Op stoom

We hebben al enige tijd weinig nieuws mogen horen van het Bernard Lievegoed Fonds. De laatste keer moet op 29 december 2010 zijn geweest, in ‘Stakeholders’. De website geeft sindsdien nog altijd geen enkel nieuw teken van leven. Maar eind vorige maand verscheen wel de ‘Nieuwsbrief No 33 aan leden en belangstellenden van de Netwerkuniversiteit d.d. 31 maart 2011’, met de volgende inhoud:

‘In de bijlage treft u een belangrijke mededeling aan van het bestuur van het Bernard Lievegoed Fonds (BLF).

In dit bericht Nieuwe plannen Lievegoedfonds.pdf wordt beschreven hoe het BLF vier jaar geleden als fonds is begonnen met als belangrijkste doel om het “antroposofisch wetenschappelijk onderzoek” (financieel) te ondersteunen. En hoe na een jaar behoefte bleek aan een huis voor de groep “antroposofische wetenschappers”. Zo startte begin 2008 de Netwerkuniversiteit. Binnen enkele maanden na deze start bleek reeds de actieve betrokkenheid van nu ruim 100 wetenschappers. Zij zouden vanaf toen in wisselende samenstelling gaan deelnemen aan de inmiddels meer dan tien wetenschappelijke bijeenkomsten. Bijeenkomsten specifiek voor leden (de fijnproevers) en bijeenkomsten met een meer openbaar karakter. Met name door de openbare bijeenkomsten groeide de belangstelling snel ook omdat vele geïnteresseerde niet-wetenschappers het grote belang inzagen van het bestaan van de Netwerkuniversiteit. Leden en belangstellenden (samen ± 500) werden aldus ook lezer van de Nieuwsbrief (met gemiddeld 10 nummers per jaar). In deze nieuwsbrieven verschijnen de aankondigingen van de conferenties, van de boekpresentaties van leden, mededelingen van het bestuur van het BLF/Netwerkuniversiteit e.d.

Na drie jaar Netwerkuniversiteit gaat zij nu een nieuwe fase in. De leiding wordt “geïnstitutionaliseerd” en het bestuur van het fonds past zich aan de realiteit aan met een duidelijke blik op de toekomst. Ikzelf draag als coördinator mijn werkzaamheden per 1 april met veel vertrouwen over aan Tamara Čop, terwijl Cees Leijenhorst (die u kent als BLF-bestuurslid/wetenschapper) de inhoudelijke leiding van de Netwerkuniversiteit gaat invullen.

Dit alles staat in bijgaande brief ( Nieuwe plannen Lievegoedfonds.pdf ) nog eens preciezer beschreven.

Het “Instituut Netwerkuniversiteit” is in relatief korte tijd goed op gang gekomen. Dit kon door een vorm van permanente aandacht en door met velen van u actief samen te werken, en doordat de antroposofische wetenschappers kennelijk ook graag hun actieve medewerking hebben willen geven.

Als daarvoor de goede condities worden verzorgd, kan de Netwerkuniversiteit de komende jaren een enorme groeipotentie ontwikkelen. Zo’n conditie is bijvoorbeeld een doorgaande proactieve opstelling van alle betrokkenen die zich tegelijk richt op de noodzakelijke verdieping als op de aansluiting met het reguliere wetenschappelijke veld.

In de eerstvolgende conferentie van de Netwerkuniversiteit hoop ik persoonlijk afscheid van u te nemen.

Met dank voor uw betrokkenheid en interesse, en met hartelijke groet,

Max Rutgers’

Het door Max Rutgers genoemde bericht luidde als volgt:

‘De nieuwe plannen van het Prof. Dr. Bernard Lievegoedfonds

De Stichting Prof. Dr. Bernard Lievegoedfonds, fonds voor antroposofische wetenschappelijk onderzoek werd opgericht in november 2006. De doelstelling is om na verkregen schenkingen en nalatenschappen financieel bij te dragen aan wetenschappelijk onderzoek, geïnspireerd door de antroposofie. Een tweede doelstelling is om antroposofisch wetenschappelijk onderzoek te stimuleren. Een derde doelstelling werd het inrichten van een infrastructuur voor ontmoeting en beraad van antroposofische wetenschappers. Dit kreeg de naam “Netwerkuniversiteit”.

