Snoepreisje

De laatste dag van november vandaag. Bijna een jaar geleden, op 18 december 2008 in ‘Zon’, schreef ik over het blad van Zonnehuizen met deze naam, waarvan de eerste zes nummers op de website waren geplaatst. Ik memoreerde daarbij dat in nr. 6 van juli 2008 een interview met Joop Hoekman was afgedrukt, getiteld ‘Een buitenstaander binnen’:

‘Joop Hoekman is onlangs bij Zonnehuizen in dienst getreden om er het Centrum voor Kennis en Expertise op te richten. Van huis uit orthopedagoog werkte Joop aan de Rijksuniversiteit Leiden en voor de Gemiva-SVG Groep. Een gesprek over verwondering, vruchtbare verbindingen en vermeerdering van kennis.’

Inmiddels staan er al tien nummers van Zon op de website, de laatste van november 2009 (er komen er drie per jaar uit). Daarin vinden we een bevestiging van een eerder bericht hier op deze weblog, namelijk op 11 september in ‘Mannelijk’. Op bladzijde 24 staat over de ‘Nieuwe bestuurlijke structuur Zonnehuizen’:

‘De Raad van Toezicht van Zonnehuizen heeft een nieuwe bestuurlijke structuur ingevoerd, waarmee de Raad van Bestuur wordt omgevormd van een tweehoofdig tot een eenhoofdig bestuursorgaan. Als gevolg daarvan heeft Yvon ten Brummelhuis, lid van de Raad van Bestuur, in goed overleg haar werkzaamheden per 1 oktober neergelegd. De Raad van Bestuur wordt vanaf die datum gevormd door Frans Broekhuizen. In het communiqué dat de Raad van Toezicht naar aanleiding van deze verandering heeft doen uitgaan, spreekt zij dank en waardering uit voor de inzet en inbreng die Yvon ten Brummelhuis als bestuurder heeft getoond. Zowel voor, tijdens als na de fusies tussen Zonnehuizen Kind en Jeugd, Bronlaak-Heimdal, Elivagar en de BellisGroep. De continuïteit en de slagkracht van de betrokken instellingen, aldus de Raad van Toezicht, werden hierdoor vergroot.’

Voor ons niets nieuws, want dit wisten we dus al. Overigens zijn op de website van Zonnehuizen onder ‘Nieuws’ ook de powerpoint presentaties opgenomen van het afscheidssymposium van Yvon ten Brummelhuis:

‘Ter gelegenheid van het afscheid van mevrouw drs. Yvon J.M. ten Brummelhuis MSM als bestuurder van Zonnehuizen vond op 14-10-09 een symposium plaats op woon-werkgemeenschap Bronlaak in Oploo. De presentaties die bij dit symposium zijn gebruikt, vindt u hieronder:

Arthur Modderkolk, oud-bestuurder De Open Ankh [dit blijkt niet te kloppen; De Digitale Verbreding nr. 12 van de NVAZ leert dat hij Algemeen Secretaris was, MG], toezichthouder bij diverse maatschappelijke instellingen: Maatschappelijk ondernemen in antroposofisch perspectief.

Joop Hoekman, hoofd Centrum voor Kennis- en Expertiseontwikkeling Zonnehuizen: Sociaaltherapie en vernieuwingen in de gehandicaptenzorg.

Henk Blenkers, stafmedewerker identiteitsontwikkeling Zonnehuizen: “Gak, gak...waar ben je?”, Emancipatie van de sociaaltherapie.’

Diezelfde Joop Hoekman treedt – na vorig jaar juli – opnieuw op in Zon nr. 10, op de bladzijden 16 tot en met 18, in het artikel ‘Verwetenschappelijking antroposofische zorg. Weg met het hocus pocus imago’:

‘Beeldvorming kan hardnekkig zijn, maar een kentering is merkbaar. Artsen en gedragskundigen van Zonnehuizen nemen regelmatig deel aan congressen in binnen- en buitenland om hun kennis te delen met anderen. “Antroposofische zorg is geen hocus pocus met aardstralen. Iedereen mag weten dat er niets geheimzinnigs is aan wat we doen.”

Pak een extreem lastig kind, waarmee niets te beginnen valt, bij kop en kont en gooi het over de schutting bij Zonnehuizen. “Die antroposofen gebruiken de meest bizarre therapieën, maar je weet wel zeker dat hij daar goed zit.” Bij zijn vorige werkgever, een reguliere instelling voor verstandelijk gehandicapten, hoorde orthopedagoog dr. Joop Hoekman dat soort opmerkingen regelmatig. Hoekman is sinds een jaar hoofd van het kennis- en expertisecentrum van Zonnehuizen. “De buitenwereld heeft geen idee wat we precies doen”, zegt hij. “Doodzonde.” De intensieve persoonlijke aandacht voor cliënten, de grote betrokkenheid van medewerkers, de bijzondere therapieën: allemaal zaken die Zonnehuizen een bijzondere plek geven in de wereld van de GGZ en de gehandicaptenzorg. Hoekman: “Onze zorg is uniek, maar er is niets geheimzinnigs aan.” Hij wijst naar de woning tegenover zijn werkkamer. “Daar wonen zeven ernstig gedragsgestoorde jongeren, die overal zijn mislukt. Hier mogen ze zichzelf zijn. Onze benadering werkt, ik zie ze gewoon opbloeien. Maar wat precies de kantelfactor is waardoor het hier wel goed met ze gaat, weten we niet. Dat moeten we veel beter in kaart brengen.”

Deuren open

Het hocus pocus imago dat nog steeds kleeft aan antroposofisch geïnspireerde zorg moet de wereld uit, vindt Hoekman. Daarom stimuleert hij medewerkers van Zonnehuizen veel meer onderzoek te doen naar het effect van behandelingen. Zodat ze hun werkwijze wetenschappelijk kunnen onderbouwen en behandelingen kunnen verbeteren. Dat is niet het enige. De deuren van Zonnehuizen moeten wagenwijd open. Artsen, gedragskundigen en therapeuten moeten de boer op om resultaten die al wel bekend zijn te presenteren. Niet alleen aan vakgenoten die het antroposofische gedachtegoed aanhangen, maar juist ook aan de rest van de wereld. “We moeten laten zien dat ons werk de toets van de wetenschappelijke kritiek kan doorstaan”, zegt Hoekman.

Daarom gaan artsen en gedragskundigen van Zonnehuizen steeds vaker naar wetenschappelijke congressen. Vaak vinden die plaats in het buitenland. Behandelaren uit andere instellingen kunnen volgens Hoekman veel leren van Zonnehuizen. Hoekman:”Er komt steeds meer aandacht voor de wisselwerking tussen lichaam en geest. Wij hebben een lange traditie om die twee te integreren in behandelingen. Bovendien opereren we onder meer op het snijvlak van psychiatrie en verstandelijk gehandicaptenzorg. Er is grote behoefte aan expertise op dat terrein.”

Vruchtbare samenwerking

Wat kost zo’n reisje naar het buitenland eigenlijk? Hoekman: “Een bezoek aan een congres kost gemiddeld € 2.000, inclusief reis en overnachtingen. Meestal vragen we daarvoor extern subsidie aan.” Snoepreisjes naar het buitenland? Daar wil hij niets van weten. “Deelnemen aan een congres en presentaties geven is hard werken, vaak ook in het weekend. Het uiteindelijke doel van iedere reis is dat de kwaliteit van onze zorg verbetert. De praktijk leert: als je kennis aanbiedt, krijg je er ook kennis voor terug.” Dat gebeurt op allerlei manieren, vertelt hij.

“Vakgenoten stellen kritische vragen, die je onderzoek verder helpen. Of je ontmoet mensen die met hetzelfde onderwerp bezig zijn. Daar kan vruchtbare samenwerking uit ontstaan.” Een enkele keer zelfs heel dicht bij huis. Hoekman ontdekte ooit op een buitenlands congres dat een pedagoog uit Eindhoven precies hetzelfde onderzoek deed als hij. “Uiteindelijk is dat een succesvol gezamenlijk project geworden. Raar natuurlijk dat je daar in het buitenland achterkomt. Helaas is kennis uitwisselen nog lang niet vanzelfsprekend in de Nederlandse psychiatrie en gehandicaptenzorg.”

Congressen als kennisbeurzen

Martin Niemeijer, arts (AVG) bij Zonnehuizen Kind en Jeugd, bezocht vorig jaar het wereldcongres voor zorg aan mensen met een verstandelijke beperking in Kaapstad, Zuid-Afrika. Niemeijer: “Ik heb een vragenlijst gepresenteerd om de gezondheid van kinderen met ontwikkelingsproblemen en -stoornissen te meten. Mijn vragenlijst is erop gebaseerd ontwikkelingsproblemen en stoornissen te zien als verstoring van het evenwicht en meet niet alleen de lichamelijke gezondheid maar ook het psychische welbevinden. De lijst maakt deel uit van het instrumentarium voor effectmeting van de behandeling in Zonnehuizen. Zo’n brede benadering van gezondheid is typisch voor de antroposofische zorg. Binnen de reguliere zorg krijgt die benadering ook steeds meer aanhang, maar er zijn nog weinig instrumenten voor diagnostiek en om het effect van behandeling te meten. Zeker niet als het gaat om kinderen met ontwikkelingsstoornissen al dan niet met een verstandelijke beperking. Of ik zelf ook nog iets aan het congres gehad heb? Jazeker: ik heb inspirerende mensen ontmoet en kreeg zinnige vragen over mijn vragenlijst. Die stimuleren me om mijn onderzoek aan te scherpen.”

Dr. Liesbeth Sjoukes, arts (AVG) bij Aventurijn, ging naar hetzelfde congres in Kaapstad. “Ik heb een rondetafelconferentie georganiseerd over slechtziendheid bij verstandelijk gehandicapten. Op dat onderwerp ben ik onlangs gepromoveerd. Ook presenteerde ik een onderzoek naar het effect van de psychiatrische behandeling. We gebruikten daarvoor een vragenlijst om psychische klachten te meten bij verstandelijk gehandicapten. Zo’n vragenlijst is hard nodig: psychiatrische problemen zijn bij verstandelijk gehandicapten moeilijk te herkennen. Vaak kunnen ze niet praten, dus je moet aan het gedrag zien wat er aan de hand is. Ze reageren ook anders: iemand die manisch-depressief is, gaat bijvoorbeeld plotseling gevaarlijk gedrag vertonen. Er was veel belangstelling voor beide onderzoeken: er is heel weinig geld voor onderzoek naar verstandelijk gehandicapten, dus artsen willen heel graag kennis uitwisselen. Zelf heb ik ook veel opgestoken. Ik heb artsen ontmoet van wie ik regelmatig artikelen lees in de vakbladen. Op zo’n congres lopen alle grootheden rond. Nu is het veel makkelijker om ze te bellen of te mailen als ik iets wil vragen.”

Gedragstherapeuten drs. Leony Coppens, GZ-psycholoog en drs. Carina van Kregten, GZ-psycholoog gaan dit najaar naar een conferentie van een toonaangevend instituut voor onderzoek naar vroegkinderlijke trauma’s in de Verenigde Staten.
Leony Coppens: “Bij Zonnehuizen hebben we veel ervaring met het behandelen van kinderen die op jonge leeftijd getraumatiseerd zijn. Naast reguliere behandelvormen gebruiken we ook antroposofische therapieën als ritmische massage, euritmietherapie en speltherapie. Onze ervaring is dat die therapieën een belangrijke meerwaarde hebben. Dat sluit nauw aan bij de theorie van Bruce Perry, een beroemde kinderpsychiater in de Verenigde Staten. Op het congres worden we aan hem voorgesteld. Wij willen wetenschappelijk onderzoek gaan doen naar onze behandelmethode en daarom is het heel nuttig met hem en andere experts op het gebied van vroegkinderlijke traumatisering in contact te komen. Bruce Perry heeft ons al laten weten dat hij geïnteresseerd is in onze plannen.”’

Vroeger ging je naar conferenties in Dornach, in het Goetheanum, het internationaal centrum van de antroposofische beweging in Zwitserland. Maar je kunt natuurlijk ook naar andere congressen gaan.

Nog één ding vandaag, een niet onbelangrijk ding, dat een beetje in het verlengde van het voorgaande ligt. Vandaag kwam ik in het bezit van de ‘Nieuwsbrief Stichting Behandelcentrum (Polikliniek) voor Integratieve Geneeskunde, No 4’, gedateerd ‘Driebergen, 26 november 2009’ en ondertekend door ‘Max Rutgers van Rozenburg, bestuurder’. Op deze weblog heb ik eerder nieuwsbrieven van Max Rutgers gepresenteerd, maar die waren in het kader van het Lievegoedfonds. Bijvoorbeeld op 30 september in ‘Netwerkuniversiteit’ (overigens zijn alle nieuwsbrieven betreffende deze netwerkuniversiteit inmiddels op de website van het Lievegoedfonds geplaatst). Rutgers van Rozenburg had er geen probleem mee dat ik dat deed. En hetzelfde geldt nu ook voor deze nieuwsbrief van een heel andere organisatie. Hij is daarvoor niet genoeg te prijzen, wat ik bij deze graag doe. Aangezien er belangwekkend nieuws in de nieuwsbrief staat, laat ik deze hier integraal volgen:

‘Graag houd ik u met deze periodieke Nieuwbrief op de hoogte van de ontwikkelingen van het Behandelcentrum voor Integratieve Geneeskunde.

Het algemene beeld van het initiatief is dat het gestaag vordert. Tevoren wisten wij dat er heel wat hobbels genomen moesten worden en dat de totstandkoming geruime tijd in beslag zou nemen. Maar omdat er met deskundige mensen – in een goede en zakelijke sfeer, met een vaste wil en met een gemeenschappelijk ideaal voor ogen – aan de totstandkoming wordt gewerkt, denken wij dat wij het voor elkaar zullen krijgen.
Hieronder vertel ik u wat meer, gerubriceerd in een paar hoofdstukjes.

