Mannelijk

Het is weer tijd voor breaking news. (Dat komt nogal eens voor de laatste tijd.) Vanochtend liet Zonnehuizen in Zeist een communiqué uitgaan, ondertekend door:

‘Namens de Raad van Toezicht van Zonnehuizen
John Luijten, Voorzitter’.

Hij schrijft daarin:

‘Mede namens mevrouw drs. Yvon J.M. ten Brummelhuis MSM, lid van de Raad van Bestuur Zonnehuizen, deel ik u hierbij mede dat, in goed onderling overleg, besloten is om de samenwerking te beëindigen.

De aanleiding hiervoor is gelegen in de door de Raad van Toezicht van Zonnehuizen beoogde toekomstige bestuurlijke structuur, waardoor de Raad van Bestuur van Zonnehuizen zal worden omgevormd tot een eenhoofdig bestuursorgaan en de verantwoordelijkheden van de directeuren zullen worden versterkt. De Raad van Bestuur van Zonnehuizen zal worden gevormd door de heer drs. Frans J. Broekhuizen, arts MBA.

Yvon ten Brummelhuis zal daarom per 1 oktober 2009 haar functie neerleggen en – in overleg met de voorzitter van de Raad van Bestuur – in de komende periode haar werkzaamheden overdragen.

De Raad van Toezicht hecht er reeds nu al aan zijn waardering en dank uit te spreken voor de inzet en inbreng die Yvon ten Brummelhuis als bestuurder van Zonnehuizen heeft getoond: zowel voor, tijdens en na de fusies tussen Zonnehuizen Kind en Jeugd, Bronlaak-Heimdal, Elivagar en de BellisGroep.

De continuïteit en slagkracht van de betrokken instellingen werden hierdoor vergroot.

Op woensdag 14 oktober tussen 14.30 uur en 18.30 uur zal officieel afscheid van Yvon ten Brummelhuis worden genomen. Een dezer dagen ontvangt u nadere berichtgeving over deze afscheidsbijeenkomst.’

Dat is me een donderslag bij heldere hemel! Ik zal geen flauwe toespelingen maken op de datum van vandaag, 11 september. Maar dit is heftig. En dan zo snel; dat is binnen drie weken. Dan moet het wel ernstig zijn.

Wie maken er eigenlijk deel uit van de Raad van Toezicht van Zonnehuizen? Dat staat vermeld in het jaardocument 2008 dat op 14 juli werd gepubliceerd en waaraan ik in mijn bericht ‘Goede Raad’ die dag aandacht besteedde. Op bladzijde 27-28 vind ik ‘Tabel 8: Samenstelling RvT’, waar achter de naam ook respectievelijk beroep en nevenfuncties worden vermeld:

‘Dhr. drs. J.J. Luijten, voorzitter
Senior organisatieadviseur bij IMO, Instituut voor Mens- en Organisatieontwikkeling
– voorzitter van de Commissie Sociale Begeleiding in de Parnassia Bavo Groep

Dhr. J.P.W. van Hoof, vicevoorzitter
Voormalig algemeen directeur Vakcentrale FNV
– secretaris/penningmeester Stichting Solidaridad
– penningmeester Vakbondshistorische Vereniging
– lid permanente Geschillencommissie FNV-Cao
– lid bestuur Stichting Lommerlust

Dhr. dr. C.H. Leijenhorst, vicevoorzitter
Universitair Hoofddocent Geschiedenis van de Moderne Filosofie, Radboud Universiteit Nijmegen
– lid bestuur Bernard Lievegoedfonds

Mevr. G.W.B.M. Kelderman-Tenten MMI, lid
Senior organisatieadviseur/-Registermanager
Eigenaar ZZG – Zorgmanagement Zonder Grenzen, bureau voor organisatieadvies & interim management
– lid gedragscode commissie IM register (register van interim managers)

Dhr. drs. H.M. Bloedjes, lid
Voormalig directeur Philadelphia Zorg
– lid bestuur Stichting Solidaridat
– lid bestuur Landelijke Vereniging Wereldwinkels

Dhr. drs. J.A.M. de Vet, lid
Zelfstandig organisatieadviseur/ interimmanager zorgsector

Mevr. drs. M. Burggraaff-Huiskes, lid
Voormalig wetenschappelijk medewerker K2 Brabants Kenniscentrum jeugd