Begin 2008 is aan Max Rutgers van Rozenburg gevraagd om mee te werken deze doelen te bereiken. Hij ging zich richten op de fondsenwerving en op het organiseren van de Netwerkuniversiteit.

Inmiddels is ons Fonds meer dan vier jaar op stoom en leek een moment van evaluatie en bezinning gepast. Welke doelstellingen zijn gehaald en welke niet? En mogen daaraan consequenties worden verbonden? Ons Fonds was nog maar nauwelijks opgericht of een groot aantal aanvragen voor onderzoek werd voorgelegd; aanvragen overigens van wisselende kwaliteit en diepgang. Het bestuur heeft aan een beperkt aantal aanvragen een financiële bijdrage toegekend, na vaststelling van toekenningcriteria en na bepaling van een vaste procedure. Dat heeft in alle gevallen tot publicaties geleid waarvan binnenkort een overzicht zal worden gepresenteerd. Vrij snel werd duidelijk dat de doelstelling “stimuleren van antroposofisch wetenschappelijk onderzoek” vooraf moest gaan aan de doelstelling “financieren van antroposofisch wetenschappelijk onderzoek”. Immers daarbij kan meer gestuurd worden op kwaliteit vooraf, en op een evenwichtige aanvragenstroom vanuit alle disciplines.

In de tweede helft van 2010 heeft het bestuur op basis van de opgedane ervaringen besloten de beschikbare energie en financiële middelen eerst en vooral in te zetten voor het uitbouwen en verdergaand faciliteren van de Netwerkuniversiteit en wel in een vorm die zich verder structureel kan ontwikkelen. Dit bleek nodig om de tegenvallende inkomstenstroom optimaal in te zetten om kracht te geven aan wat perspectief heeft, om een inhoudelijk forum te creëren ook voor de beoordeling van onderzoek en om de sturing van de Netwerkuniversiteit te verankeren. Cees Leijenhorst, filosoof en docent aan de Radboud Universiteit Nijmegen, zal zijn bestuurslidmaatschap neerleggen en de inhoudelijk leiding op zich nemen van de Netwerkuniversiteit. Hij zal daarbij terzijde worden gestaan door Tamara Čop, consultant en met name thuis in het werkgebied onderwijs. Zij zullen de taken van Max Rutgers overnemen en direct rapporteren aan het bestuur van het Lievegoedfonds. Zij krijgen daartoe, samen met de directie die door Ted van den Bergh namens Triodos Foundation wordt gevoerd, een duidelijk mandaat. Het bestuur van het Lievegoedfonds is blij dat Cees Leijenhorst en Tamara Čop deze taken op zich willen nemen en dankt Max Rutgers voor al zijn inzet in de afgelopen drie jaar. Hij heeft met name de Netwerkuniversiteit mede vorm en inhoud gegeven. Cees Leijenhorst en Tamara Čop worden beiden adviseur van het bestuur dat formeel verantwoordelijk blijft voor de Netwerkuniversiteit.

Het bestuur is tegelijkertijd teruggebracht van 8 naar 5 leden en zal meer op afstand gaan besturen. Over de nieuwe invulling van de samenstelling (tot maximaal 5 personen) en over de verbinding met de Antroposofische Vereniging in Nederland is overleg met de AViN gaande. De nieuwe taakopvatting binnen het bestuur brengt ook een andere wijze van beoordelen van mogelijke nieuwe onderzoeksvragen met zich mee. Deze beoordeling zal onder leiding van Cees Leijenhorst binnen de Netwerkuniversiteit zelf inhoudelijk worden georganiseerd en met een advies aan het bestuur worden voorgelegd dat formeel beslist. Over al deze zaken zult u in de loop van dit jaar uitgebreider worden geïnformeerd.

