Beoordelingen

‘Naar aanleiding van het verschijnen van het jaarverslag 2008 vond op 20 maart 2009 de jaarvergadering/symposium van de Iona Stichting plaats. Dit jaar stonden we stil bij de kracht die samenhang in alles mogelijk maakt: Vertrouwen.’

Zo begint op de website van de Iona Stichting uit Amsterdam, onder ‘Actueel’, de pagina met de titel ‘Jaarvergadering’. We zijn nu al ruim twee maanden verder. Waar het mij vandaag om gaat, is dat genoemde jaarverslag. Want daarin staat een heleboel dat interessant is om kennis van te nemen. Zo worden door het bestuur op bladzijde 8 de ‘Beleidspunten’ genoemd:

‘De Iona Stichting opereert op het snijvlak van antroposofie en samenleving. Haar focus willen wij algemeen zien te houden, overeenkomstig de statuten. Wij stelden ons dit jaar de vraag: kunnen wij een nieuwe methode van evalueren ontwikkelen, waarbij de persoonlijkheid van de initiatiefnemer in beeld blijft en niet verdwijnt achter de gebruikelijke evaluatieformulieren? Een concreet voorbeeld is de Iona-bijdrage aan de kosten van de leerstoel van Mag.Dr.Dr.Dr. Roland Benedikter aan de universiteit van Georgetown, in Cultural and Social Sciences (gespecialiseerd in Antroposofie), in samenwerking met onze Duitse collega’s GLS Treuhandstelle, Software AG Stiftung en de Zwitserse Evidenz Gesellschaft. Een dergelijke benoeming houdt een zekere mate van risico in. Hoe beoordelen wij of dit de juiste man op de juiste plek gaat worden? Wij willen onze aanvragers uitnodigen zelf een eigen evaluatievorm te kiezen, liefst in samenspraak met de doelgroep van het project, waardoor zij en wij kunnen afleiden wat wezenlijk is. Met een standaard formulier is dat naar onze mening niet te bereiken.’

Wie de bestuursleden zijn, staat vermeld op bladzijde 3. Meteen na het vorige bericht, volgt dit hierover:

‘Merlijn Trouw werd benoemd als directeur van de zorginstelling OlmenEs in Appelscha, waardoor hij zich als lid van ons Dagelijks Bestuur moest terugtrekken. Gelukkig blijft hij lid van het Algemeen Bestuur en kon Lili Chavannes zijn plaats in het Dagelijks Bestuur innemen.’

Voorzitter daarvan is Michiel ter Horst, vicevoorzitter Eisso Roest Crollius, secretaris Clarine van Lookeren Campagne en penningmeester Jan Huisman. Dan gaat het meteen verder met ‘Iona initiatieven’:

‘Onze bijdrage aan de civil society spreekt het krachtigst uit onze eigen initiatieven. Dit jaar is het volgende tot stand gekomen vanuit Iona initiatieven.’

Er volgt een hele opsomming, waarvan het eerste het Congres Ruimte voor Ouderschap is. Op deze weblog besteedde ik hier op 7 juli 2008 aan, in ‘Ouderschap’. We kijken nu even met de Iona Stichting mee terug:

‘Op initiatief van Lili Chavannes en voorbereid door expertgesprekken vanaf 2006 werd dit congres gerealiseerd op 25 juni in het ruime en lichte Muziekgebouw aan het IJ in Amsterdam. Circa 470 ouders en opvoeders leefden mee met de knellende problematiek, waarvan de kern niet zit in kinderopvang, meer of minder ouderschapsverlof of flexibele werktijden, maar in bewustzijn voor kwaliteit van leven en opvoeding. Kinderen hebben meer nodig dan verzorging en een dak boven hun hoofd. Ouders – moeders, en ook steeds meer vaders – willen dat “meer” geven en komen in de knel; kinderen ontberen het en komen in de knel. De portee is: hoe duurzaam is een samenleving die voor kinderen niet echt geschikt is?

Werd het een loodzware dag? Nee! Vertelster Anne van Delft zette de toon met een prachtig verhaal, cabaretière Hester Macrander liet de zaal regelmatig lachen, Paul van Vliet ontroerde met z’n liedje “Meisjes van dertig”, Desanne van Brederode sloeg de spijker op z’n kop in haar gesproken column en debatleider Congres Ruimte voor Ouderschap Yoeri Albrecht loodste ons helder door de drie aspecten van de thematiek heen in zijn gesprekken met in totaal 25 ter zake kundigen. Wat is, wetenschappelijk onderbouwd, goed voor het kind? Hoe kan werklust van mannen en vrouwen worden gecombineerd met ouderlijke zorglust? Wat heeft de maatschappij nodig en met welke concrete maatregelen waardeert zij ouderschap? We kijken terug op een levendige en motiverende dag.

