Ondertrouw

Eergisteren had ik het in ‘Engels’ over ‘Kleuterjuffen ontevreden over onderwijs’ uit de Volkskrant en ‘Overbelast op de kleuterschool’ uit De Telegraaf. NRC Handelsblad kon natuurlijk niet achterblijven, en deed dat ook niet. Dat het een avondkrant is, vormt een verzachtende omstandigheid. Hoe dan ook, Bart Funnekotter schreef gistermiddag in zijn ‘Onderwijsblog’ over ‘Kleuters spelen te weinig. Of niet?’ Daarbij het volgende te berde brengend:

‘Ah, de kleuterschool. Lekker wroeten in de zandbak, knutselen in de timmerhoek en scheuren op een trapauto. Tenminste, zo herinner ik me mijn tijd op De Engelenbak in Leiderdorp. Stressmomenten kende ik niet, of het moet die keer geweest zijn dat ik een dag te vroeg verkleed voor carnaval op school kwam. Maar lezen, schrijven, testen, toetsen? Daar had ik aan het eind van de jaren zeventig niks mee te maken.

Dat is nu wel anders, zo bleek gisteren. De kleuterschool ging in 1985 op in de basisschool. Van de kleuterjuffen vindt 90 procent het onderwijs aan kleuters zoals dat anno 2009 gegeven wordt te schools. Ze komen onder meer in opstand tegen de Cito-toetsen, leermethoden en toenemende druk op de kleuters. Dat werd duidelijk uit een enquête die Het Onderwijsblad, het blad van de Algemene Onderwijsbond (AOb), hield onder ruim 350 kleuterjuffen.

Vanochtend stapte ik voor het eerst in drie decennia weer een kleuterklas binnen. Veel leek me nog zoals het ook in “mijn tijd” geweest moet zijn. Er hing zelfs een heus schoolbord aan de muur, niet zo’n modern digitaal ding. Maar al gauw bleek dat er toch wel het een en ander veranderd was de afgelopen tijd. Zo werden de kinderen in het Engels begroet. Dat hoorde bij de leermethode “Cookie and Friends”. Toen werd er door de juf uit een zakje een kaartje gegrabbeld met daarop het symbool van een van haar leerlingen. Die mocht vandaag zorgen voor Pompom de knuffel. Er schijnt ook nog een andere knuffel te zijn die elk weekend bij een ander kind thuis moet logeren. Zo ontwikkelen de kleuters hun sociale vaardigheden, aldus de leermethode Schatkist. Tja.

Eén ochtendje rondlopen op een basisschool is natuurlijk veel te kort om iets zinnigs te kunnen zeggen over de vermeende verzakelijking van het kleuteronderwijs. In de reportage vanmiddag in NRC Handelsblad (hier te lezen voor (web)abonnees) komen dus de kenners en ervaringsdeskundigen, juffen en ouders, aan het woord. Heeft u ook ervaring met kinderen in het kleuteronderwijs? Wordt er te veel of juist te weinig gespeeld? Reageren kan hieronder.’

Tot nu toe zijn er twaalf reacties binnengekomen. En zoals we van NRC Handelsblad gewend zijn, zijn dat goed bedachte en geformuleerde bijdragen. Niet dat roepen wat we van andere websites kennen. Het vrijeschool kleuteronderwijs wordt er ook in genoemd, als voorbeeld dan. De laatste reactie spant in dat opzicht de kroon:

‘marieke gieling zegt: donderdag 3 december 2009, 10:27 uur

Ik durf het bijna niet te zeggen maar: lieve mensen, ga eens kijken in de kleuterklassen (ja, zo heten ze nog echt) van een Vrije School. Hier kan gelukkig nog echt gespeeld worden!

Mijn kinderen, inmiddels 19, 18 en 16 jaar oud, zijn mij (en mijn partner) nog steeds zo dankbaar dat zij echt hebben kunnen spelen! Spelen met verantwoord speelgoed. Appeltjes schillen met een echt mes (ja, dat kan je een kleuter ook leren) en die dan koken in een echt pannetje! Kastanjes oppoetsen met een zacht lapje, timmeren met een echte hamer (ook de meisjes!), met hele grote houten blokken een huis bouwen in de klas, met de Kappla hele grote bouwsels maken en goed kijken dat ze niet omvallen, met de mooiste poppen spelen in het roze of blauwe huis (ja, ook de jongens), je verkleden en je een prinses of een ridder wanen, naar de prachtigste verhalen luisteren uit de mooiste boeken, en zo kan ik nog wel even doorgaan.

Twee van mijn kinderen hebben zelfs 3 jaar “gekleuterd” i.v.m. hun leeftijd. En dat dan niet goed zou zijn voor hun cognitieve ontwikkeling? Drie zeer stevige kinderen met een studie diergeneeskunde, eindexamen HAVO en VWO met profiel CM en EM zeggen genoeg.