Dhr. mr. A.J.G.G. van Oorschot, lid
Voormalig directeur Rabobank
– lid RvT Stichting BellisGroep
– voorzitter CDA afdeling Mill
– bestuurslid parochie H. Willibrordus te Mill
– lid commissie Zorg & Welzijn NVOG (Nederlandse Vereniging van Organisaties van Gepensioneerden)
– voorzitter Vereniging Gepensioneerden Rabobank NOBrabant
– lid commissie Sociale zaken & Verzekeringen VG Rabobank NO-Brabant’

Goed, dat is dus de huidige samenstelling van de Raad van Toezicht. Naar goed gebruik is het gissen naar de reden waarom per se binnen twee jaar (de fusie met Bronlaak-Heimdal vond plaats op 1 januari 2008) naar een eenhoofdige bestuursstructuur moet worden overgeschakeld. Was dit te zien aankomen? Zonnehuizen zelf heb ik in deze weblog op verschillende momenten gevolgd. Zoals op 24 juli 2008 in ‘Zogenaamde Lievegoedimpuls’, waarin de aanstaande fusie met de Bellisgroep ter sprake kwam. Een jaar later, op vrijdag 12 juni 2009, meldde ik in ‘Zorgelijk’:

‘Zorginstellingen moeten elk jaar verantwoording afleggen over de manier waarop zij hun geld besteden. Die verantwoording leggen zij af in het Jaardocument zorginstellingen. (...)

De grote ontbrekende hier is Zonnehuizen uit Zeist. Zou die uitstel gekregen hebben, of riskeert men daar een boete? Zou het recente fusieproces met Michaelshoeve-Overkempe, net nadat al een fusie met Bronlaak-Heimdal had plaatsgevonden, te zwaar zijn gevallen? Zonnehuizen is een van de drie grootste antroposofische zorgaanbieders in Nederland, naast de Lievegoed Zorggroep en de Raphaëlstichting.’

Op 10 juli 2009 was er al wel een jaarverantwoording van de Bellisgroep, beschreef ik in ‘Multidimensioneel’:

‘Wat staat er nu in het nieuwe jaardocument 2008 van de Bellisgroep? Staan daar nog nieuwe dingen in die we inmiddels nog niet weten? Het voorwoord is ondertekend door “F.J. Broekhuizen, Bestuurder a.i.” Frans Broekhuizen is al sinds jaren de bestuurder van Zonnehuizen, tegenwoordig, na de fusie met Bronlaak-Heimdal, samen met Yvon ten Brummelhuis.’

Weer vier dagen later – op de valreep voor de zomervakantie – was er dan toch ook een van Zonnehuizen zelf, meldde ik in ‘Goede Raad’. Ik haalde hier veel informatie uit, onder andere over de ‘Werkwijze Raad van Toezicht’:

‘In de post fusiefase die het gehele verslagjaar 2008 kenmerkt is in de Raad van Toezicht diepgaand en meerdere keren aandacht besteed aan het functioneren van de Raad van Toezicht en de wisselwerking met de Raad van Bestuur.’

Er volgt een uitgebreid woord van dank aan de Raad van Bestuur voor haar inspanningen om zowel de complexe organisatie te besturen als de fusie goed te laten verlopen. Wordt er in dit document al een indicatie gegeven van wat zich ternauwernood twee maanden later openbaart? Om die vraag te kunnen beantwoorden zou je dit jaarverslag opnieuw onder de loep moeten nemen. Ik zou er in ieder geval niet over willen speculeren, maar – zoals ik hier steeds probeer te doen – liever feiten geven. Bijvoorbeeld dit citaat dat ik op 14 juli ook al gaf:

‘In 2008 heeft de Raad van Bestuur een Zonnehuizen-breed project ingezet om meer doelmatigheid van en in de bedrijfsvoering te bevorderen. We beogen daarbij een betere – horizontale – interne samenwerking tussen ondersteunende diensten en het primaire proces, om sneller en gemakkelijker te kunnen werken en onze creatieve kracht beter te kunnen benutten. Dit zal ons eveneens meer financiële ruimte verschaffen. (...)

Met betrekking tot het risicomanagement werd eens te meer duidelijk dat de bedrijfsvoering een bestuurlijke managementinformatievoorziening absoluut nodig heeft.

Daarmee hangt de behoefte samen om een meer horizontaal gerichte aansturing. Leiderschap, persoonlijke visie en regie zijn onmisbaar om de vele (deel)processen te verbinden die zich afspelen waar het primaire proces en ondersteunende diensten elkaar raken. Dit kantelproces vormt een belangrijk uitgangspunt voor een vernieuwend beleid in 2009.’

Maar misschien is ook illustratief wat in Zon, het blad van Zonnehuizen, nummer 5 van februari 2008 stond over ‘De fusietrend’. De titel luide: ‘Nog lang en gelukkig?’