1. Behandelprogramma’s, zorgverzekeraars en de pilot

Kort vóór de periode dat onze vorige Nieuwsbrief verscheen, medio juli, had zich de dragende groep artsen* definitief gevormd, een essentieel moment voor de fase waarin het initiatief toen verkeerde. Deze groep van vier heeft in de zomermaanden op voortvarende wijze en in goed overleg met een drietal collega-artsen** voor de gekozen doelgroepen behandelprogramma’s ontwikkeld. Dus: voor patiënten met 1) chronische buikklachten, 2) patiënten met chronische klachten aan het bewegingsapparaat en, in een latere fase, ook voor 3) kankerpatiënten. De behandelprogramma’s zijn vervolgens doorgerekend in de begrotingen van de beoogde pilot en voor de aansluitende situatie wanneer het behandelcentrum – na positieve uitkomsten van de pilot – definitief zal zijn opgericht.

In de afgelopen maanden is het, zoals te verwachten viel, lastig gebleken om de plannen d.m.v. de DBC-standaards van de zorgverzekeraars gefinancierd te krijgen. Dit speelt temeer waar wij vanzelfsprekend nog niet op concrete behandelingsresultaten kunnen bogen. Omdat in dit taaie proces nu toch schot lijkt te komen wordt momenteel nog steeds gerekend met een start van de pilot per 1 mei 2010.

2. Organisatie en samenwerking

Het is goed om nog eens de formele positie van het behandelcentrum te beschrijven. Het inititatief om tot een polikliniek voor integratieve geneeskunde te komen is voortgekomen uit gesprekken van het bestuur van de Lievegoed Zorggroep met Karel Jan Tusenius. Max Rutgers werd in 2008 door Hanno Niemeijer gevraagd om op basis van het eerder opgestelde businessplan leiding te geven aan het proces van totstandkoming.

Het zou een zelfstandige polikliniek moeten worden en andere zorgaanbieders of belanghebbenden zouden uitdrukkelijk worden uitgenodigd tezijnertijd financieel deel te nemen in de instelling. Sinds 2008 is de financiering van de initiële fase met royale hulp van een viertal fondsen rondgekomen, is kort daarna (maart 2009) de “Stichting Behandelcentrum voor Integratieve Geneeskunde opgericht” en werd in juli 2009 cf. de Wet Toelating Zorginstellingen (WTZi) “toelating” van WVS verkregen.

3. Samenwerking

Zonder samenwerking en actieve hulp van “derden” is het oprichten van een instelling die complementaire vormen van zorg aanbiedt lastig. Bij initiatiefnemer Lievegoed Zorggroep bestaat de mogelijkheid gebruik te maken van bestaande ruimtes en van de goede relatie die met de zorgverzekeraar is opgebouwd. Daarnaast wordt – met behoud van eigen identiteit en aanbod – momenteel ook de samenwerking onderzocht met een bestaand gezondheidscentrum in de regio. Als uit dit onderzoek blijkt dat de twee visies en missies goed op elkaar aansluiten, de behandelingen “logistiek” gunstig te combineren zijn en elkaar goed aanvullen, en er in zakelijk opzicht een win-win-situatie ontstaat, dan geeft dit een push in de goede richting. Dan komt de laatste fase voor de start in zicht: de praktische uitwerking, het bekendmaken van de plannen en het in contact treden met “de markt”.

* Internist Karel Jan Tusenius, reumatoloog Johan Ehrlich, de consultatief artsen Corinne Merkens en René Slot. De laatste is directeur van de Praktijk voor Antroposofische, Complementaire en Preventieve geneeskunde te Deventer.

** De drie andere artsen zijn Eef Jansen, antroposofisch arts-acupuncturist, Marieke Krans, arts, en Louise Roosch, psychiater. Beide laatsten zijn werkzaam bij de Lievegoed Zorggroep.’

Buitenzorg

Ruim een week is er nieuws van het front, pardon, van Antroz. Op 20 november meldde de website van deze antroposofische woonzorggroep ‘Wethouder Waltmann en partijen tonen initiatief tot samenwerking’. Dat zegt niet zo veel. Daarom stond er ook nog onder ‘Convenant Buitenzorg ondertekend’. Wat dat inhoudt, bleek uit het persbericht zelf:

‘Op donderdag 19 november hebben vertegenwoordigers van de besturen van de Stichtingen Verpleging en Verzorging Beukenstein, Woonoord Kraaybeek, Landgoed Kraaybeekerhof en de Vereniging Rondom Kraaybeek (VRK) onder toeziend oog van wethouder Robert Waltmann het convenant Buitenzorg voor nadere samenwerking ondertekend. Met de ondertekening van het convenant spreken de partijen de intentie uit te werken aan de ontwikkeling van een innovatieve samenwerking op het gebied van wonen, welzijn, zorg, studie, voeding en landschapsbeheer met behoud van ecologische en cultuurhistorische waarden op de landgoederen.

Het project van samenwerking heeft de naam Buitenzorg gekregen omdat die naam de sfeer van de omgeving weergeeft. In het project willen de drie organisaties die op dit moment voor grote veranderingen staan, die verandering gebruiken om daar waar mogelijk samen op te trekken, mét behoud van onafhankelijkheid. Op deze manier hopen partijen meerwaarde voor elkaar en de gemeenschap te kunnen creëren.

Het gaat om de landgoederen Beukenstein, Kraaybeek en Kraaybeekerhof waar zorgeloos verzorgd wonen en studeren samengaan met de ruimte en rust van een omgeving van weleer en het comfort van goed georganiseerde moderne techniek en mogelijkheden van deze tijd. Deze omschrijving vormt voor de besturen een wenkend perspectief dat een kans biedt dat er daadwerkelijk actie wordt ondernomen. De terreinen van de drie stichtingen liggen aan de Utrechtse Lustwarande en zijn onderdeel van een aaneensluitende en zeer waardevolle ecologische structuur binnen de dorpskern Driebergen-Rijsenburg.

Dit persbericht kunt u vinden op de volgende websites: www.svvbeukenstein.nl, www.antroz.nl en www.kraaybeekerhof.nl.’

Herinnert u het zich nog? Op 10 september meldde ik in ‘Hekpalen’ hoe de Stichting Kraaybeek, onderdeel van Antroz, via de website www.antroz.nl een historisch overzicht van het landgoed Kraaybeek publiceerde. Dat was een lijvige, maar interessante geschiedenis. Overigens had ik op 2 juli het bericht ‘Wisselingen’, waarin ik een personeelswisseling doorbriefde die bij Antroz op 18 mei op de website stond:

‘De locatieleiding van het Leendert Meeshuis is per 14 mei overgedragen aan mevrouw R. Vlooswijk. Mevrouw Vlooswijk zal als interim locatieleiding aanwezig blijven tot de definitieve invulling van de functie van locatiemanager afgerond is; hiervoor is een sollicitatieprocedure gestart. Desgewenst vindt u hierover informatie op deze website onder vacatures. De werving en selectie worden begeleid door Movimento, www.movimento-zorg.nl.’

Wat heeft het een met het ander te maken, hoor ik u denken. Alles op zijn tijd. Eerst dit: let in het bovenstaande persbericht op de zinsnede: ‘drie organisaties die op dit moment voor grote veranderingen staan’. Die lijkt me nogal van belang. – Goed, dan nu naar een bericht van 23 september met de titel ‘Nieuwe locatiemanager bij Leendert Meeshuis’:

‘Per 22 september 2009 is mevrouw Nicole de Koning benoemd als locatiemanager van het Leendert Meeshuis. Deze weken zal de overdracht aan haar plaatsvinden door Ricky Vlooswijk, interim manager. Ricky Vlooswijk heeft continuïteit gegeven aan het beleid van het Leendert Meeshuis en tegelijkertijd met haar inzichten als verpleegkundig manager, als “kwartiermaker”, de komst van Nicole voorbereid.

Het Leendert Meeshuis biedt wonen en zorg aan bewoners vanuit een antroposofische identiteit. Daarmee is het verpleeghuis, kleinschalig met 74 plaatsen, ook een bijzonder huis in het land. Met de aanstelling van Nicole de Koning wordt uitdrukking gegeven aan het belangrijke evenwicht tussen professionaliteit als verpleeghuis en een sterke identiteit en vitaliteit vanuit het antroposofische mensbeeld en de daarmee samenhangende woon- en zorgcultuur. Zij heeft een verpleegkundige achtergrond incl. een wetenschappelijke graad in de verplegingswetenschappen en een lange staat van dienst in het management binnen de ouderenzorg. Een groot aantal jaren heeft zij leiding gegeven aan Lisidunahof, een psychogeriatrisch zorgcentrum met een somatische verpleegunit in Leusden. Tot voor kort was zij directeur bij een landelijke patiëntenvereniging. De benoeming van Nicole is het resultaat van een positief proces met verschillende mensen en geledingen uit de organisatie, waarbij het bureau Movimento-Zorg de stichting Antroz professioneel begeleid heeft.

We danken Ricky voor haar inzet en betrokkenheid de afgelopen maanden bij het Leendert Meeshuis en wensen Nicole een goede en inspirerende start in haar nieuwe functie!’

Dan gaan we naar 9 oktober, naar het bericht ‘Nieuwbouw Leendert Meeshuis’:

‘Stichting Antroz verkent momenteel alternatieve locaties voor de realisatie van een nieuw Leendert Meeshuis met ongeveer 100 verpleeghuisplaatsen. Hierin worden wij gesteund door het Zorgkantoor, die met ons de visie deelt dat op termijn een nieuwe locatie voor het Leendert Meeshuis gewenst is. Uiteraard spelen financiële aspecten een grote rol in de mogelijkheden en besluitvorming, maar één en ander hangt af van de mogelijkheden die gemeente De Bilt te bieden heeft.

Stichting Antroz heeft onlangs een huisvestingsvisie gepresenteerd. Deze is vormgegeven door Kerckebosch Grafische Communicatie in Zeist en is als pdf te downloaden. Indien wij op korte termijn in samenwerking met de gemeente De Bilt een nieuwe locatie vinden, zal daarna een planning gemaakt worden voor de volgende stappen (bestemmingsplan, ontwerp en bouw).

Behalve nieuwbouw Leendert Meeshuis wordt ook de huisvestingssituatie van Kraaybeek en Huize Valckenbosch onderzocht. De huisvestingsopgave van Antroz kenmerkt zich door een samenhangende aanpak. Mogelijkheden voor een gezamenlijke oplossing van tijdelijke huisvesting worden daarbij onderzocht, ook in samenhang met collega-zorgorganisaties. Juist door deze samenhang wordt kwalitatief en financieel een gezonde basis gelegd voor de herwaardering van de huisvesting van antroposofische ouderenzorg in Midden Nederland voor de volgende decennia.’

De genoemde link leidt naar de ‘versie juni 2009’ van de huisvestingsvisie; deze:

‘geeft richting aan de nieuwbouw en renovatie van de gebouwen van Antroz antroposofische woonzorggroep vanuit de identiteit en de zorgvisie in de periode 2009-2018’.

Ter verduidelijking wordt helemaal achterin vermeld:

‘Antroz biedt wonen en zorg in een antroposofisch leefklimaat op de locaties Leendert Meeshuis in Bilthoven en Huize Valckenbosch in Zeist. Antroz werkt samen met stichting Kraaybeek in Driebergen en stichting Valckenhof in Zeist. Het bestuursbureau is gevestigd in Zeist.’

Op de voorlaatste, zevende bladzijde, wordt gesproken over ‘Proces, voorlichting en communicatie’:

‘De zorgvuldigheid die wij aan onze bewoners en cliënten zijn verschuldigd, brengt met zich mee dat plannen en voornemens helder, duidelijk en op de juiste tijd worden gecommuniceerd met binnen- en buitenwereld. De oudere mens zit niet te wachten op ingrijpende veranderingen in leven en wonen. Bovenstaande plannen – hoe noodzakelijk ook – worden door sommige bewoners en familie beleefd als verontrustend, hinderlijk, misschien zelfs overbodig.

In een fase van planvorming voor meerdere plekken, in drie gemeenten, waarbij ook de afhankelijkheid tussen de verschillende projecten groot is, is het belang van goede communicatie essentieel. Zeker als plannen nog in een studiefase zijn, is een balans nodig tussen uitersten. Te vroeg communiceren naar bewoners en medewerkers over plannen met veel open eindjes heeft geen zin, want dan is er niet veel te melden en dan is er nog geen passend antwoord op vragen, of de plannen wijzigen daarna herhaaldelijk. Laat communiceren heeft het voordeel dat het eenmaal gekozen beleid na publicatie niet onderhevig is aan sterke koerswijziging. Dat zou echter een gesloten scenario-ontwikkeling vooraf vragen.

Onze visie is om medewerkers, bewoners en eventueel familie en vrijwilligers actief uit te nodigen en te willen betrekken bij de initiatieffase. Wij vragen aan hen, een bijdrage te geven en mede verantwoordelijkheid te nemen voor het proces van toekomst scheppen van nieuwe huisvesting. De middenweg in communicatie – niet te vroeg, niet te laat – en de inrichting van participatie vraagt inzet en alertheid van de bewoners- en medewerkers-vertegenwoordigingen op de locaties, van de locatieleiding en van het bestuur.

Renovatie en nieuwbouw kan succesvol worden gerealiseerd ook voor volgende generaties van ouderen, door een goede samenwerking en wisselwerking met diverse overheden, omwonenden, belangenorganisaties, adviseurs en deskundigen. Soms is er sprake van tegengesteld belang waarbij een nauwkeurig inspraakproces zal plaatsvinden. Daarbij is voorlichting en communicatie van groot belang. De website van Antroz geeft regelmatig informatie ten behoeve van de verschillende geïnteresseerden en belanghebbenden. Er komt een aparte communicatiepagina binnen de website van Antroz en er is een apart mailadres voor informatie geopend.’