Hoe nu verder? Ouderschap staat maatschappelijk op de agenda. De Iona Stichting wil er bescheiden aan blijven bijdragen, met als invalshoek: kwaliteit van leven voor het kind. Op dit moment wordt er gewerkt aan een publicatie die voortbouwt op wat het congres aan deskundigheid heeft aangedragen. Met steeds in het vaandel de uitspraak van een kinderforum van de VN: “A world fit for children is a world fit for everyone.”’

Maar nu ruim baan voor de andere Iona initiatieven (let wel, het gaat allemaal over activiteiten in 2008). Die zijn wat korter van stof. Hoewel, dat geldt niet helemaal voor deze:

‘Antroposofie en Samenleving. In de werkgebieden, ontstaan vanuit een antroposofische achtergrond, ervaren velen een problematiek tussen de antroposofie en de eisen van het moderne management. Hierin zoeken wij een organische ontwikkelingsweg, waarbij we uitgaan van de persoonlijke dynamiek van denken, voelen en willen van de leidinggevende. Dit in relatie tot het krachtenveld binnen de organisatie, zoals dat beschreven is door Bureau Hasper en van der Torn. In gesprek over antroposofie, leiderschap, bestuursvraagstukken en persoonlijke scholing met de betreffende leidinggevenden worden onze ideeën ontwikkeld. Zij komen vrij ter beschikking van iedereen die zich inzet voor de ontwikkeling en de werkzaamheid van antroposofie in de samenleving. Deze vrijheid is essentieel; het gaat om een “open source”. In dit kader kwamen wij bijeen met verschillende groepen directeuren van instellingen met een antroposofische achtergrond. De uitkomsten van deze verkenningen zijn verwerkt in een nieuwe versie van het artikel Leiderschap en spirituele ontwikkeling in organisaties met een antroposofische achtergrond, van de hand van Michiel ter Horst, dat als uitgangspunt bij deze besprekingen dient.

Iona Awards. Maandelijks werden er vijf aanvragen voor persoonlijke scholing door medewerkers, in organisaties geïnspireerd door de antroposofie, gehonoreerd. Wij raken hierdoor in gesprek met zeer gemotiveerde en capabele mensen, die iets waardevols in hun leven verder willen ontwikkelen.

Minor. Vorig jaar werd gemeld dat in samenwerking met de Vrije Hogeschool en de Hogeschool Utrecht een keuzevak, een zgn. minor werd voorbereid. Dit functioneert inmiddels met financiële steun van de Iona Stichting. Het initiatief is volledig in handen van HU en VH (tegenwoordig Bernard Lievegoed College for Liberal Arts genaamd).

Vriendenkring Christine Gruwez. In goede samenwerking met Margriet en Peter Idenburg en Tettje van Wageningen, reisgenoten van Christine Gruwez, kon op 6 april in het Nutshuis in Den Haag met ruim honderd belangstellenden de Vriendenkring “Onderweg met Christine Gruwez” worden opgericht. De leden ontvangen ieder jaar twee Nieuwsbrieven met een nieuwe tekst van Christine en jaarlijks is er een vriendendag en een “vriendenuitstap” naar een culturele bestemming. Financieel levert de vriendenkring inmiddels een belangrijk deel van het draagvlak voor Christines onderzoek naar Mani en het Manicheïsme.

Leerstoel in Oxford. Na jarenlang aandringen en met een financieringstoezegging van de Iona Stichting kon Walter Kugler, directeur van het Rudolf Steiner Archiv in Dornach, op 5 september geïnstalleerd worden als deeltijdhoogleraar aan de Brookes University in Oxford, zodanig dat zijn wetenschappelijk werk in Dornach wordt erkend als onderzoek aan deze universiteit.

Iona symposium voor promovendi. Op 5 april werd in het gebouw van de Iona Stichting een intern symposium gehouden, waarbij acht door de stichting gefinancierde promovendi aan elkaar hun werk presenteerden en gemeenschappelijke werkvragen bespraken. Een boeiende dag.

Iona tentoonstelling organische architectuur. Deze door Dolf van Aalderen en Pieter van der Ree geproduceerde tentoonstelling werd dit jaar van 1 maart tot 12 mei in het voormalige klooster en glasmuseum in Hoogeveen getoond onder de titel: “Organische architectuur, mens en natuur als inspiratie voor het bouwen”.

Initiatiefkring Goetheanum Meditation Worldwide Initiative met o.a. Arthur Zajonc, Heinz Zimmermann, Bodo von Plato en Ron Dunselman. Op basis van persoonlijk ontwikkelde meditatiecursussen heeft een drietal stichtingen de stimulans uitgesproken tot meer uitwisseling van het werk van bovengenoemde personen. In januari 2008 is het initiatief bij ons in Amsterdam van start gegaan. Gedurende het jaar zijn er wereldwijd zoveel vragen gesteld dat de groep inmiddels is aangevuld tot 12 personen. Concrete initiatieven leven wereldwijd in 16 landen en een netwerkconferentie is in voorbereiding. Voor de ontwikkeling van dit alles is een fonds ingericht binnen de Iona Stichting waar de Evidenz Stiftung uit Zwitserland, de Vidar Stiftelsen uit Zweden en wijzelf de basis voor hebben gevormd.’