Ons bestuur ziet deze aanpassingen als gewenst voor de continuïteit van de Netwerkuniversiteit. Wij zijn dankbaar dat dit instituut mede door Max Rutgers een belangrijke plek binnen de antroposofische beweging heeft gekregen. Cees Leijenhorst kan daar verder op voortbouwen.

Tamara Čop zal alle praktische werkzaamheden, de website, de organisatie en coördinatie van de Netwerkuniversiteit bijeenkomsten voor haar rekening nemen en per 1 april aanstaande als contactpersoon optreden. U vindt onderaan deze brief alle verdere praktische informatie.

In kringen van de Netwerkuniversiteit zal op een nader te bepalen datum van Max Rutgers afscheid worden genomen.

Wij vertrouwen erop iedereen op deze wijze adequaat te hebben geïnformeerd.

Namens het bestuur,

Bert Vroon, voorzitter

Ted van den Bergh, directeur.’

Gisteren verscheen dan inderdaad de ‘Nieuwsbrief No 34 aan leden en belangstellenden van de Netwerkuniversiteit d.d. 26 april 2011’ met de volgende inhoud:

‘Met ingang van april 2011 heb ik de dankbare taak van Max Rutgers van Rozenburg overgenomen om het werk van de Netwerkuniversiteit te coördineren. Ik zal mij kort aan u voorstellen.

Mijn naam is Tamara Čop en draag met trots de Slavische naam van mijn vader. Mijn moeder is thuis in het Haagse. Terwijl ik als organisatieadviseur, met wortels in het onderwijs, directies en managementteams van scholen en bedrijven begeleid, voed ik samen met mijn man onze drie jonge kindjes op en vind mij in de avond terug aan onze huiskamertafel al schrijvende aan een mastersscriptie Meaningfull Leadership & Dialogue Inquiry. Voor de Netwerkuniversiteit van het Lievegoed Fonds hoop ik van toegevoegde waarde te zijn gezien mijn affiniteit met, en inzet voor de inbedding van het antroposofisch mens- en wereldbeeld in de Universitaire wereld en mijn persoonlijke existentiële verbinding met de antroposofie.

Cees Leijenhorst heeft de inhoudelijke leiding van de Netwerkuniversiteit op zich genomen en geeft deze vorm vanuit een visie die het best weergegeven wordt in zijn eigen woorden: “Om adequaat te kunnen anticiperen op het gevaar dat wetenschap verzandt in abstract, irrelevant onderzoek terwijl de sfeer van de zingeving en waardeoriëntatie zich loszingt van het methodisch denken van de wetenschap en dreigt terecht te komen in een grenzeloos irrationalisme, is de uitdaging van de 21 eeuw en die van Antroposofisch wetenschappelijk onderzoek, deze kloof duurzaam te overbruggen”.

Met aandacht voor oeroude traditie, tijdloze symboliek en wereldse waarden willen Cees Leijenhorst en ik in een zinvolle, productieve samenwerking de Netwerkuniversiteit verder uitbouwen op een wijze die de tijdgeest past.

Hierbij zullen wij concreet stappen zetten in het mobiliseren van een internationaal netwerk met gelijkgestemden op academisch niveau en ons actief inzetten voor acquisitie voor de Netwerkuniversiteit.

Het formeren van een kring van fondsen of andere organisaties die de activiteiten van het Lievegoedfonds willen steunen, behoort tot de speerpunten.

Stap voor stap zullen we werken aan het opbouwen van expertise, capaciteit en erkenning, uiteraard op meerdere werkgebieden om verdere expansie te realiseren.Tevens is het wezenlijk om jonge onderzoekers met de focus op een bredere oriëntatie dan alleen “meten is weten”, aan ons te binden.