Wat zijn nu die nieuwe huisvestingsplannen? Daar geeft deze huisvestingsvisie, maar liefst voor de periode 2009-2018, uiteraard antwoord op. Op de bladzijden 2 tot en met 4 worden de achtereenvolgende consequenties voor de vier locaties genoemd:

‘Huize Valckenbosch

Wat Huize Valckenbosch betreft, denken wij aan renovatie van het bestaande gebouw. De kamers en de gangen zijn na renovatie royaler en de badkamers beter toegankelijk. Een woongemeenschap waar bewoners met voldoende persoonlijke ruimte kunnen blijven wonen, voorzien van zorg en begeleidende activiteiten die door onszelf of door anderen worden georganiseerd. De begeleidende activiteiten hebben ondermeer betrekking op zingeving in de laatste levensfase, religieuze verdieping, vieringen en jaarfeesten. Vieringen, jaarfeesten, concerten en maaltijden zijn ook beschikbaar voor omwonenden en andere geïnteresseerden. In Huize Valckenbosch zal na de renovatie een kleiner aantal appartementen gerealiseerd worden. Hierbij zullen zowel verzorgingshuis- als verpleeghuisplaatsen worden gevestigd. Ook onderzoekt Huize Valckenbosch de mogelijkheid voor dagopvang en dagbehandeling.

In de periode 2009/2010 wordt de haalbaarheidsstudie voor de renovatie verder uitgewerkt. De capaciteit die op de locatie Huize Valckenbosch vermindert, verschuift mogelijk naar een kleinschalige woonvoorziening die als nieuwbouw elders in Zeist of in De Bilt/Bilthoven wordt gerealiseerd. Eén van de locatieopties in Zeist is nabij de Valckenhof woningen, een andere optie is deze appartementen toe te voegen aan de capaciteit van het Leendert Meeshuis in Bilthoven.

Leendert Meeshuis

Wat wij voor ons zien is een nieuwe locatie voor het Leendert Meeshuis in De Bilt/Bilthoven, als woonhuis met verpleeghuisfuncties. Het zal gaan om het huidige aantal plaatsen aangevuld met extra capaciteit en het centraal bureau van het samenwerkingsverband Antroz. De huidige huisvesting (Berg & Bosch terrein) voldoet op termijn niet meer aan de kwaliteitseisen die worden gevraagd aan verpleeghuiszorg en aan de bereikbaarheidseisen voor medewerkers en vrijwilligers. De nieuwe woon/zorglocatie is goed bereikbaar en is in verbinding met de omgeving. Indien de grootte van de nieuwe gebiedslocatie dat toestaat, worden nabij het verpleeghuis zorgappartementen en/of huurwoningen gerealiseerd waarbij voor de zorg een beroep op het Leendert Meeshuis gedaan kan worden.

We denken aan een organisch gevormd gebouw. Op de begane grond is levendigheid en er zijn dagactiviteiten, een winkeltje, een restaurant als ontmoetingsplek, de wijkfunctie met een nader te inventariseren aantal diensten. Op de begane grond, eerste en tweede verdieping zijn de woonappartementen in verschillende maten. Er zijn enkele echtparen-appartementen en enkele logeerappartementen. Er is een huiselijke sfeer, geen lange gangen. Er zijn kleinschalige huiskamers waar ruimte is anderen te ontmoeten en “sfeerkamers”, naar behoefte gedifferentieerd. Op de derde verdieping is kantoorruimte. Het is een woonhuis en geen instituut; het woonkarakter wordt gekenmerkt door het schuine dak. Om het gebouw bevindt zich afgezien van functionele parkeerplaatsen, een tuin, mogelijk met vijverpartij.

Kraaybeek

Op termijn zal er een vernieuwd Kraaybeek verrijzen, naast het verpleeghuis Beukenstein en naast het landgoed Kraaybeekerhof. We streven naar een ontwikkeling van huurappartementen met verschillende woonoppervlaktes en huurprijzen en beogen ook een aantal koopappartementen, waarbij als wens, tegelijkertijd de gebiedslocatie ecologisch hersteld wordt naar de periode direct na 1900 (Sprenger). Herstel van de waterloop en vijver maakt daar idealiter onderdeel van uit.

Kraaybeek en Beukenstein krijgen een samenhangend pakket voorzieningen voor bewoners waarbij dubbele functies worden voorkomen. Kraaybeek kent daarbij wel een eigen sociaal/cultureel klimaat met diverse activiteiten overdag, ’s avonds en in de weekenden, mogelijk gemaakt door een “grote zaal” en pantry. Kraaybeek is vanouds een ontmoetingsplek voor binnen en buiten, ook voor landelijke ontmoetingen en deze ontmoetingsplek wordt in de toekomst ook gewaarborgd.

Valckenhof

De woningen op het terrein Valckenhof dienen ook op langere termijn behouden te blijven. Hun bouw en ligging is bijzonder; tegelijk zijn de woningen klein en bouwtechnisch niet uitmuntend. Daarom zal een betaalbaar onderhoudsplan worden ontwikkeld. Het is de wens van de Stichting en de bewoners om de naastgelegen groenzone groen te behouden. Een eventueel bebouwen van de direct naast Valckenhof gelegen tuinen lijkt ons ongunstig vanwege het verminderde wooncomfort en de verminderde verhuurbaarheid van de woningen. De dienstverlening aan de bewoners van Valckenhof wordt onder andere geboden vanuit Huize Valckenbosch.

Nieuwe locaties

In overleg met partijen is Antroz geïnteresseerd te groeien in capaciteit voor ouderenhuisvesting, ouderenzorg en verpleeghuiszorg in Midden-Nederland. Wij zien groei als één van de manieren om antwoord te geven op de groeiende vraag en de lange wachtlijst voor onze zorg en dienstverlening.’

Als je dit allemaal tot je neemt, komt het persbericht van 20 november in een duidelijke context te staan. Daarin wordt als een van de convenantpartijen de Stichting Verpleging en Verzorging Beukenstein genoemd, en het landgoed Beukenstein, naast dat van Kraaybeek en Kraaybeekerhof. Er staat zelfs de website www.svvbeukenstein.nl bij vermeld. Die leert op de homepage ‘Thuis in Beukenstein’:

‘Huize Beukenstein in Driebergen wordt omgeven door een royaal, fraai aangelegd park met tientallen eeuwenoude bomen, die het voor de jachtige buitenwereld grotendeels aan het zicht onttrekken. De mensen die in Beukenstein wonen, voelen zich er thuis in hun eigen rustige omgeving. En dat is al meer dan 20 jaar zo. Beukenstein werd in 1978 geopend als middelgroot zorgcentrum – 128 appartementen – en is sindsdien een begrip voor ouderenzorg van topniveau op een van de mooiste plekken van Nederland.

Ouderenzorg heeft een veelzijdige betekenis voor de leiding en het personeel van Huize Beukenstein. De ene bewoner is de andere niet en iedereen heeft recht op en krijgt ook de zorg die hij of zij nodig heeft; zorg op maat dus. Om kort te gaan: Huize Beukenstein is een geolied werkend, volledig uitgerust zorgcentrum waar het goed en veilig wonen is. Deze website vertelt daar alles over.’

Zoals dit over de ‘Signatuur’:

‘Van huis uit is Huize Beukenstein van rooms-katholieke signatuur. In de beginjaren na de oprichting vormden oudere religieuzen een aanzienlijk deel van de bewoners, maar dat is al geruime tijd niet meer het geval. Vandaag de dag is iedere oudere, van welke gezindte dan ook, van harte welkom als bewoner van Beukenstein. De kapel en de pastorale zorg blijven intussen een belangrijke plaats innemen, zowel in het zorgcentrum als voor de bewoners in de naaste omgeving van Beukenstein.’

Wat stond er ook alweer in de huisvestingsvisie?

‘Wat wij voor ons zien is een nieuwe locatie voor het Leendert Meeshuis in De Bilt/Bilthoven, als woonhuis met verpleeghuisfuncties. Het zal gaan om het huidige aantal plaatsen aangevuld met extra capaciteit en het centraal bureau van het samenwerkingsverband Antroz. (...) De nieuwe woon/zorglocatie is goed bereikbaar en is in verbinding met de omgeving. Indien de grootte van de nieuwe gebiedslocatie dat toestaat, worden nabij het verpleeghuis zorgappartementen en/of huurwoningen gerealiseerd waarbij voor de zorg een beroep op het Leendert Meeshuis gedaan kan worden.’

Het ging erom of de gemeente De Bilt hieraan voldoende dienstbaar zou kunnen zijn:

‘één en ander hangt af van de mogelijkheden die gemeente De Bilt te bieden heeft.’

In datzelfde persbericht stond immers ook:

‘Behalve nieuwbouw Leendert Meeshuis wordt ook de huisvestingssituatie van Kraaybeek en Huize Valckenbosch onderzocht. De huisvestingsopgave van Antroz kenmerkt zich door een samenhangende aanpak. Mogelijkheden voor een gezamenlijke oplossing van tijdelijke huisvesting worden daarbij onderzocht, ook in samenhang met collega-zorgorganisaties.’

De vraag is nu of het inderdaad tijdelijke huisvesting betreft, die op 20 november over het Convenant Buitenzorg wordt gemeld, of een definitieve verandering:

‘Het gaat om de landgoederen Beukenstein, Kraaybeek en Kraaybeekerhof waar zorgeloos verzorgd wonen en studeren samengaan met de ruimte en rust van een omgeving van weleer en het comfort van goed georganiseerde moderne techniek en mogelijkheden van deze tijd. Deze omschrijving vormt voor de besturen een wenkend perspectief dat een kans biedt dat er daadwerkelijk actie wordt ondernomen. De terreinen van de drie stichtingen liggen aan de Utrechtse Lustwarande en zijn onderdeel van een aaneensluitende en zeer waardevolle ecologische structuur binnen de dorpskern Driebergen-Rijsenburg.’

Me dunkt, dat zou weleens een zwaar beroep kunnen doen op de ouderen om wie het allemaal gaat.

‘In een fase van planvorming voor meerdere plekken, in drie gemeenten, waarbij ook de afhankelijkheid tussen de verschillende projecten groot is, is het belang van goede communicatie essentieel.’

Een waar woord, waarin heel wat gevolgen verscholen liggen.

Theater

Sinds gisteren staat er op de website van de Antroposofische Vereniging in Nederland ‘Wie wordt daar nu beter van?’ Dat gaat hierover:

‘Op zaterdag 13 februari 2010 in Amsterdam is opnieuw de jaarlijkse conferentie van de Medische Sectie van de Antroposofische Vereniging. U kunt zich vanaf heden aanmelden. Op de jaarlijkse conferentie van de Medische Sectie zal deze keer het eigen innerlijk proces centraal staan. Want: Wie iets voor een ander wil betekenen, zal eerst aan zichzelf moeten werken. Dat is geen gemakkelijke opgave. Niets is zo weerbarstig als de eigen gewoonten! Die te onderzoeken, betekent kwetsbaar durven zijn en de confrontatie aan willen gaan. Hoe houd je dat uit, wat heb je daaraan en, wat heeft jouw cliënt of patiënt daaraan? Studenten, starters en professionals uit de gezondheidszorg zijn van harte uitgenodigd voor deze dag! Meer informatie over de dag? Klik hier. Aanmelden: klik hier.’

Meer informatie staat inderdaad onder genoemde link, onder andere dit:

‘De dag start met het afstemmen op elkaar o.l.v. Christa Bos – muziekpedagoog – en met een inleiding van Jacques Meulman – psycholoog – over de innerlijke weg van de professional in de zorg. Hoe ga je om met de spanning tussen jouw ideaal en de dagelijkse realiteit van je werk of studie? En wat is de vrucht van al dat geploeter? Na het plenaire deel in de zaal, zijn er werkgroepen om twee keer een uur interactief te werken aan onderwerpen rond het thema. Om te weten welke werkgroepen er zijn en wie ze geven: klik hier. Tijdens de lunch is er tijd voor ontmoeting en uitwisseling. Na de theepauze is er een presentatie vanuit de diverse werkgroepen. De dag wordt afgesloten met een verrassende voorstelling.’

Opnieuw een link, die de bezoeker weer verder de website in leidt. Nu naar de pagina van de ‘medische sectie’. Hier wordt het hele programma gepresenteerd. Maar er staat ook meer algemeen:

‘Leeft er in jou ook het verlangen om je idealen in je werk te verwezenlijken en daarmee iets voor anderen en de wereld te betekenen? Dan ken jij vast ook de hindernissen die je daarbij tegenkomt. In het labyrint van oordelen, valkuilen en frustraties, verzucht je misschien wel eens...’

Deze webpagina van de medische sectie blijkt opmerkelijk veel informatie te geven. En bijgewerkt! Met deze onderdelen:

‘Actueel
De Medische Sectie
Organisatie van de sectie
Coördinator van de sectie
Activiteiten van de sectie’

Maar terug naar het conferentieprogramma. Want de ‘verrassende voorstelling’ blijkt ‘Het Karmatheater: Judith & Frank’ te zijn. Wat dat is? Daar is ook een website van: ‘Karmatheater speelt “Judith en Frank”’ staat er. Maar ook:

‘15 november 2009
20:00 uur
theater kikker, utrecht
deze voorstelling is helaas uitverkocht.
Er wordt gezocht naar faciliteiten voor een tweede voorstelling
medio februari 2010’

Onder ‘Wat is karmatheater’ wordt dit vermeld:

‘Karmatheater is ontstaan uit een groep enthousiaste artiesten.

Zij spelen een muziektheatervoorstelling waarin het verhaal wordt verteld van twee mensen die zich in de ontmoeting, in het dagelijkse leven, ontwikkelen. Bewustzijn voor karma zet deze ontmoeting in een nieuw licht.

De voorstelling is ook inzetbaar als katalysator voor conferenties of themadagen over loopbaanbegeleiding, coaching, intervisie, functioneringsgesprekken, e.d.’

