiatie hadden die leidde tot junior en seniorfuncties met ook verschillende functiezwaartes en salarissen. In gesprek met hen werd het me duidelijk dat ik last heb van functies die als voorloopwoord junior- of senior- hebben om de volgende reden.

In mijn optiek is er een verschil tussen functie en taakvolwassenheid/zelfstandigheid leidend tot een reeks stadia die iedereen doorloopt tot hij/zij weer start met een nieuwe functie. Die stadia (loopbaanfasen) zou ik als volgt willen beschrijven:

1. Junior: je bent vooral bezig met het je inwerken in de betreffende rol functie. Alles is nieuw, je leert iedere dag en bent blij met alle ervaring die er is bij de collegae waar je mee samenwerkt.

2. Medior: je bent zelfstandig beroepsbeoefenaar. Je kunt wat je moet kunnen en hebt in de gaten dat er buren zijn en dat het handig is om er mee af te stemmen.

3. Senior: het feitelijke werk loopt grotendeels op cruise-control. Je weet je prima te redden in allerlei bijzondere situaties die zich voordoen en je bent vraagbaak, begeleider en coach van junior en medior medewerkers.

4. Werkondernemer: je hebt alle gewone dingen wel gezien en je doet om in ontwikkeling te blijven (en om je niet te vervelen) er projecten bij of rollen naast. Je bent lid geworden van de OR, van een projectgroep, je doet af en toe stafklussen/onderzoeken, je wordt gevraagd aanwezig te zijn bij managementdagen, je helpt nieuwe afdelingen opzetten of andere afbouwen. Kortom je gedraagt je als een mee-ondernemende werknemer.

5. Free agent: je bent inmiddels tot “eigen merk” geworden. Iedereen weet wat je kunt en waarvoor ze jou moeten hebben. De functiebenaming is compleet naar de achtergrond verdwenen. Je doet je ding en krijgt/neemt er de ruimte voor. Je bent tot voordeel van de organisatie zolang jouw doel en het doel van de organisatie samen opgaan. Wanneer dat niet meer zo is dan pak je je koffer in, vertrekt en pakt je koffer bij een andere organisatie weer uit en werkt weer vol overtuiging, vaak in hetzelfde veld, en met veel succes. Je bent en blijft wel een onaanstuurbaar authentieke werknemer.

In mijn opvatting is de loopbaanfase een uitdrukking van taakvolwassenheid ten opzichte van een functie. Dus er bestaan junior, medior en senior varianten van iedere functie. Een functiebenaming waarin een van de loopbaanfasen is opgenomen leidt tot rare toestanden. Zoals ik pas hoorde van een 23 jarige, net van school afgekomen, senior-hypotheek adviseur, die eigenlijk een (junior want pas gestarte) senior-hypotheek adviseur (zo heet de functie) is!’

Prachtig! En heel herkenbaar. Dat roept natuurlijk ook de vraag op wie de auteur Ad van der Hulst is. In ‘Over Adjustintime’ schrijft hij over zichzelf:

‘ADJUSTINTIME is een initiatief van Ad van der Hulst. Als zelfstandig professional in de P&O wereld ondersteun en adviseer ik non-profit organisaties (en profit-organisaties als de vraag past) op drie domeinen van bedrijfsvoering.

1. P&O advies vanuit een integraal perspectief en op basis van partnerschap.
2. Inzetten van Lean Support als instrument voor het slank krijgen of houden van processen en systemen
3. Training, coaching en ondersteuning op het gebied van Persoonlijke en Collectieve effectiviteit & productiviteit

Van oorsprong ben ik muzikant (conservatorium schoolmuziek en gitaar). Ik heb 3 jaar als groepsleider gewerkt in de VG, later 8 jaar in het onderwijs. Vanaf 1993 ben ik na een P&A opleiding gaan werken als hoofd P&O in de VG. Vanaf 2002 werk ik als adviseur voor zeer diverse organisaties.
Zie voor een overzicht opdrachtgevers.

Mijn drive is bij te dragen aan stressvrij productief werken (minder zwaarte, vermoeidheid en bureaucratie) ten gunste van de leerling/klant/cliënt/patiënt die we allemaal nu of later misschien ook zullen zijn, of ooit zijn geweest.’