Voordat ik nog even nader op Christine Gruwez inga, blz. 11 met ‘Financiën’ opengeslagen. Die zijn natuurlijk erg belangrijk bij zo’n groot fonds als de Iona Stichting is:

‘Na jaren van grote boekwinsten op ons vermogen kregen wij nu een forse tegenslag van ca. 30% te verwerken. Gelukkig was tijdig een groot bedrag liquide gemaakt, zodat wij zonder moeilijkheden de financiële crisis kunnen overleven. Wij mochten naast vele kleinere schenkingen ook een grotere schenking van ruim € 700.000 ontvangen waarmee een fonds op naam werd ingericht.’

Elders op de website van de Iona Stichting wordt geschreven over de ‘Vriendenkring Christine Gruwez’:

‘De Vriendenkring “Onderweg met Christine Gruwez” verenigt allen die van mening zijn dat wat Christine inzake onderzoek en inzicht met anderen wil delen, niet alleen voor hen zelf, maar ook voor velen in de wereld van groot belang is.

Christine Gruwez wil graag ruimte krijgen om haar studie over het Manicheïsme te voltooien. Vervolgens wil zij zich onder meer inzetten voor verdere stappen in de dialoog tussen Christendom en Islam.

De Vriendenkring is aangewezen op kleine en grote giften.’

Hier wordt ook de mogelijkheid gegeven om de Nieuwsbrief voorjaar 2009 (pdf) te downloaden. Daarin vallen me twee dingen op, allebei op bladzijde 3. Ten eerste de vermelding van de ‘Rede over de menselijke waardigheid’ van Pico della Mirandola. Kort geleden nog stond deze renaissancefiguur centraal op deze weblog, op 15 april in ‘Dichtbij’. Nu duikt hij weer op, naar aanleiding van de:

‘Nieuwe vertaling van de Oratio de hominis dignitate van Pico della Mirandola, inspirator en bondgenoot van Christine Gruwez

Phoenix van het intellect, licht van alle kennis, wonder van de natuur, komeet van zijn tijd, symbool van de Renaissance... Zie hier enkele benamingen van Giovanni Pico della Mirandola (1463-1494) die tijdens zijn leven al als een nooit eerder voorgekomen wonder van geleerdheid werd beschouwd. Zijn Oratio de hominis dignitate, de Rede over de menselijke waardigheid zou verheven worden tot het manifest van de Renaissance.

In klinkende bewoordingen wordt hier het bevrijdende inzicht van een nieuw tijdperk geformuleerd: hoe de mens, zelf het middelpunt van het heelal, tot de vrijheid is geroepen een leven lang de beeldhouwer van zijn eigen lot te zijn, om diegene te worden die hij verkiest te zijn.’

Toe maar, inspirator en bondgenoot van Christine Gruwez. En waartoe hij inspireert staat daarnaast:

‘Voortgangsbericht proefschrift
Eind november 2008 is het eerste hoofdstuk van het proefschrift in een eerste versie afgerond geworden. Daarin wordt het vraagstuk van de oorspronkelijkeid van het dualisme in het Manicheïsme nagegaan aan de hand van tekstfragmenten. Centraal staat de Middel-Iraanse tekst, een leerschrift, dat Mani schreef in opdracht van Shapur I, de zogeheten Shabuhragan. De andere tekst is de Keulse Mani-Codex (CmC). Deze laatste is geen leerschrift, maar een apologetisch schrift, een “Vita”. De schaarse leerstellige passages in de CmC winnen daardoor extra aan belang.

Op dit ogenblik is in opdracht van Prof. J. Van Oort het gedeelte dat betrekking heeft op de CmC herwerkt tot een essay in artikelvorm. In afwachting dat Hans van Oort einde maart terug is uit Zuid-Afrika, wordt nu ook het Shabuhragan gedeelte herschreven als essay. Daardoor wordt de betooglijn strakker en de argumentatie kan met meer overzicht stap voor stap worden uitgewerkt.
Christine Gruwez, Februari 2009’

Op zaterdag 26 juli 2008 schreef ik dit nog in ‘De eerste new age-beweging’ over Johannes van Oort, verwijzend naar een eerder artikel van 4 oktober 2006, met als titel ‘Judas en antroposofen’ (naar aanleiding van een themanummer van Bres over deze apostel):

‘Prof.dr. Hans van Oort (met wie ook een interview is opgenomen) verzorgde de wetenschappelijke Nederlandse vertaling met toelichting van het evangelie van Judas, verschenen bij Uitgeverij Ten Have. Deze werd op 16 september gepresenteerd tijdens een symposium in Driebergen. De genoemde auteurs leverden een bijdrage aan dit symposium, die nu hun plek in deze Bres-uitgave hebben gevonden.’

Zo heeft u alles weer op een rijtje.