En bij ‘Agenda’:

‘13 februari 2010 – besloten voorstelling Amsterdam
?? februari 2010 –Theater Kikker, Utrecht
6 maart 2010 – besloten voorstelling Driebergen’

Op vrijdag 2 oktober 2009 maakte ik in ‘Karma’ al melding van een karmaconferentie georganiseerd door de Antroposofische Vereniging en het Instituut voor Biografiek, met ‘“Judith & Frank, een tragedie” (die een uur duurt)’. Even verderop als volgt gespecificeerd:

‘het 4e bedrijf uit “Judith en Frank” (ook getiteld “Realiseren in samenwerking”)’

Waar de oorsprong gezocht moet worden, blijkt uit de pagina met ‘Wie is het karmatheater’:

‘Karmatheater bestaat uit:
Zegert de Zeeuw
Paul de Ridder
Jaap van de Weg
Manjo Joosten
Lotte van Dam
Kees van Hof
Sandra van Dijk
Floris de Ridder
Floris Bouma’

Goed, maar dat is dus pas in februari. Nog even geduld. En wie dat niet heeft, of had, kan – of kon – gisteren en vandaag terecht bij een andere grootscheepse conferentie voor de antroposofische gezondheidszorg. Ook hier helpt de website van de Antroposofische Vereniging op weg:

‘van vrijdagavond 27 tot zaterdagmiddag 28 november Herfstcongres over kanker

Op 27 en 28 november 2009 vindt weer een Herfstcongres plaats, dit keer op het Geert Groote College in Amsterdam en geheel gewijd aan kanker. De doelgroep bestaat uit artsen en therapeuten (ook studenten) in de antroposofische gezondheidszorg. Drie sprekers zullen deze in onze tijd zo gevreesde en zo sterk aanwezige ziekte – sinds kort zelfs in ons land opgeschoven naar de eerste plaats – behandelen vanuit antroposofische perspectief. Christa van Tellingen (consultatief huisarts) geeft op vrijdagavond een algemene inleiding. Bart Maris (gynaecoloog) richt zich zaterdagmorgen op borstkanker. Tenslotte zal op zaterdagmiddag Karel Jan Tusenius (algemeen internist) een slotbeschouwing geven, waarin hij de nadruk zal leggen op het belang van het immuunsysteem bij de behandeling van kanker.

Op zaterdag vinden bovendien drie rondes werkgroepen plaats, waarbij een staalkaart zal worden aangeboden van therapeutische mogelijkheden (17x) binnen de antroposofische gezondheidszorg. Weleda (mistelpreparaat Iscador) en Wala (mistelpreparaat Abnoba) zijn ook met workshops vertegenwoordigd.’

Er staat ook een website bij: www.herfstcongres.nl. Daar is onder meer dit te vinden:

‘Sponsors
Dit congres is mede mogelijk gemaakt door financiële steun van de volgende instanties:

Iona Stichting, Nederlandse Vereniging voor Antroposofische Artsen, Nederlandse Vereniging voor Kunstzinnige Therapie op antroposofische grondslag, Nederlandse Vereniging voor Euritmietherapie, Nederlandse Vereniging ter bevordering van Antroposofische Psychotherapie, Weleda Nederland NV en het Geert Groote College in Amsterdam.

Organisatie
De organisatie van dit congres is in handen van:
Jelle van der Schuit, muziektherapeut
Xander Koesen-York, therapeutisch spraakvormer
Jeannette van der Schuit-Janssen, antroposofisch huisarts’

Het ‘Programma’ leert ons de titels van de drie lezingen.

‘Zicht op kanker, fenomenologie van een ziekte en zijn behandeling’ door Christa van Tellingen
‘Borstkanker in perspectief’ door Bart Maris
‘Immuuntherapie bij kanker: typisch antroposofisch?’ door Karel Jan Tusenius

Dat ziet er niet slecht uit. (Inmiddels is gebleken dat niet Bart Maris de tweede lezing houdt, maar Maurice Orange, met als titel ‘Borstkanker en misteltherapie’.) Iets meer bijzonderheden geeft AntroVista. (Dat wil zeggen: gaf, want dat was tot gisteren; vandaag is het er niet meer. Maar alle gegevens zijn nog wel op de website van het Herfstcongres zelf te vinden.) Die meldt bijvoorbeeld over Karel Jan Tusenius:

‘Ook zal hij de verhouding bespreken van de mistelbehandeling ten opzichte van de reguliere kankertherapie.’

En over de organisatie, dat er ‘een maximum van 300 deelnemers’ geldt.

Het is dus niet misselijk, wat daar gebeurt.

Verzekerbaar

Merkwaardig. De website van Antroposana meldde gisteren ‘Veranderingen in de zorg 2010’:

‘Ieder jaar verandert er een aantal concrete zaken voor zorggebruikers. Zo ook in 2010. Sommige veranderingen zijn voor alle zorggebruikers, andere alleen voor specifieke doelgroepen. Hieronder enkele veranderingen:

– Het eigen risico gaat omhoog naar € 165. De compensatie van het eigen risico voor bepaalde groepen chronisch zieken gaat ook omhoog, naar € 54.
– Het basispakket verandert enigszins. Zo gaat bijvoorbeeld de maximale vergoeding van pruiken omhoog van € 294 naar € 374. En wordt de behandeling vergoed van ernstige dyslexie bij kinderen die op 1 januari 2010 7, 8 of 9 jaar zijn.
– Chronisch zieken en gehandicapten maken vaak extra kosten. Ook in 2010 kunnen zij hiervoor een vergoeding krijgen. Dit regelt de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg).
– De zorg voor terminale patiënten wordt verruimd.

Meer informatie over de veranderingen in de zorg vindt u op www.veranderingenindezorg.nl.’

Al twee weken geleden, op 11 november, meldde de Volkskrant ‘Basispremie volgend jaar 4 procent omhoog’:

‘De ziektekostenpremie voor de basisverzekering gaat volgend jaar gemiddeld met vier procent omhoog. De maandpremie voor de restitutie basisverzekering is met 4,25 euro (4,7%) iets harder gestegen naar 95,50 euro. Dat meldt de vergelijkingssite zorgkiezer.nl.

Het Ministerie van Volksgezondheid had eerder al gemeld dat de basispremie in 2010 naar 1085 euro gaat. De meeste zorgverzekeraars zitten daarboven. De gemiddelde premie komt uit op 1157 euro.

Goedkoopst
Anderzorg levert met een premie van 996 euro de goedkoopste basisverzekering, maar daarvoor krijgt de verzekerde wel een beperkte ziekenhuiskeuze. Verzekerden bij Univé en VGZ zijn het duurst uit, met een basispremie van 1239 euro in 2010, aldus zorgkiezer.nl.’

De Nederlandse Vereniging van Antroposofische Artsen (NVAA) gaf een week later een ‘Premie- en vergoedingenoverzicht van de meeste maatschappijen’:

‘Evenals in voorgaande jaren hebben we weer een overzicht gemaakt van de meeste verzekeringsmaatschappijen en wat ze vergoeden aan antroposofische therapieën. Vóór dat u besluit over te stappen, raden wij u aan om eerst de polisvoorwaarden te bekijken op andere vergoedingen die voor u van belang kunnen zijn, zoals tandarts of brillen.

U moet de oude polis pas opzeggen, als u voor de nieuwe geaccepteerd bent, maar in elk geval voor 1 januari. Klik hier voor het overzicht.’

Daaruit blijkt dat Antroposana en de Amersfoortse het helemaal niet slecht doen, vergeleken met de andere verzekeringen. Maar wat lees ik vanochtend bij de Antroposofische Vereniging? ‘Antroposana-polis 2010 hogere premies, dekking beperkter’:

‘Onder invloed van algemene kostenstijgingen in de zorg, een toenemend gebruik van complementaire zorg en – volgens De Amersfoortse – “calculerend gedrag van verzekerden” ziet de verzekeraar zich gedwongen de premies te verhogen en de dekking te beperken. Dat heeft grote consequenties voor mensen die “uitgebreid” of “optimaal” verzekerd zijn bij Antroposana.

De Amersfoortse, die de Antroposana ziektekostenverzekering verzorgt, signaleert een toenemende discrepantie tussen de premieopbrengsten en de kosten aan gedeclareerde zorg. In 2010 worden verschillende maatregelen genomen om “het gewenste en het op langere termijn noodzakelijke evenwicht te herstellen”. Voor antroposofische en homeopathische geneeswijzen en geneesmiddelen wordt een eigen bijdrage van 25% ingevoerd en de declarabele maxima voor deze posten worden voor de “Antroposana Aanvulling Uitgebreid”-polis en de “Antroposana Aanvulling Optimaal”-polis ongeveer 30% lager. Bovendien worden beide aanvullende verzekeringen eenderde tot de helft duurder. De dekkingsbeperking heeft vooral betrekking op beperking van de vier hoofdstromen alternatieve geneeswijzen naar twee (antroposofisch en homeopatisch). Meer info op www.Antroposana.nl’

Waar heeft men die wetenschap vandaan? Die staat inderdaad ook op de website, maar uiteraard niet met bovenstaande conclusies. ‘De Antroposana Polis in 2010’ (klik in het menu links op ‘Antroposana Polis 2010’) geeft namelijk dit als informatie:

‘Antroposofische polis krijgt meer vorm met eigen vergoedingenoverzicht en een maatwerkpremie.

Dat de Antroposana-polis, zoals die samen met De Amersfoortse Verzekeringen sinds 2006 wordt aangeboden, in een groeiende behoefte voorziet is de afgelopen jaren wel bewezen.

Sinds de aanscherping van de polisvoorwaarden in 2008, waarmee de vergoeding van complementaire therapieën plaats maakte voor die van de antroposofische beroepsbeoefenaren, aangesloten bij de beroepsverenigingen van de NVAZ, neemt het aantal verzekerden toe dat gebruik maakt van de antroposofische gezondheidszorg. Ook de vergoeding van de specifieke groep antroposofische geneesmiddelen, die sinds december 2008 niet meer door Nederlandse apotheken mag worden geleverd en via de Schlossapotheke uit Duitsland komt, draagt bij aan de groei van het aantal verzekerden. Deze vergoeding zal in 2010 worden gecontinueerd, wat uniek is voor Nederland.

Vergoeding alternatieve zorg in Nederland

De belangstelling voor en het gebruik van complementaire zorg is een ontwikkeling die zich binnen de gehele Nederlandse zorgwereld voltrekt. Tegelijkertijd moeten wij ook constateren dat verzekeraars hier niet op in spelen door de vergoedingen voor deze zorg te verruimen. Juist het tegenovergestelde nemen wij waar. Steeds meer zorgverzekeraars beperken hun polisvoorwaarden op dit onderdeel en hebben de vergoedingen naar beneden aangepast. Dit is een direct gevolg van het feit dat de vergoeding voor complementaire zorg via de aanvullende polissen voor “eigen rekening” van de zorgverzekeraar komt.

Daarnaast zijn ook de kosten voor fysiotherapie, orthodontie en hulpmiddelen de afgelopen jaren sterk gestegen, waardoor verzekeraars zich genoodzaakt zien om ook de vergoeding voor deze onderdelen verder in te perken. Ook passen veel verzekerden hun polis aan op het gebruik dat zij van de zorg maken, zodat de vergoedingen dan hoger zijn dan de premie die men betaalt. Van het verzekeren van een onzeker voorval of risico is dan geen sprake meer.

Ook De Amersfoortse constateert deze ontwikkelingen en signaleert een toenemende discrepantie tussen de premieopbrengsten en het totaal aan gedeclareerde zorg (vergoedingen). Dit heeft De Amersfoortse doen besluiten om voor 2010 diverse maatregelen te nemen om het gewenste en het op langere termijn noodzakelijke evenwicht te herstellen. Zo wordt voor fysiotherapie, orthodontie en antroposofische & homeopathische geneeswijzen en geneesmiddelen een eigen bijdrage ingevoerd. Daarnaast worden over de gehele linie maxima aan behandelingen of de te ontvangen zorg gesteld, soms naar beneden bijgesteld.

Vergoedingen Antroposana-polis

Met de geschetste tendens valt er voor 2010 dan ook niet aan te ontkomen dat de maatregelen die De Amersfoortse op al haar aanvullende verzekeringen doorvoert ook voor de Antroposana-polis gelden. Daarnaast zijn op de AV Antroposana Uitgebreid en de AV Optimaal enkele vergoedingsmaxima gewijzigd.

Doordat de verzekerden op deze polis bewust kiezen voor een polis met een ruime vergoeding van de antroposofische gezondheidszorg wordt de maximale vergoeding uitgekeerd. De Amersfoortse onderschrijft echter de continuïteit van deze polis, op voorwaarde dat de premie beter aansluit op de mate waarin de verzekerden ook van de zorg gebruik maken. Zeker voor de pakketten met een uitgebreide vergoeding betekent dit voor 2010 een wezenlijke premiestijging, die mogelijk voor u aanleiding kan zijn om nogmaals goed te kijken naar uw zorgbehoefte en de mate waarin deze nu wordt verzekerd.

Gelet op de hiervoor geschetste ontwikkelingen in de markt blijft het voor Antroposana van wezenlijk belang dat de antroposofische gezondheidszorg verzekerbaar blijft en nieuwe verzekerden nog steeds worden geaccepteerd zonder medische selectie en ongeacht hun gezondheidstoestand.

Voor het eerst is er nu ook een eigen vergoedingenoverzicht van de Antroposana-polis beschikbaar, zodat u op een overzichtelijke wijze de verschillen in dekking tussen de vier aanvullende verzekeringen kunt vergelijken en in combinatie met de premie het voor u meest geschikte verzekeringspakket kunt samenstellen.

Basisverzekering

Na 4 jaar waarin De Amersfoortse als enige verzekeraar in Nederland erin is geslaagd om de premie voor de Basisverzekering gelijk te houden ontkomt men voor 2010 niet aan een wezenlijke verhoging. De voornaamste oorzaken voor deze aanpassing zijn de gestegen zorgkosten en de aangescherpte wettelijk gestelde eisen aan verzekeringsmaatschappijen. Dankzij de collectieve korting van 10% op deze premie behoort deze voor ons collectief evenwel nog steeds tot de laagste van Nederland!