Onder die opdrachtgevers veel bekende namen, zoals:

Athena scholencollectief (Deventer e/o BO)
Hogeschool Helicon (Zeist)
Lievegoed Zorggroep (Landelijk VGZ, GGZ & Verslavingszorg)
Evenwichtskunstenaar (Landelijke opleiding management in de zorg)
Orion Camphill ( Rotterdam VGZ)
Zonnehuizen (GGZ, VGZ en SO/VSO)
Gezinshuis.com (Landelijk initiatief voor gezinshuizen)
Vereniging van vrijescholen (Landelijk BO/VO + SO/VSO)
Stichting Vrije Scholen Noord Oost Nederland (BO/VSO)
Ilmarinen KDC (VGZ)
Ita Wegman Stichting (VGZ)
Arta-Lievegoedgroep (GGZ & Verslavingszorg)
OlmenEs (Appelscha VGZ)
Rudolf Steiner College (Rotterdam VO)
Verdandi Landbouw Zorg (Loenen VGZ)
Thedinghsweert Landbouw Zorg (Tiel VGZ)
Ygdrasil o.a. Landbouw Zorg (Wijhe VGZ)
Vrije School de Zwaan (Zutphen BO)
Michaelshoeve (Brummen VGZ)
Overkempe (Olst VGZ)
Urtica Landbouw-Zorg (Vorden VGZ, GGZ)

Dat is niet mis! In ‘Over deze Blog’ geeft hij nog meer prijs over zijn drijfveren:

‘Bestaansrecht
Ik vind het leuk om te schrijven over personeel & organisatie, lean, en persoonlijke en collectieve effectiviteit. En vooral in de combinatie van deze onderwerpen zie ik mijzelf als een professional met ervaring en visie. Maar ik vind ook mooi als er lezers zijn. Ik vind het helemaal geweldig als er reacties zijn en er een dialoog op gang komt over de onderwerpen waarover ik graag schrijf.

Geschiedenis
Tijdens de CAPO-Accent periode (P&O-adviesbureau dat ik runde met Cathy Ververda van 2003 tot 2008) was er het idee om een boek uit te geven met allerlei kroonjuwelen, ideeën en handigheidjes die we in de loop der jaren hadden verzameld (we hadden tenslotte zelf een uitgeverij). Het is er niet van gekomen.

Zo ongeveer een jaar geleden ben ik op internet een project begonnen met als werktitel: “De wens van de mens van het midden”. Het mooie was dat het niet helemaal af hoefde te zijn om toch iets te kunnen schrijven. Het mindere ervan was dat het onderwerp: de mens in zijn streven naar balans tussen alle ruimtelijke dimensies

1. voor achter (toekomst/verleden),
2. van binnen naar buiten en van buiten naar binnen,
3. voorstellen/denken en doen (boven en onder),
4. rationaliteit en creativiteit (rechts/links)

zo verschrikkelijk breed was dat het ondoenlijk was om een overzichtsverhaal te schrijven zonder toch in een soort boeklogica met hoofdstukindelingen en dergelijke terecht te komen.

Voorjaar 2009 kwam ik contact met Frank Meeuwsen, zat naast hem in San Francisco terwijl hij ongeveer live de eerste GTD-summit aan het verslaan was. Ik hoorde hem enthousiast vertellen over de blog Lifehacking die ik al lang kende en volgde. Intussen had ik als onderdeel van een oudere iWeb-site ook al eens wat vingeroefeningen gedaan maar daar nooit ruchtbaarheid aan gegeven. Tijdens een workshop van Linda Spaanbroek zag ik het opeens voor mij: ik zou een eigen weblog beginnen (hoewel Linda meer van de eZines is). Op mijn vraag verwees Frank mij naar Tanja de Bie van Daags voor de vormgeving en technische inrichting van mijn eigen Wordpress Blog. Op basis van mijn verhaal en ik geloof vooral ook op basis van mijn “Stijlvolle Eenvoud” vorm eis heeft ze deze website/blog ontworpen. En zo is het gekomen.

Mijlpalen
12-06-2009 Blog live.
09-08-2009 1000 bezoekers
10-08-2009 Blogpost 25

Stijl en waarden
Ik wil graag een positieve blog. Kritiek en gezeur is er al genoeg op het internet.
Ik doe mijn best al mijn bronnen de credits te geven die hen toekomt door er naar te linken (lukt niet altijd bij de plaatjes).
Als ik link naar boeken waar ik enthousiast over ben doe ik dat bij voorkeur naar www.managementboek.nl. Ik ben al jaren enthousiaste klant en heb een affiliate-relatie met hen.’

Het is dus nog allemaal heel recent, zoals hij het hier beschrijft. Maar er is ook een oudere website, waar nog meer op te vinden is. Bijvoorbeeld dit over zijn inspiratie, getiteld ‘Op de schouders staan van...’:

‘Inspiratie
Op deze pagina wil ik voor de liefhebbers onder de bezoekers aangeven wat mijn basisbeelden zijn en op wiens schouders ik sta.
Mijn kijk op organisaties is mede gevormd op de inzichten van Bernard Lievegoed, Cees Zwart, Lex Bos, Kim Cameron en Robert Quinn.’