Voor het jaar 2011 hebben we het plan om voor de onderwijssector een publiekssymposium te organiseren, met als thema: “Welk onderzoek is er nodig in het onderwijs om tot gezonde impulsen in de samenleving te komen?” In een maatschappij waarin het onderwijs sterk dienend is geworden aan de economie, zou het weer mogen gaan over het verbeteren van beweegredenen; een argumentatie voor waarachtig onderwijs. In de voorbereiding hierop organiseert de Netwerkuniversiteit een Ronde Tafel dialoog. Dit betreft een besloten bijeenkomst voor onderwijsprominenten op basis van invitatie, met als doel het toewerken naar een manifest. Output van deze dialoog zal, in stellingen geformuleerd, leidend zijn voor het onderwijssymposium in het najaar van 2011. Wij zullen hier tijdig verdere bekendheid aan geven.

Voorts breng ik graag de volgende wetenswaardigheden onder uw aandacht:

1. Prof. Dr. Klaas van Egmond. Hoogleraar Geowetenschappen UU, verzorgt de derde lezing van de BLCLA Studium Generale, op donderdag 12 mei 19.30 tot 21.30, met als titel; Duurzaamheid als opdracht van de samenleving in de 21e eeuw. Voor meer informatie zie: BLCLA_Studium_Generale_lezing_III

2. In het kader van 150 jaar Rudolf Steiner (1861-1925), verzorgt Universität Witten/Herdecke een zogeheten Ringvorlesung in de thematiek: “Was hat Rudolf Steiner mit Wissenschaft zu tun; ist die von Ihm um die Wende vom 19. zum 20. Jahrhundert begründete Anthroposophie im 21. Jahrhundert noch zeitgemäß?” Zie voor verdere inlichtingen: StuFu_Ringvorlesung_150_Jahre_Rudolf_Steiner

3. De Iona Stichting organiseert een werkdag “Theorie U en Meditatie” op 19 mei 2011 van 10.00 tot 18.00 uur op Christophorus, Duinweg 35 te Bosch en Duin. Naast andere plenaire sprekers zal Arthur Zajonc “acte de presence” geven. Deze bijeenkomst is specifiek bestemd voor leidinggevenden van organisaties met een antroposofische achtergrond. Mail voor meer informatie of voor aanmelding voor 5 mei, naar: iona@iona.nl.

4. Ter kennisgeving: Een aantal leden van de Netwerkuniversiteit heeft meegedaan aan het Bologna Congres in Italië met als dragende thema: “Ala ricera dell’io”, vertaald: “Op zoek naar het Ik”. In 2011, waarin we de 150e geboortedag van Rudolf Steiner gedenken, is het tevens 100 jaar geleden dat hij sprak op het 4e Wereldcongres voor Filosofie te Bologna. Op termijn komt er van het congres wat in april plaatsvond beeldmateriaal beschikbaar en ik zal u dan attent maken op de vindplaatsen en betreffende websites hiervoor.

5. De tweede studiemiddag over “islam en antroposofie” van 29 april 2011, zal vanwege de absentie van Christine Gruwez uitgesteld worden tot een nader te bepalen datum. De deelnemers zijn hier reeds in een aparte berichtgeving van in kennis gesteld.

6. Herhaling aankondiging: Oprichting van het Nederlands Centrum voor Horizontaal Leiderschap. Op 29 april 2011 van 15.00 tot 18.00 uur zal in conferentiecentrum Antropia te Driebergen/Zeist (naast het station) het Centrum feestelijk worden geopend. Adriaan Bekman presenteert dan ook zijn twee nieuwe boeken. Aanmelding op: bekman@het-imo.net.

Met een hartelijke Lentegroet, mede namens Cees Leijenhorst,

Tamara Čop’