De overheid heeft daarnaast bepaald dat het wettelijke eigen risico voor 2010 wordt verhoogd van € 155 tot € 165 per volwassen verzekerde per jaar.’

Hierna worden ‘De belangrijkste voordelen van de Antroposana-polis’ opgesomd:

‘Onder alternatieve geneeswijzen en geneesmiddelen vallen de volgende vergoedingen:

– Behandeling en onderzoek uitgevoerd door een arts, mits aangesloten bij de Nederlandse Vereniging van Antroposofische Artsen (NVAA) of de Artsenvereniging voor homeopathie (VHAN).
– Antroposofische en homeopathische geneesmiddelen op voorschrift van een antroposofisch en homeopathisch arts, huisarts of specialist en geleverd door een apotheek of apotheekhoudend huisarts en er een vergunning in Nederland of Duitsland voor is afgegeven. Hieronder vallen tevens de antroposofische apotheekbereidingen. Antroposofische geneesmiddelen van Wala en Weleda kunnen ook via Duitse apotheken worden geleverd.
– Antroposofische therapieën op doorverwijzing van een (antroposofisch en homeopathisch) arts, huisarts of specialist, mits de therapeut lid is van een beroepsvereniging aangesloten bij de Nederlandse Vereniging van Antroposofische Zorgaanbieders (NVAZ).
– Onderzoek en behandeling uitgevoerd in 5 antroposofische klinieken in Duitsland en Zwitserland, na toestemming van De Amersfoortse Verzekeringen.

Andere voordelen van de Antroposana-polis

– Nieuwe verzekerden worden geaccepteerd zonder medische selectie en ongeacht hun gezondheidstoestand (m.u.v. de Tandarts Optimaal).
– Collectiviteitkorting van 10% op de basisverzekering.
– Kinderen tot 18 jaar hebben recht op dezelfde vergoeding als de ouder met het hoogste aanvullende verzekeringspakket op de polis waarop zij meeverzekerd worden. Zij betalen geen nominale premie en geen premie voor de aanvullende verzekeringen.
– Thuiswonende of (buitenshuis) studerende kinderen tot 27 jaar kunnen meeverzekerd worden op de polis van één of beide ouders.
– Twee of meer volwassenen op één polis kunnen kiezen voor een onderling verschillend pakket aan aanvullende verzekeringen
– Extra korting bij termijnbetaling. Bij vooruitbetaling per kwartaal, halfjaar of jaar heeft u recht op een extra korting op bovengenoemde collectieve kortingen van respectievelijk 0,5%, 1% of 3%.
– Kiest u voor een verhoging van het eigen risico op de Basisverzekering dan profiteert u van een extra korting op de premie van uw Basisverzekering.

Kortom: bent u op zoek naar de meest complete dekking voor antroposofische gezondheidszorg in Nederland? Kies dan de Antroposana-polis, een betrouwbare polis die de antroposofische visie op ziekte en gezondheid vorm en inhoud geeft.

Om deel te nemen aan de collectiviteit is het lidmaatschap van Antroposana voorwaarde. Nieuwe verzekerden op het collectief, die nog geen lid zijn, ontvangen automatisch een aanmeldingsformulier.

Overstappen en verzekerd zijn van een uitstekend pakket?
Aanmelden is mogelijk tot 1 februari 2010, opzeggen moet vóór 31 december 2009.

Indien u zich voor 31 december 2009 (per post voor de 24e) aanmeldt voor de Antroposana-polis bij De Amersfoortse, verzorgen zij de opzegging van uw oude verzekering en gaat uw nieuwe verzekering per 1 januari 2010 in. Natuurlijk kunt u ook zelf uw oude verzekering voor 31 december opzeggen. Dan heeft u tot 1 februari 2010 de gelegenheid om zich aan te melden voor de Antroposana-polis. Uw verzekering gaat ook dan met terugwerkende kracht per 1 januari 2010 in.

Overzicht maximum vergoedingsbedragen

Antroposofische en homeopathische geneeswijzen en geneesmiddelen

AV – maximum 2010
Budget € 250
Basis € 400
Uitgebreid € 750
Optimaal € 1500

AV – geneeswijzen*
Budget € 150
Basis € 250
Uitgebreid € 400
Optimaal € 1000

AV – geneesmiddelen*
Budget € 100
Basis € 150
Uitgebreid € 350
Optimaal € 500

*= Er is een eigen bijdrage van toepassing.

Informatie over de premies, het dekkingsoverzicht, productaanpassingen en polisvoorwaarden, alsmede veel gestelde vragen treft u elders op deze website aan. Deze informatie is ook te downloaden.’

Dat pdf-document met ‘Productaanpassingen 2010’ laat pas echt goed zien hoe het feitelijk zit. Dus het is niet fout wat op de website van de Antroposofische Vereniging staat. Maar het is een wel heel ander geluid dan bij Antroposana is te horen. Onafhankelijke journalistiek is een groot goed, maar... zouden ze bij de Antroposofische Vereniging soms geen vrienden met Antroposana zijn?

Ochtendspits

Op 10 april prees ik de nieuwe ‘Vruchtbare Aarde, Lente 2009’ aan, in ‘Vruchtbaar’. Vooral via ‘Michael Pollans Open Brief’. Op 16 augustus kwam ik opnieuw te spreken over dit nummer, in ‘Gif’. Toen ging het over José Lutzenberger. En vandaag doe ik het weer (alsof er niet intussen ook twee andere nummers dit jaar zijn verschenen). Zo meteen zal wel blijken waarom. Eerst het thema ‘Schoonheid in de ochtendspits’. Hoofdredacteur Bart Hommersen schrijft:

‘Een verrassend simpel idee experiment. Maar je moet er maar opkomen. Gene Weingarten werd er voor beloond met de Pulitzer prijs. Het was bedoeld als een cadeau voor de forensen in de ochtendspits. Een wereldberoemde violist zou een soloconcert geven op een van ’s werelds mooiste violen. Een combinatie die, als het om een cd zou gaan, goed is voor een miljoenenverkoop. Of voor uitverkochte concertzalen waar de kaartjes voor honderd dollar van de hand gaan. Alleen, hier, op die vroege ochtend in Washington werd er niet bij gezegd dat de straatmuzikant niemand minder was dan Joshua Bell. Zijn smoking had hij ingewisseld voor een t-shirt en een honkbalpetje. The Washington Post maakte opnamen. Wat zouden de reacties van het publiek zijn? Lees verder»
“In een concertzaal ergert het me al als mensen kuchen of als hun telefoon begint te rinkelen.”
Video: impressie van het concert (klik op beeld)’

Eronder werden nog meer links gegeven:

‘Website Joshua Bell
Joshua Bell speelt voor Obama
De schilder Jamie Williams Grossman vertelt over het experiment 1
De schilder Jamie Williams Grossman vertelt over het experiment 2
Gene Weingarten vertelt hoe het experiment tot stand kwam
Originele artikel in The Washington Post
Weblogs over het experiment (klik hier en hier)
Audio: Complete opname van het concert in het metrostation L'Enfant Plaza in Washington’

Maar ook het verhaal zelf van Bart Hommersen is te vinden onder de ‘Lees verder’ link. De titel luidt ‘Joshua Bell als straatmuzikant’:

‘Een man staat in de hal van een metrostation en begint viool te spelen. Drie kwartier lang klinken een aantal van de mooiste stukken van Bach. Het is spitstijd. Duizenden mensen snellen langs, op weg naar hun werk. Wordt schoonheid herkend als de naam van de musicus niet bekend is? Een experiment.

Op 12 februari 2009 speelde hij nog bij de herdenking van de tweehonderdste geboortedag van Abraham Lincoln. De sterfdag van Lincoln in ditzelfde theater was de laatste keer geweest dat er in deze zaal op deze viool was gespeeld. Michelle Obama op de eerste rij was overduidelijk in de ban van het spel van de violist.

We hebben het over Joshua Bell, die zijn eerste vioolles op zijn vierde jaar kreeg, nadat zijn moeder haar zoon elastiekjes over de handgrepen van de ladekast zag spannen om de muziek te kunnen “naspelen” die hij haar op de piano had horen spelen. De lades van de kast schoof hij naar believen in en uit om de juiste toonhoogte te verkrijgen.

De viool die Bell thans bespeelt is een driehonderd jaar oude Stradivarius, gemaakt in 1713. In een periode die bekendstaat als de “gouden tijd” van de meester. Een, volgens Bell, nagenoeg perfect instrument. “Als je bij wijze van spreken op enig punt een millimeter van de klankkast af zou schaven, zou het geluid van de viool totaal uit balans worden gebracht.”

De waarde van het instrument wordt geschat op zo’n vier miljoen dollar. Bells eerste cd-opname met zijn Stradivarius haalde een verkoop van vijf miljoen exemplaren, en stond meer dan een jaar bovenaan in de Amerikaanse verkooplijsten.

Experiment

Een columnist van The Washington Post kreeg Joshua Bell zo gek om mee te doen aan een experiment. De dag voor het experiment trad Bell nog op in een uitverkochte concertzaal, waar de kaartjes voor honderd dollar per stuk van de hand gingen, en waar hij aan de lopende band handtekeningen had moeten uitdelen. Wat zou er gebeuren als deze topviolist incognito in een metrostation zou spelen?

Een vraag die doet denken aan de filosofie van het legendarische Museum Hombroich dat nooit naambordjes heeft willen plaatsen bij schilderijen en beeldhouwwerken, om bezoekers zelf te laten ontdekken wat mooi en niet mooi is, zonder hen af te leiden met de namen van meer of minder grote kunstenaars.

Het metrostation waar het experiment zou plaatsvinden, ligt midden in het regeringscentrum van Washington. Dagelijks stappen hier ambtenaren uit, op weg naar hun werk. Politiek analisten, projectmanagers, financiële specialisten en consultants.

Taxi

De ochtend van het experiment. Om half acht in de ochtend pakte Joshua Bell zijn Stradivarius en stapte in een taxi voor de rit naar het afgesproken metrostation. Bell had de afstand makkelijk te voet kunnen afleggen. Het was vlakbij zijn hotel. Maar Bell wilde het risico niet lopen dat zijn viool ontstemd zou raken.

Op de afgesproken plek haalde Bell zijn viool tevoorschijn, plaatste de vioolkoffer open voor zich, legde er een paar dollar wisselgeld in, en begon te spelen. Negen minuten voor acht in de ochtend, spitstijd.

En wat gebeurde er toen? Van tevoren had The Washington Post de mening gevraagd van een expert: Leonard Slatkin, artistiek directeur van het Nationale Symfonie Orkest. Hoe dacht hij dat het spitspubliek zou reageren op het vioolspel van een beroemd violist? Een razend interessante vraag, vond Slatkin.

“Laten we veronderstellen,” zei hij voorzichtig, “dat deze beroemde violist niet wordt herkend door het langslopende publiek en dat hij als een gewone straatmuzikant zal worden beschouwd. Maar ook dan zal zijn spel niet onopgemerkt blijven. Tenminste als de violist echt goed is.”

“Ik denk,” vervolgde hij, “dat van de duizend voorbijgangers er vijfendertig tot veertig zullen zijn die de kwaliteit van zijn vioolspel zullen opmerken. En een groter aantal, laten we zeggen vijfenzeventig tot honderd mensen, zullen even stoppen om naar zijn spel te luisteren. Maar over welke violist hebben we het eigenlijk?”

“Joshua Bell.”

“NO!!!”’

Waarom begin ik hier nu pas over? Omdat afgelopen zaterdag deze actie ter discussie werd gesteld op de website van NRC Handelsblad, onder de titel ‘Kennen we het verschil nog wel tussen hoge en lage cultuur?’

‘We zijn beschroomd om onze gevoelens te uiten. Daarom hebben we een veilig oord, een museum of concertzaal nodig. Dat betoogde componist Merlijn Twaalfhoven gisteren op de TEDx-conferentie in Amsterdam.

“Maar de scheiding van onze gevoelens van ons dagelijks leven zal ons niet helpen om de complexe werkelijkheid onder de oppervlakte, de onderbewuste wereld van de intuïtie te begrijpen,” denkt hij.

Als voorbeeld geeft Twaalfhoven het experiment van de Amerikaanse violist Joshua Bell, een van de grootste hedendaagse violisten. Hij speelde een paar jaar geleden verkleed als straatmuzikant in een metrostation in Washington de mooiste en moeilijkste composities. Maar niemand herkende de schoonheid van zijn muziek.

Twaalfhoven concludeert: “Zelfs onze beste kunstenaar ziet geen kans onze verwachtingen, onze platte werkelijkheid te doorbreken. Ik schrik daar erg van. Zijn wij totaal mechanisch geworden? Mensen kunnen de schoonheid zelfs niet zien als ze er bovenop staan. Blijkbaar zien we alleen wat we verwachten. We zijn blind voor de schoonheid van onze omgeving. We volgen het patroon.” Twaalfhoven pleit ervoor om contact te maken. Om de taal van de emoties beter te leren herkennen.

Wat vindt u? Zitten we te veel vast in patronen? Of kennen we gewoon het verschil niet meer tussen hoge en lage cultuur?

Dit bericht heeft 64 reacties’

Eén van die reacties laat ik hier als exempel volgen, nr. 16:

‘Emi Grant zegt zaterdag 21 november 2009, 17:34 uur:

Voorop had ik graag een definitie gezien van het verschil tussen hoge en lage cultuur, zoals hier bedoeld wordt. Joshua Bell is naar mijn smaak een geweldige violist, die bij Jehudi Menuhin of Jascha Heifetz niet in de schaduw hoeft te staan, maar dat is natuurlijk mijn smaak. Iedereen heeft zijn/haar eigen smaak. Zelfs zijn Stradivarius maakte geen verschil, om interesse op te wekken, want ook het verschil tussen de verschillende violen kent de gemiddelde mens niet, althans niet uit die normaal gebruikt worden door professionelen in een ensemble. Daarbij is de akoestiek doorgaans niet ideaal in een treinstation. Hoeveel liefhebbers van klassieke muziek kwamen op dat moment door die metro?