Klik je op ‘CV’ komt er een mooie ‘CV in de vorm van een werkbiografie’ tevoorschijn, waarin onder meer dit te lezen staat:

‘Mijn eerste echte baan was een vervangende dienstplichtbaan op Zonnehuis Veldheim (nu Zonnehuizen) in Zeist. Ik werkte als groentje met hoog niveau verstandelijk gehandicapte pubers. Een CAO was er niet. De logica van het werk was simpel dat je met zijn tweeën de tijden verdeelde die de jongeren in hun woonsituatie waren (7 dagen per week). Uiteraard was er overdag school. Zodat het de kunst was om al de schooluren te gebruiken voor jezelf om niet altijd aan het werk te zijn. Ik eindigde op een kamer aan het eind van de gang waar de jongens sliepen. Als ik er op terugkijk heb ik in de drie jaar die ik daar gewerkt heb mijn eerste echte mensenkennis opgedaan.

Tijdens mijn conservatoriumstudies (gitaar en schoolmuziek) werd ik gevraagd een stagebaantje om te zetten in een echte baan als muziekdocent op de school voor (voortgezet) speciaal onderwijs in IJsselstein. Vlak daar achteraan richtten een stel vrienden van ons een vrije school voor speciaal onderwijs op in Zeist (De Tobiasschool). De start was in een mooie villa aan de kant van een parkje in Zeist aan de Huydecoperweg.

Ook daar werd ik muziekdocent maar kreeg ook de ruimte om andere vaklessen en lessenseries (periodes) te geven. Toen ik het conservatorium afgesloten had voorzag ik met deze twee banen in mijn levensonderhoud. De baan op de Tobiasschool groeide doordat ik er allerlei klussen bij kreeg. Ik werd voorzitter van de pedagogische vergadering, werd intern schoolbegeleider, leerde om aanname/intake tests te doen met leerlingen en werd lid van de aannamecommissie. De school groeide en verhuisde naar de prof. Lorentzlaan en kwam terecht in een oud mulo-gebouw.

Pas liep ik in een verloren moment in die buurt en zag dat het schoolplein vernoemd was naar de man die de volhardende pionier en jarenlang dragende directeur was van het initiatief. [De foto toont het straatnaambordje: Piet Bloklandplein, MG] Na een periode waarin ik door afwezigheid van Piet veel te veel hooi op mijn vork had genomen belandde ik in een klassieke burnout. Na een paar maanden herstelperiode besloot ik in te gaan op een vraag om te gaan pionieren in Olst waar een instelling voor verstandelijk gehandicapten moest worden gerealiseerd.
Wordt vervolgd’

Van dat vervolg is blijkbaar niets terechtgekomen, wat heel jammer is. In de kolom ernaast staan wel de volgende stadia in zijn loopbaan vermeld. Ik heb de chronologie omgedraaid, zodat die nu van oud naar nieuw loopt en niet omgekeerd:

‘Opleidingen/ontwikkeling:
– Atheneum te Delft.
– Propedeutisch jaar van de Vrije Hogeschool te Driebergen.
– In-service opleiding tot Z-verpleegkundige.
– Conservatorium Utrecht (hoofdvakken gitaar en schoolmuziek) te Utrecht.
– Voortgezette Opleiding Personeelsmanagement (Instituut Sociale Wetenschappen).
– Never-ending zelfstudie t.a.v P&O, Lean-thinking en Persoonlijke effectiviteit via trainingen, kenniskringen, literatuur enz.

1977-1980
Groepsleider VG (gestart als dienstweigeraar). Werkgever: Zonnehuizen Veldheim en Stenia te Zeist

1980-1985
Vakleerkracht. Werkgevers: Tobiasschool en reguliere SO/VSO school in IJsselstein. Vakken: muziek, kunstgeschiedenis, poëzie, filosofie.

1985-1990
Adjunct (en plaatsvervangend) directeur. Werkgever: Tobiasschool; school voor Vrije School SO/VSO (LOM)

1990-1992
Groepsleider/Dorpsmuzikant. Overkempe Olst

1992-1993
Beleidsmedewerker Overkempe Olst

1993-2002
Hoofd Personeel, Opleiding & Organisatie. Werkgever: Stichting Michaelshoeve Overkempe; kleine complexe stichting voor verstandelijke gehandicapte kinderen en volwassenen. Ruim vierhonderd medewerkers, eigen in-service opleiding. Twee hoofdlocaties, drie voor het P-werk aangehaakte kleine voorzieningen

2002-2008
Eigen P&O-adviesbureau CAPO-Accent + eigen uitgeverij De Gezonde Balans. Hrm en lean projecten en opdrachten op het brede veld van P&O en administratieve organisatie. Soms solo soms duo soms ook trio. Landelijk voor Gezondheidszorg, onderwijs, jeugdhulpverlening en ook voor financiële dienstverleners (procesverbetering, trajecten met uitvoerende teams).

2008-
ZZP-er P&O advies, Lean Support en Persoonlijke effectiviteit’

Me dunkt, iemand om te volgen. Ik zal zijn weblog opnemen in mijn blogroll onderaan. En leest u vooral ook zo’n mooie en praktische bijdrage als op 28 juli over de ‘Magic Cutter (snel vakbladen verwerken)’...