‘Onlangs fuseerden Bronlaak-Heimdal en Zonnehuizen Kind en Jeugd tot één organisatie met één naam: Zonnehuizen. De nieuwe organisatie kent twee onderdelen die ook elk onder hun eigen naam naar buiten zullen treden: Zonnehuizen Volwassenen en Zonnehuizen Kind en Jeugd. De fusie staat niet op zichzelf. Er wordt, veelal onder druk van alle ontwikkelingen in de sector, volop gefuseerd in zorgland. Maar waarom? De bestuurders van de nieuwe organisatie en een woordvoerder van een zorgkantoor reageren.’

Die laatste laat ik achterwege. Maar wel geef ik de woorden weer van Yvon ten Brummelhuis op pagina 5, met de titel ‘Groter worden om klein te kunnen blijven’:

‘Het lijkt wel heel wat, maar we blijven ook na de fusie een tamelijk kleinschalige organisatie. Bronlaak-Heimdal en Zonnehuizen Kind en Jeugd waren elk afzonderlijk te klein om ook op de lange termijn antroposofisch geïnspireerde zorg op een kwalitatief goede manier te kunnen blijven aanbieden. Eén ding stond bij ons voorop: niet alleen behoud en verdere ontwikkeling van onze identiteit en expertise, maar ook behoud van de kleinschaligheid op de locaties. Die kennen namelijk elk hun specialisme en identiteit en juist die worden door de cliënten als heel belangrijk en vertrouwd ervaren. Zonnehuizen is een conglomeraat van kleine locaties van Noord-Holland tot Zuid-Limburg die elk hun eigen sociale en geografische bedding hebben. We moesten groter worden om op al die locaties uniek te kunnen blijven.

De fusie van de organisatie speelt zich voor een belangrijk deel af in de “backoffice”, op het gebied van de ondersteunende diensten: personeelszaken, kwaliteit, beleidsmedewerkers, faciliterende diensten enzovoorts. Die versterkte “backoffice” moet de locaties voortaan nog beter, professioneler kunnen ondersteunen. De locaties die voorheen onder de koepelnaam Bronlaak-Heimdal opereerden, vallen nu, afhankelijk van hun specialisme, onder Zonnehuizen Volwassenen of Zonnehuizen Kind en Jeugd.

Over de aansluiting van de onderdelen op elkaar hoeven we ons weinig zorgen te maken. Zonnehuizen en Bronlaak-Heimdal hebben gemeenschappelijke “roots”, een gelijkwaardige identiteit en bovendien al heel veel en al heel lang ervaring in het samenwerken met elkaar. Door de meeste medewerkers wordt deze samenwerking als een heel logische verbinding gezien, zowel inhoudelijk als organisatorisch.’

Op de volgende bladzijde volgt Frans Broekhuizen, onder de titel ‘Groei en ontwikkeling’:

‘Je ziet wel eens fusies tot stand komen die door louter bedrijfstechnische motieven geïnspireerd lijken te worden. Daarvan is hier geen sprake. We hebben elkaar duidelijk benaderd op basis van gedeelde identiteit, cultuur, inhoud en kwaliteitsopvattingen. Pas als het op die gebieden “klopt”, heeft een fusie ook echt kans van slagen en kunnen organisatorische voordelen uit de verf komen.

Ik zie deze verbintenis als een professionaliseringsslag waarin we het goede van de organisaties kunnen behouden en versterken. We zullen een grotere naamsbekendheid op landelijke schaal krijgen en ons ook in de nabije toekomst kunnen uitbreiden met gelijkwaardige partners die de organisatie als geheel sterker kunnen maken en die zelf op hun beurt weer kracht aan de sterkere organisatie kunnen ontlenen.

De grotere naamsbekendheid zal ons ook voordeel op de arbeidsmarkt moeten opleveren en het makkelijker moeten maken nieuwe medewerkers aan te trekken en huidige medewerkers te behouden. Uiteindelijk zal het aantal carrièreperspectieven en doorgroeimogelijkheden die de nieuwe organisatie haar medewerkers biedt ons tot een aantrekkelijker werkgever maken. Medewerkers zullen, nog meer dan voorheen, mogelijkheden hebben te groeien en zich verder te ontwikkelen. En dat kan, voor een organisatie die groei en ontwikkeling in haar wezen koestert, alleen maar goed zijn voor iedereen: de organisatie, de medewerkers en de cliënten.’

Hoe het ook precies zij, het is te betreuren, om niet te zeggen: zonde, dat het vrouwelijke element in de top verdwijnt en het mannelijke alleen overblijft.