Daarbij komt de publiciteitsfactor. Als iemand begint te klappen, dan komen er gewoonlijk steeds meer, totdat het een oorverdovend lawaai wordt en zo wordt vaak een nieuwe ster geboren. Hetzelfde fenomeen geldt op veel ander gebied. Waarom zeggen zoveel mensen geïnteresseerd te zijn in de kunststukken van bv. Picasso? Als een kind met zo’n afbeelding thuis zou komen uit de school, zouden velen het gewoon later stiekem in de prullenbak gooien, om het krenken van het kind te voorkomen, dat zelf terecht meende een hele prestatie geleverd te hebben.

Het is de media-hype die iemand kan maken of breken. Is het de prijs en/of het etiket, dat voor velen de smaak en kwaliteit bepaalt van een fles wijn? Er zijn zelfs mensen, die beweren te kunnen proeven aan de wijn, of de druiven aan de noord- of zuidkant van de berg groeiden. Dat is waar de “snobfactor” in het spel komt. Proberen de indruk te maken een connoisseur te zijn.

Wie kan beter bepalen, of iets ons tot lachen of huilen zet dan wijzelf? We kunnen wel zeggen, wat we lekker vinden, maar niet wat lekker is, want smaken verschillen. Hoeveel mensen zouden naar die metro gegaan zijn, om Joshua Bell daar te horen en zien, als het van tevoren geadverteerd geworden was? De avond van tevoren betaalden mensen over $400-, om hem te mogen zien en horen in een concertgebouw. Zulks is de macht van de propaganda. Waarom zouden fabrikanten anders miljoenen steken in reclame? Hoe vaak kopen mensen niet iets, dat nooit uit de originele verpakking komt? Hoeveel speelgoed, of beter gezegd cadeautjes, zullen er op 6 december ’s avonds al bij de vuilnis staan?’

Pergola

De nieuwe website van de bd-vereniging (Vereniging voor Biologisch-Dynamische Landbouw en Voeding) ontwikkelt zich tot een volwaardige informatiebron. Dat zien we graag! Eerst was ik bang dat het bij statische informatie zou blijven (zie ook ‘Doe mee, steun de...!’ op 5 november).Maar het blijkt dat onder het item ‘Agenda’ wel degelijk recente ontwikkelingen te vinden zijn. Zo staat er over vanavond:

‘Woensdag, 25 november 2009
Ontmoeting beroepsleden-bestuur
20.00-22.00 uur, café De Brink, Brink 30, 7991 CH Dwingeloo
lees verder >>’

Snel daarop geklikt, wat tot deze ‘Achtergrond’ leidt:

‘In de biologisch-dynamische landbouw word je als mens, als uitvoerder van je beroep, voortdurend aangesproken zelf een oordeel te vormen en zelf beslissingen te nemen. Je kunt werken vanuit recepten en methodes die hun effectiviteit hebben bewezen. Je kunt ook werken vanuit zelf ontwikkelde nieuwe inzichten. Daardoor ben je als boer of tuinder ook persoonlijk betrokken bij de ontwikkeling van de biologisch-dynamische landbouw.

Het bestuur van de vereniging komt graag in gesprek over de vraag welke rol we in dit verband voor de vereniging zien. Daartoe organiseren we drie regionale bijeenkomsten. Dit is de eerste. Begin 2010 zullen er nog twee volgen in andere regio’s. Naar aanleiding van deze gesprekken zullen we het beleid ten aanzien van deze centrale taak van de Vereniging bijstellen en ontwikkelen.

Op basis van de ervaringen met deze gesprekken zullen we verder werken aan vormen waarin deze uitwisselingen tussen bestuur en beroepsleden tot hun recht komen.

Programma
20.00-20.30 Ontvangst en kennismaking
20.30-20.45 Demeter, door verhalenvertelster Gerda Noordam
20.45-21.45 Inleiding door Albert de Vries en aansluitend gesprek over het thema
21.45-22.00 Afronding en vooruitblik

Aanmelding
Deze uitnodiging is op de eerste plaats gericht aan de beroepsleden in Drenthe en directe omstreken. Mensen die actief zijn in de biologisch-dynamische landbouw en die graag aan de avond deel willen nemen, zijn ook welkom. Aanmelding vooraf – per e-mail of telefonisch – stellen we op prijs. 0321 315937, info@bdvereniging.nl.’

Mooi, het is goed daarvan te weten. Het doet een beetje denken aan de regionale bijeenkomsten die de Vereniging van vrijescholen over het thema identiteit organiseerde. Voor vanavond staat ook nog iets anders aangekondigd:

‘Woensdag, 25 november 2009
Het land van Kok
documentaire van de filmmakers Karen Kuiper en Huib Schoonhoven gaat over de familie Kok en hun bedrijf in de periode 1995-2007. Ondertitel: de strijd van een biologische boer tegen gangbare regels.
20.00 uur Filmhuis Bussum. Adres: Brediusweg 1, 1400 BH Bussum. Telefoon: 035-6938694’

Die kennen we al, ik berichtte daar immers op 10 augustus in ‘Imago’ over. Maar nieuw is wel dat deze film nu ook direct bij Trouw is te bekijken. ‘Boerenleven’ op 16 november maakt melding van ‘De Kleine Oorlog van Boer Kok’:

‘VIDEO | Het verhaal van een kleine boer en zijn twee zonen. Met man en macht verzetten zij zich tegen de stad die hun land wil annexeren en tegen de kafkaëske landbouwbureaucratie. Trouw presenteert deze documentaire van Holland Doc 24 over de ups and downs van het boerenleven.’

Nu ik toch bezig ben de agenda van de bd-vereniging uit te spitten, kan ik meteen ook woensdag 9 december vermelden:

‘Pergoladag op Warmonderhof
10.00-16.00 uur, Wisentweg 12, Dronten
lees verder >>’

Daar staat, en u kunt ter vergelijk ‘Begin’ op 14 oktober 2008 erbij nemen, dit:

‘De eerste pergola vorig jaar, met honderd deelnemers was een groot succes. Sindsdien zijn er weer pergolabedrijven bijgekomen of aan het opstarten.

Deze dag staat in het kader van uitwisseling en het delen van kennis en ervaringen. De dag begint om 10 uur en eindigt uiterlijk om 16.00 uur. De toegangsprijs is € 15,- pp. Dit is inclusief koffie, thee en een lekkere biologische lunch.

Opgave bij voorkeur per mail: tineke@oosterwaarde.nl of evt per telefoon 0570 593237. Vergeet niet het aantal personen te vermelden. Je krijgt dan een bevestiging en het definitieve programma toegestuurd.

Programma Pergola Praktijkdag (wijzigingen voorbehouden)
9 december 2009 10.00 uur-16.00 uur
Locatie: Hofzaal van Warmonderhof, Wisentweg 12 te Dronten
Dagvoorzitter Joke Bloksma
Toegang € 15,- pp.

10.00 Aanvang, koffie en thee
10.20 Welkom Joke Bloksma

10.30 Inleiding Tineke Bakker, de Oosterwaarde
De kracht van een nieuwe economie en de ontwikkeling van Pergola in het afgelopen jaar.
11.00 Ervaringen uit het buitenland:
Noorwegen: Jolien Perotti neemt ons mee bij het opstarten van een zelfoogstboerderij bij Oslo, inspirerende ervaringen van de eerste vier jaar.
Belgie: Tom Troonbeeckx, Het Open Veld te Leuven. Toms succesvolle start trekt meerdere boeren over de streep, CSA is volop in de belangstelling in Belgie. Tom brengt verslag uit.

12.15 Lunchpauze
13.15 Presentatie uit de praktijk
Wouter Kamphuis van tuinderij ’t Leeuweriksveld bij Emmen financierde zijn nieuwe locatie met leningen van klanten. ’t Leeuweriksveld levert wekelijks zo'n 300 groentepakketten.

13. 45 Themagroepen
Kies uit de volgende mogelijkheden:
a. thema financiën: Met Jolien Perotti
welk soort geld gebruik je voor welke functie? Wanneer zet je je wensen op de jaarbegroting, wanneer vraag je leningen of een subsidie? En voor welke functies is schenkgeld heel geschikt? Met vragen en ervaringen uit de praktijk van Jolien Perotti.
b. thema rechtsvorm: Met Tineke Bakker.
Welke rechtsvorm is geschikt bij welk initiatief? Hoe kom je tot een keuze? Met de ervaringen en vragen van diverse starters.
c. thema kerngroep en betrokkenheid
Hoe start je de samenwerking met klanten, bijvoorbeeld in een kerngroep. Wat zijn de taken, wie beslist? Hoe betrokken zijn je klanten, wat kun je verwachten. En: blijf je als boer nog wel ondernemer? Michel Smits van Pergolabedrijf de Aardvlo heeft meer dan 10 jaar samenwerkingservaring met klanten en gaat in op vragen van Tom Troonbeeckx en andere deelnemers. Met Maria van Boxtel, Land & Co.
d. thema van pakketbedrijf naar pergola
Maarten en Hermien van Liere van de Kraanvogel in Esbeek wilden al jaren de stap zetten van pakkettenbedrijf naar pergola-associatie. Dit voorjaar legden ze hun begroting op tafel bij de klanten. Bovendien gingen ze behalve groente ook zuivel en vlees aan hun pergoladeelnemers aanbieden. Razend spannend zo'n eerste keer. Wat gebeurde er? En hoe gaat het sindsdien? Maarten en Hermien brengen verslag uit. Met Joke Bloksma.

14.45 theepauze
15.15 Gezamenlijke afsluiting
feedback uit werkgroepen, brandende vragen, visies, gezichtspunten en vooruitblik.
16.00 Afsluiting’

Voorlichtingsmassa

De grote kranten brachten gisteren allemaal uitgebreide verhalen over de vaccinatiecampagne. Zo schreef Ellen de Visser in de Volkskrant over de ‘Grootste prikcampagne ooit vandaag van start’:

‘De brandweer vervoert de vaccins, de politie regelt de verkeersdrukte, ambulancepersoneel assisteert bij het vaccineren, werkgevers bieden jonge ouders calamiteitenverlof en pendelbussen vervoeren honderdduizenden kinderen en ouders naar sporthallen en congrescentra.

Vandaag begint de massavaccinatie van kinderen tussen de 6 maanden en 5 jaar tegen de Mexicaanse griep en dat wordt een operatie die zijn weerga niet kent. Ruim een miljoen kinderen en hun familie zijn opgeroepen en nooit eerder werd in zo’n korte tijd (een krappe twee weken) zo’n omvangrijke prikcampagne opgezet.’

NRC Handelsblad meldde op gezag van het ANP dat de ‘GGD start met vaccinatiecampagne’:

‘De meeste GGD-regio’s in Nederland beginnen vandaag met de grote vaccinatiecampagne tegen de Mexicaanse griep. Om alle 1,2 miljoen mensen die daarvoor in aanmerking komen te vaccineren, wordt ook morgen nog geprikt.

Het gaat in totaal om 830.000 kinderen in de leeftijd van zes maanden tot en met vier jaar en bijna 200.000 huisgenoten van baby’s van nul tot en met vijf maanden. De andere risicogroepen, zoals mensen met long- en hartaandoeningen, ouderen en zwangere vrouwen, krijgen een oproep via de huisarts en worden daar gevaccineerd.

GGD’s die vandaag en morgen niet prikken, doen dat later deze week. Bij de vaccinatie tegen de Mexicaanse griep gaat het om twee prikken. Daarom wordt in de meeste GGD-regio’s een tweede prikactie gehouden op 14 en 15 december.’

Kritische geluiden die de afgelopen tijd klonken, zijn ook in de media voor een groot deel gepareerd. En wat antroposofen ervan vinden, heb ik op deze weblog proberen te volgen. Onder het label ‘inenten’ met tot nu toe twintig berichten zijn die te vinden. Ruim een week geleden, op maandag 16 november, besteedde Hugo Verbrugh op zijn weblog ‘Middernachtszon’ expliciet aandacht aan de vraag: ‘Leugens, erge leugens, statistiek, en communicatie in cyberspace: waar is de waarheid over de griep?’ Zijn bericht begint zo:

‘Af en toe vraagt iemand me of ik me al heb (of me nog zal) laten vaccineren. Ik heb dan altijd een heel duidelijk antwoord. Onlangs gaf ik dat antwoord binnen gehoorsafstand van mijn echtgenote. Die legde, gehoord hebbende wat ik zei, mij een spreekverbod op.

Onder mijn levensmotto “der Klügere gibt nach” (Erich Kästner) houd ik me daar sindsdien aan. Ik ga ook niet over bloggen over de griep en de vaccinatie daartegen. Ik ga alleen enkele opmerkingen maken over en in verband met de actuele discussie eróver.

Overigens zou ik weinig toe te voegen hebben aan wat ik 19 augustus hier blogde: “Over de Mexicaanse griep laat zich bij de huidige stand van de wetenschap en van de publieke zaak geen zinvol debat voeren. Er is niet bij benadering voldaan aan een van de grondregels in het proces van zowel de oordeelsvorming inzake politieke maatschappelijke controverses als inzake de verwerving, verspreiding en toepassing van wetenschappelijke kennis en van het debat daarover.” U leze daar hoe ik er verder over denk.

Alleen kan ik het niet laten u hier stiekem éven een detail in te fluisteren. Hebt u er ooit, al is het maar héél even, aan gedacht dat die immense “voorlichtings”massa die sinds maanden over ons wordt uitgestort, bij sommige mensen daadwerkelijk invloed zou kunnen hebben op het wel of niet krijgen en zo ja het verloop van de griep?’

Eigenlijk weet je dan al wel wat dat heel duidelijke antwoord van Verbrugh zal zijn op de vraag of hij zich ook laat inenten. Voor alle zekerheid nog even naar zijn bijdrage van 19 augustus, waar hij verder schrijft:

‘De kern van het actuele probleem van de Mexicaanse griep is het gezag van de medische wetenschap. Dat is groot – zeer groot, en navenant controversieel. In combinatie met de immense invloed van de media leidt dit tot situaties die in een serieus debat onhanteerbaar zijn. Op gezag van de wetenschap worden honderden miljoenen overheidsgeld uitgegeven aan vaccins en andere middelen, en krijgt in de media met name de viroloog Osterhaus aandacht en erkenning alsof hij een soort goeroe is. Tegelijk is de wetenschappelijke kennis over die griep hoogst onzeker, en wordt Osterhaus in ongebruikelijke termen als “farmahoer” onderuit gehaald als “verkoper” van paniekverhalen. In onserieuze debatten zijn dat natuurlijk in letterlijke zin goed verkopende prachtverhalen, en aangezien niemand de persvrijheid ter discussie wil stellen, doet zich hier precies het soort situatie voor die in een serieus debat onhanteerbaar is.’

Hoe dat met Osterhaus nu eigenlijk zit, is ook hier aan de orde geweest. Bijvoorbeeld op 17 oktober in ‘Eindeloos’. Het blijkt een nogal ingewikkelde geschiedenis. Het spoeddebat daarover in de Tweede Kamer heeft weinig echt duidelijks opgeleverd. De machinerie gaat door. De belangen zijn waarschijnlijk ook te groot. Bij Verbrughs vraag op 16 november, ‘waar is de waarheid over de griep?’, gaf ik als een van de zestien reacties om 22.20 uur weer hoe in de belangrijkste media de bezwaren tegen de vaccinatie gepareerd worden:

‘Ik heb een overzichtje samengesteld van relevante artikelen in de pers (de MSM: de mainstream media) waarin serieus wordt ingegaan op de diverse argumenten die her en der geuit zijn om zich niet te laten vaccineren. Voor wie er zin in heeft. In chronologische volgorde:

NRC Handelsblad: Ook gezonde kinderen gaan wel eens dood aan de griep
Gepubliceerd: 24 oktober 2009 04:30 | Gewijzigd: 30 oktober 2009 11:47, www.nrc.nl/achtergrond/griepvi...

Skipr: Experts eisen inzicht in risico H1N1-vaccin
Geplaatst op 29/10/2009 - 11:21 door: Skipr Redactie, www.skipr.nl/actueel/experts-e...

Trouw: Klink: vaccin tegen Mexicaanse griep is veilig
31 oktober 2009 www.trouw.nl/nieuws/nederland/...

De Volkskrant: Vaccinatieangst overspoelt Nederland
Van onze verslaggeefster Ellen de Visser, Binnenland - maandag 09 november 2009, www.volkskrant.nl/binnenland/a...

Trouw: ‘Incestueus clubje beheerst griepdiscussie’
9 november 2009, www.trouw.nl/nieuws/nederland/...

NRC Handelsblad: Is de vaccinatie-angst terecht?
maandag 9 november 2009 door webredactie NRC Handelsblad, weblogs.nrc.nl/discussie/2009/...

Trouw: Informatie op internetfora over vaccin onjuist volgens VWS
10 november 2009, www.trouw.nl/nieuws/nederland/...

Een deskundig weblog: Grieptopic: autisme en thimerosal, thiomersal, kwik in (griep)vaccins voor kinderen
Dit bericht is geplaatst op om dinsdag 10 november 2009 door 1:35 pm en is geplaatst onder Uncategorized, cryptocheilus.wordpress.com/20...

Trouw: Verstand bij vaccinatie betere raadgever dan fabels op het internet
Commentaar – 11 november 2009, www.trouw.nl/opinie/commentaar...

NRC Handelsblad: Wat kan de overheid doen om geruchten rondom de Mexicaanse griep te bestrijden?
woensdag 11 november 2009 door webredactie NRC Handelsblad, weblogs.nrc.nl/discussie/2009/...

NRC Handelsblad: Klink doet klemmend beroep op zorgpersoneel
Gepubliceerd: 11 november 2009 13:03 | Gewijzigd: 11 november 2009 13:29, www.nrc.nl/achtergrond/griepvi...

Medisch Contact: CBG: ‘Geen reden voor onrust over adjuvans’
Nr. 46 - 11 november 2009, medischcontact.artsennet.nl/bl...

Trouw: Website over bijwerkingen griepprik
13 november 2009, www.trouw.nl/nieuws/Wetenschap...’

Eerder die avond, had commentator ‘Meesterzusje’ om 20.08 uur geschreven:

‘Het blijft een probleem, dat vaccin. “StralingsArm Nederland” (SAN) heeft een kort geding tegen Klink verloren, waarin (vooral) geëist werd dat Klink de samenstelling van het vaccin tegen de Mexicaanse griep bekend zou maken. De rechter wees dat af omdat de samenstelling al bekend is gemaakt op de (EU-) site van EMEA. Nu blijkt dat er ook een “gewone” bezwaarschriftenprocedure loopt van SAN bij het ministerie van VWS tegen het besluit een aantal documenten (ik weet niet precies welke) openbaar te maken. Op 26 november wordt daarover een hoorzitting gehouden – zie www.stralingsarm-nederland.org...

Allemaal mooi, en ik begrijp werkelijk niet waarom de gevraagde documenten – welke dat ook zijn: ik denk in de richting van het complete advies van de Gezondheidsraad en dergelijke – niet openbaar gemaakt worden. Dat op zichzelf is niet bepaald vertrouwenwekkend. Het ministerie beroept zich bij de afwijzingsbeschikking op de artikelen 11 en 12 van de Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB; zie: wetten.overheid.nl/BWBR0005252... ). Die artikelen betreffen redenen waarom sommige documenten niet openbaar gemaakt hoeven worden – maar ik zie niet waarom deze artikelen in dit verband toepasselijk zouden zijn.

Daar staat iets anders tegenover. Over de griep en het vaccin doen de idiootste verhalen de ronde. “Extraterrestials” ben ik nog niet tegengekomen, maar het zou me niet verbazen als die ergens wel opgevoerd worden. Vanuit de World Health Organisation (een orgaan van de VN) zouden initiatieven ontwikkeld worden om de wereldbevolking enorm te reduceren – de een zegt dat de WHO dat probeert middels de griep zelf, de ander dat dat is waartoe het vaccin dient. Dit lijkt me pure nonsens, ik kan dat niet in de verste verte serieus nemen. Anderen zeggen dat mét het vaccin een nano-chip ingespoten wordt, zonder erbij te vertellen wiens belang dat dient en hoe de duizenden huis- en GGD-artsen bewogen worden mee te werken – er is tenslotte een zeer nauwkeurige administratie nodig van welke naald (daar zou de chip in moeten zitten, volgens de jongste berichten) bij wie gebruikt is, om iets aan die nano-chip te kunnen hebben.

Het meest serieus komen bij mij de verhalen over, die gaan over sommige ingrediënten van het vaccin. Dan gaat het vooral over “thiomersal” een kwikverbinding en “biocide” dat als conserveermiddel is toegevoegd. Dat zit er inderdaad in, als ik de EMEA mag geloven. Maar het zou eerder door de toenmalige minister Hogervorst verboden zijn. Ik kan niet oordelen over de schadelijkheid daarvan – ik vraag me af of iemand dit kan.

Ik ben van plan – maar ik weet niet of het lukt – de hoorzitting van SAN bij het ministerie van VWS bij te wonen – ze is openbaar. Misschien dat ik daardoor iets meer kan begrijpen van wat hier gaande is.’

Het genoemde Kort Geding van Stichting Stralingsarm Nederland tegen minister Klink kwam ook op 17 oktober in ‘Eindeloos’ aan bod. Het vervolg daarop en de uitslag besprak ik op 30 oktober in ‘Pleitnota’. Want Stichting StralingsArm Nederland schreef op die dag op haar website:

‘De rechter heeft in zijn vonnis geoordeeld dat iedere burger zijn informatie kan vinden op de website van EMEA. Het vonnis is vanaf 12.00 uur in geanonimiseerde versie te vinden op www.rechtspraak.nl onder “rechtbank Zwolle-Lelystad”. Een uitgebreide analyse hier volgt morgen.’

Daarmee was het echter nog niet gedaan. Nog geen week later werd namelijk op diezelfde website gewag gemaakt van een ‘Tweede Kort Geding tegen Minister Klink’:

‘Amper bekomen van ons eerste Kort Geding tegen Minister Klink, waarover de bestuursrechter in Zwolle op 30 oktober vonnis spreekt (maar wat door alle positieve publiciteit al “gewonnen” is), zijn we druk doende het tweede Kort Geding in de steigers te zetten. Sneller dan eigenlijk gepland, maar het dossier dat vandaag op ons buro plofte, bevat puur dynamiet!

De al langer omstreden toevoeging “Thiomersal”, een kwikverbinding, is al sinds 1 januari 2007 een niet meer in Nederland toegestane stof krachtens de Wet Bestrijdingsmiddelen. Ofschoon voormalig minister van Volksgezondheid, dhr. Hoogervorst de Tweede Kamer al op 20 december 2005 liet weten dat Thiomersal niet meer in vaccins toegepast zal worden, zit het nu wel in de 34 miljoen vaccins, die minister Klink heeft aangekocht.

Het moet nog onderzocht worden in hoeverre het sinds 2005 toch nog gebruikt is geweest. Voor nu is van het grootste belang, dat de vaccinatie-campagne gestaakt wordt en de resterende vaccins behandeld worden zoals o.a.de Arbowet, de richtlijnen van de Arbeidsinspectie annex de Wet Bestrijdingsmiddelen opgeslagen worden.

Vooruitlopend op het Kort Geding brengen wij de Ministeries van VWS, VROM, Landbouw en Justitie op de hoogte, evenals de overkoepelende (huis)artsen-verenigingen. Download hier het document.’

Er is ook een aparte webpagina over de behandeling op 30 oktober, onder de titel ‘Sprak hij “recht”?’, zelfs inclusief een foto van

‘Dhr. Wim Cornelissen, bestuursrechter op de Rechtbank in Zwolle tijdens het hoorzitting op 30-10-2009

Waarom?:
Het Kort Geding tegen minister Klink van het ministerie Volksgezondheid en tegen het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen werd aangespannen om duidelijkheid te krijgen over de samenstelling van de voor Nederland aangekochte vaccins, de gezondheidsrisico’s ervan en wie waarvoor juridisch aansprakelijk is, als burgers gezondheidsschade oplopen door de vaccinatie.

Feiten:
Minister Klink
1. Reageerde niet binnen de wettelijk verplichte termijn op ons verzoek om informatie.
2. Reageerde helemaal niet binnen de wettelijk verplichte termijn op ons protestschrift daartegen.
3. Weigert uiteindelijk de gevraagde documenten openbaar te maken.
4. Reageerde helemaal niet op ons bezwaarschrift tegen die weigering.
5. Weigert tot 29 oktober tot 3 keer toe de ook door de rechter opgevraagde documenten aan de rechtbank te sturen.
6. Besluit de dag voor de Hoorzitting niet naar de rechtbank te komen en zich te laten vertegenwoordigen door de advocaat van het CBG.

Het CBG
1. Reageerde niet binnen de wettelijk verplichte termijn op ons verzoek om informatie.
2. Reageerde helemaal niet binnen de wettelijk verplichte termijn op ons protestschrift daartegen.
3. Stuurt op 8 oktober, als de rechter melding maakt van ons Kort Geding ineens een beslissing, ge-antidateerd op 10 september, dat zij de gevraagde documenten niet zouden hebben, maar dat wij bij de EMEA in London moeten zijn.

Hoorzitting:
Op de drukbezochte hoorzitting wijzen wij de rechter op de hierboven genoemde fouten en bepleiten dat de Nederlandse burger recht heeft op die informatie. Ons dossier met verwijzingen naar internationale verdragen, onderbouwing van spoed door medische risico’s en bijgevoegde mensenrechtenverklaringen is meer dan 250 pagina’s dik.

Vonnis:
De rechter
1. trekt zijn conclusie uit de hoorzitting zelf, dat de burger gebaat is bij is het spoedig bekend worden van de informatie, in en zegt in zijn vonnis dat er geen haast bij is.
2. oordeelt dat iedere burger, met of zonder internet, de informatie moet zoeken op de Engelstalige website van EMEA, waar “ergens” ook Nederlandstalige documenten gevonden kunnen worden over de ernstige risico’s van de vaccins.
3. laat zich niet uit over wie in Nederland verantwoordelijk is als burgers ziek worden door de vaccinatie.
4. heeft de 3x opgevraagde documenten bij de Minister niet opgeëist ter beoordeling of de burger recht heeft die documenten te kennen.
5. ziet in de handelwijze van Minister en CBG geen aanleiding om hen te veroordelen in de proceskosten.

Oordeelt U zelf! Is hier “Recht” gesproken???
Klik hier om ons oordeel over dit vonnis te lezen’

In haar analyse onder de genoemde link schrijft Stichting StralingsArm Nederland onder de titel ‘Of hij “recht” sprak?’:

‘Daarom:
Een Kort Geding tegen minister Klink van het ministerie van Volksgezondheid en tegen het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen is nooit ons uitgangspunt geweest. Wij constateerden in juli dat de mediahype over de Mexicaanse griep veel geschreeuw en weinig heldere informatie bevatte. Pas toen de Minister en het CBG weigerden cruciale informatie over risico’s en aansprakelijkheid openbaar te maken, konden we niet meer anders dan met behulp van een achterban van actievoerders en ongeruste burgers de vereiste € 600,- aan griffierechten bijeen brengen en naar de rechter stappen.’

Om na de al eerder genoemde feiten te concluderen:

‘Ons Oordeel:
De rechter
1. negeert het feit dat Minister en CBG niet binnen de wettelijk verplichte termijnen besloten hebben op ons verzoek om documenten.
2. negeert het feit dat Minister en CBG niet binnen de wettelijk verplichte termijn reageren op ons protestschrift daartegen.
3. laat de weigering van de minister om de door de rechtbank 3 keer opgevraagde documenten toe te sturen, onbestraft. Ons inziens dient hij de minister “minachting van de rechtbank” ten laste te leggen.
4. laat het feit dat de Minister 1 dag voor de Hoorzitting besluit niet op de zitting te verschijnen en zich door de advocaat van het CBG te laten vertegenwoordigen onbestraft.
5. komt terug op een eerder oordeel tijdens de hoorzitting, dat we met dit Kort Geding inderdaad een spoedeisend belang hadden.
6. spreekt een vonnis uit zonder de door de Minister geweigerde documenten desnoods op te eisen. Hij kan daardoor niet beoordelen wat voor documenten het zijn en of de redenen voor weigering juist zijn.
7. ziet in alle fouten van Minister en CBG geen aanleiding om hen te veroordelen de door ons betaalde griffierechten te vergoeden.
8. leest dit vonnis op 30 oktober niet zelf voor, maar laat dit doen door een collega, die inhoudelijk niets van de zaak afweet. Hoogst ongebruikelijk, maar niet bij wet verboden. Ons inziens een signaal dat dhr. Cornelissen de “confrontatie” met aanwezige actievoerders bij het voorlezen niet aandurfde.

Conclusie:
Is hier recht gesproken? Driewerf Nee!!! Hier is namenlijk niet ter discussie hoe een rechter inhoudelijk zou kunnen oordelen over een dossier. Hier gaat het om feiten. Feiten zoals we hierboven opgesomd hebben. Feiten waar een rechter niet omheen kan gaan. En waar dhr. Cornelissen toch omheen gegaan is en een 250 pagina dik dossier onbeoordeeld laat, omdat hij anders niet kan vonissen, zoals hij gevonnist heeft.

Is hij door “iemand” onder druk gezet om het dossier ter zijde te schuiven, geen documenten op te eisen bij de Minister, geen straf aan die Minister op te leggen, de feiten te negeren??? Het antwoord daarop ligt bij “rechter” dhr Wim Cornelissen.

16 miljoen burgers, met of zonder internet, moeten op eigen houtje elders cruciale informatie over de risico's van vaccins opzoeken. De farmaceutische wereld heeft de rechtspraak en de politiek gekaapt, waardoor de burgers niet verteld hoeft te worden dat zij de vaccins op EIGEN RISICO nemen. Want minister Klink, de Gezondheidsraad, het RIVM, Ab Osterhaus, Roel Couthino en de vaccinproducenten zijn niet verantwoordelijk als burgers ziek worden of overlijden na vaccinatie.’

Ik geef toe, het doet allemaal wat overspannen aan, bijvoorbeeld met die drie uitroeptekens en drie vraagtekens. Aan de andere kant, ik kan me wel voorstellen dat mensen radeloos worden als zij het gevoel krijgen niet gehoord te worden en van het kastje naar de muur gestuurd. Het is dus geen wonder dat volgens het bekende procédé van Stichting StralingsArm Nederland op haar website het volgende over de ‘Hoorzitting Commissie Bezwaarschriften Ministerie VWS’ wordt geschreven:

‘Minister Klink weigert categorisch om de documenten vrij te geven, die wij via de Wet Openbaarheid Bestuur opgevraagd hebben en die onontbeerlijk zijn om het door zijn ministerie inmiddels gevoerde vaccinatiebeleid te kunnen toetsen. Elders op deze site is te lezen hoe de bestuursrechter in Zwolle de Nederlandse burger op beschamende wijze met een kluitje in het riet stuurt.

Dit heeft geleid tot nog meer onzekerheid bij burgers. Omdat de “gewone” media de afgelopen 2 weken alleen maar bezig zijn om reclame te maken voor de vaccinatie, is het logisch dat burgers vooral op internet op zoek gaan naar “andere” informatie. Minister Klink wil zelfs banners in gaan zetten om die websites met kritische informatie te weren. Waarom geeft hij niet gewoon de gevraagde informatie vrij???

Om te onderzoeken wat hij daarmee probeert te verbergen, is een Hoorzitting bij “zijn” ministerie een logisch vervolg op ons Kort Geding. Een speciale Commissie Bezwaarschriften, die niet voor zijn ministerie werkzaam is, gaat ons bezwaarschrift behandelen, wat wij ingediend hebben, tegen het besluit van minister Klink om ons de gevraagde informatie niet te geven.

De hoorzitting is openbaar, dus iedereen is van harte welkom!!!
26-11, 11.30 uur, Parnassusplein 5 in Den Haag, afdeling A-1308.’

Verder wordt er dit overzicht gegeven:

‘Update, in volgorde van tijd

2-10: Bij het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport hebben we een bezwaarschrift ingediend tegen de ver buiten de wettelijk toegestane termijn afgegeven beschikking. Hierin liet het ministerie weten de gevraagde documenten wèl te hebben, maar ze niet openbaar te willen maken.

6-11: Vandaag is de uitnodiging voor de Hoorzitting binnengekomen. Klik hier voor die brief.

16-11: Mevr. Rigthart van de Cie. Bezwaarschriften belde: vaccinproducenten Novartis en GlaxoSmithKline komen ook naar de hoorzitting om te bepleiten dat de opgevraagde documentatie geheim moet blijven. Dat belooft vuurwerk; zij verschijnen niet gauw in een openbare hoorzitting, tenzij ze nattigheid voelen. N.B. De hoorzitting wordt gefilmd door de Sociale Databank NL en ArgusoogRadio maakt geluidsopnames.

18-11: Klik hier voor het verweerschrift, wat de landsadvocaat aan de Cie. Bezwaarschriften en ons toezond om alvast te lezen, wat zij op 26 november allemaal in zal brengen.’

In het verweerschrift worden door mr. M.F. van der Mersch van ‘Pels Rijcken & Droogleever Fortuijn, advocaten en notarissen’ de verschillende argumenten opgesomd tegen openbaarmaking. Zo staat onder ‘1 Inleiding’:

‘1.1 De Stichting Stralingsarm Nederland (hierna: SSAN) heeft de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (hierna: de minister) gevraagd om afschriften te verstrekken van de documenten die betrekking hebben op gesprekken tussen het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, het Landelijk Vaccinatie Instituut (LVI) (bedoeld is: het Nederlands Vaccin Instituut) en alle farmaceutische bedrijven, die benaderd zijn voor de productie van het vaccin tegen de nieuwe Influenza A (H1N1). Ook heeft SSAN de minister verzocht om een afschrift van het contract waaronder deze vaccins geleverd zullen worden.

1.2 De minister heeft dit verzoek in negatieve zin beantwoord en besloten de verzochte documenten niet openbaar te maken. SSAN kan zich met dit besluit niet verenigen en heeft hiertegen bezwaar gemaakt in de zin van Algemene wet bestuursrecht (Awb). De minister stelt zich in deze bezwaarprocedure op het standpunt dat de genoemde documenten terecht niet openbaar zijn gemaakt.’

Punt ‘3.10 De relevante weigeringsgronden’ vermeldt:

‘De minister heeft het verzoek van SSAN om verstrekking van de informatie geweigerd op de volgende aan artikel 10 en 11 Wob ontleende gronden:
– de gevraagde gegevens betreffen bedrijfs- en fabricagegegevens (artikel 10 lid 1 sub c);
– de economische of financiële belangen van de Staat wegen zwaarder dan het belang van openbaarmaking van de gegevens (artikel 10 lid 2 sub b);
– het belang van de benadeling van de geselecteerde leveranciers weegt zwaarder dan het belang van openbaarheid (artikel 10 lid 2 sub g);
– het betreft ten dele documenten die zijn opgesteld ten behoeve van intern beraad (artikel 11 lid 1 en 2).’

In het vervolg van 3. worden deze gronden verder uitgewerkt. Ze keren weer terug in ‘5. Verweer’:

‘Algemeen

5.1 Het ministerie heeft het verzoek van SSAN zorgvuldig afgehandeld. Daarbij zijn de leveranciers van de vaccins, Novartis en GSK, om hun zienswijze gevraagd. Novartis en GSK hebben de minister verzocht openbaarmaking van de stukken te weigeren. De minister heeft vervolgens een gemotiveerd besluit genomen.

5.2 De verzochte documenten zijn geweigerd op grond artikel 10 lid 1 onder c van de Wob, artikel 10 lid 2 onder b Wob, artikel 10 lid 2 sub g en artikel 11 van de Wob. Al deze weigeringsgronden zijn van toepassing op de verzochte documenten. In bijlage 1 bij het primaire besluit zijn de documenten opgenomen waarop het verzoek ziet. Het gaat om een grote hoeveelheid (interne) e-mails (nr. 1), concept-stukken (nr. 2), nota’s en adviezen (nr. 3), correspondentie (nr. 4), gunningsbesluiten (nr. 5) en contracten (nr. 6).

Overschrijding wettelijke beslistermijn en beroep op de Wet Dwangsom

5.3 Overschrijding van de beslistermijn is gelegen in het inwinnen van zienswijzen van derde-belanghebbenden en de grote hoeveelheid stukken die verzameld en geordend diende te worden.

5.4 Het beroep van SSAN op de Wet dwangsom en beroep bij niet tijdig beslissen gaat niet op. De wet is pas op 1 oktober 2009 in werking getreden. De aanvraag van SSAN is ingediend vóór 1 oktober 2009. Op grond van artikel III van de wet geldt voor aanvragen, bezwaren of administratieve beroepschriften die zijn ingediend voordat de nieuwe regeling van kracht werd het recht zoals dat gold voor inwerkingtreding van de wet. De dwangsomregeling is in dit geval dan ook niet van toepassing.

Bedrijfs- en fabricagegegevens

5.5 De onder 1 t/m 6 opgenomen stukken bevatten vertrouwelijke bedrijfs- en fabricagegegevens van partijen met wie de Staat heeft onderhandeld over de vaccins. De gegevens zijn uitdrukkelijk vertrouwelijk aan de Staat overgelegd. Het betreft gegevens over het productieproces, de leveringsschema’s, het proces van registratie van de vaccins, de afzet van producten en bij de levering betrokken derden. Daarnaast bevatten de documenten gegevens over de financiële bedrijfsvoering van de betrokken leveranciers. Die documenten kunnen ook niet gedeeltelijk openbaar worden gemaakt. De niet-vertrouwelijke gegevens zijn te zeer verweven met de vertrouwelijke gegevens.
Zie ook: Rb. Amsterdam 13 januari 2000, JGR 2000/17.

Economische of financiële belangen van de Staat

5.6 Met de aanschaf van de vaccins is de Staat grote financiële verplichtingen aangegaan. Deze verplichtingen zijn neergelegd in de onder 1 t/m 6 genoemde stukken.

5.7 Het is van belang dat de Staat zich vrij kan opstellen in onderhandelingen over dit soort aankopen, ook in de toekomst. Openbaarmaking van deze stukken zou die vrijheid ernstig beknotten en de Staat benadelen. Gedeeltelijke openbaarmaking is niet mogelijk. De stukken zijn doorspekt met inhoudelijke (bedrijfsgevoelige) informatie over de vaccins en de leverancier, financiële informatie en voorwaarden die inzicht geven in het onderhandelingsproces. Het volledige contract is bovendien in het contract zelf door partijen uitdrukkelijk aangemerkt als ‘vertrouwelijk’.

5.8 Openbaarmaking heeft tevens tot gevolg dat bij een nieuwe aanbesteding partijen de biedingen kunnen afstemmen op de openbaar gemaakte gegevens, zoals prijzen, leveringstermijnen, contractsvoorwaarden en de opstelling van de Staat in onderhandelingen over dit soort vaccins. De markt van de vaccins is een markt met een beperkt aantal partijen, waarop hevige concurrentie plaatsvindt. De Staat wordt door openbaarmaking benadeeld. Er wordt tevens afbreuk gedaan aan een eerlijke mededinging tussen gegadigden.
Zie ook: ABRvS 9 maart 2005, LJN: AS9247.

5.9 Op dit moment vinden bovendien nog onderhandelingen tussen de contractspartijen plaats over onderdelen van het contract. Openbaarmaking zou die onderhandelingen schade toebrengen.

Voorkomen van onevenredige bevoordeling of benadeling betrokken natuurlijke personen en rechtspersonen

5.10 Niet alleen de Staat ondervindt schade als gevolg van openbaarmaking van de onder 1 t/m 6 genoemde documenten. Dat geldt ook voor de betrokken leveranciers. Novartis en GSK worden door openbaarmaking onevenredig benadeeld. Ter motivering verwijst de minister naar hetgeen in de paragrafen hiervoor is vermeld.

Intern beraad

5.11 De stukken die zien op het proces van onderhandeling zijn doorspekt met persoonlijke beleidsopvattingen van bij de onderhandelingen betrokken personen. De stukken bevatten opvattingen, adviezen, commentaren en voorstellen van deze personen. De personen hebben bij opstelling van de stukken de bedoeling gehad dat zij zouden dienen voor zichzelf of voor het gebruik door anderen binnen de overheid. Openbaarmaking van deze stukken zou een vrije gedachtevorming in de toekomst bedreigen.

5.12 Persoonlijke beleidsopvattingen zijn dermate verweven met de feiten dat de documenten ook niet gedeeltelijk openbaar kunnen worden gemaakt. Volgens vaste jurisprudentie van de Afdeling bestuursrechtspraak geldt dat bij verwevenheid tussen feiten en opvattingen over de feiten geen verplichting tot openbaarmaking bestaat.

5.13 Adviezen van advocaten aan hun cliënten zijn eveneens documenten bestemd voor intern beraad en zijn aan te merken als persoonlijke beleidsopvattingen.
Zie: ABRvS 17 juli 2002, AB 2002, 375 en ABRvS 22 december 2004, LJN-nr. AR8014.

Alle correspondentie tussen het NVI en de advocaat van het NVI alsmede de adviezen van de advocaat van het NVI zijn dan ook als vertrouwelijk aan te merken. Openbaarmaking van deze documenten is op grond van artikel 11 lid 1 van de Wob terecht geweigerd.

6. Conclusie

De bezwaren zijn ongegrond.

Den Haag, 18 november 2009’

Dat de advocaat dit concludeert, is logisch. Nu de rechter nog; overmorgen dus.