Er wordt zo vaak afgegeven op het onderwijs wat op de Vrije School gegeven wordt en dit is geen reclame voor de Vrije School maar het loont de moeite om hier ook eens je licht op te steken als “kleuterjuf”.’

Iets anders wat mij vandaag gebleken is, terwijl het toch al op 28 oktober bekend werd, is het bericht ‘Besluit voorstel tot fusie Christophorus getekend’:

‘Ton Caspers, bestuurder van Amerpoort, en Dick Annegarn, bestuurder van Christophorus, hebben maandag 26 oktober 2009 het Besluit voorstel tot fusie getekend. De “ondertrouw” van beide organisaties is hiermee een feit. In december tekenen beide Raden van Toezicht en vanaf dat moment staat niets een fusie per 1 januari 2010 meer in de weg.’

Ik berichtte hier al eerder over op 30 oktober 2008 in ‘Spanning’ en op 11 februari van dit jaar in ‘Informateurs’. Op 24 september publiceerde vakbond NU’91 op haar website ‘Sociaal Plan Stichting Amerpoort en Overdrachtsprotocol’:

‘Per 1 januari 2010 hebben de stichting Amerpoort en de stichting Christophorus het voornemen juridisch te fuseren. In verband met deze juridische fusie is er tussen de werknemersorganisaties, waaronder NU’91, en werkgevers onderhandeld over een Overdrachtsprotocol dat de rechten van werknemers regelt.

Ook is er onderhandeld over een nieuw Sociaal plan stichting Amerpoort dat eventuele nadelige gevolgen voor werknemers bij organisatiewijzigingen regelt. Dit Sociaal plan wordt ook van toepassing op de werknemers van de stichting Christophorus als de juridische fusie doorgaat. Het Sociaal Plan en het Overdrachtsprotocol lag met een positief advies voor.’

Zo staat er bijvoorbeeld in het ‘Overdrachtsprotocol Christophorus – Amerpoort’ onder ‘Artikel 2 Geen gedwongen ontslagen’:

‘Als gevolg van de overgang zullen er geen gedwongen ontslagen plaatsvinden. Als uitgangspunt geldt dat betrokken werknemers de functie behouden die zij uitoefenden voor de overdracht en hun werkzaamheden zullen volgen.’

Op de website van De Amerpoort vind ik dit bericht over ‘Erabel’:

‘Al enige tijd is er bij ouders behoefte aan een woning, speciaal ingericht en toegerust voor kinderen met een ernstig meervoudige beperking. In de toekomst zal de locatie Vosseveld in Soest hiervoor gerealiseerd worden. De bouw van deze locatie zal nog een paar jaar in beslag nemen. Ter overbrugging van deze periode zal Amerpoort eind eerste kwartaal 2010 een woon- en logeervoorziening voor zes kinderen gaan openen.

Het gaat om een bestaande woning van Christophorus: “Erabel”. Dit pand is gelegen op de locatie van Christophorus in Bosch en Duin. Momenteel wordt gestart met het opknappen en aanpassen van de woning.’

Op de website van Christophorus zelf staat onder ‘Wat is Christophorus?’:

‘Voor nadere informatie kunt u hier doorklikken naar het jaardocument 2008.’

Dat heb ik nog steeds niet gedaan, dit jaarverslag nader bekeken, wat op deze weblog wel bij verschillende andere (grote) instellingen is gebeurd. Vooral rond de zomer was dat. Nu ik dit jaarverslag inkijk, is het wel schrikken. Op bladzijde 5 staat meteen als opening, onder ‘Hoofdstuk 1. Uitgangspunten van de verslaglegging’:

‘Zoals 2007 een bijzonder zwaar jaar was voor Christophorus, was 2008 een bijzonder spannend jaar.

Eind 2007 was het onvermijdelijk met 15 % te bezuinigen op de personele formatie. De conclusie uit een organisatie analyse loog er niet om: onbewust onbekwaam, met trekken van een vrijwilligersorganisatie. Gelukkig stond er ook bij dat er een enorme motivatie was om goede zorg te leveren aan de bewoners, en dat de wil om te veranderen sterk aanwezig was. Zo gingen we 2008 in: geschrokken, maar strijdvaardig.’

Meteen gaat het verder, onder ‘Nieuwe manier van werken’:

‘Een aantal medewerkers volgde niet in de nieuwe koers, van hen namen we afscheid. De medewerkers die bleven, namen er allemaal een groter deel van het werk voor hun rekening. Naast die grotere hoeveelheid werk, stapten we ook in een verandertraject dat op zichzelf al werk met zich meebracht.

Er werden externe deskundigen ingehuurd, die op essentiële punten de koers vasthielden. Door de hele organisatie heen werd er meegedacht over de nieuwe manieren van werken. Een enorme energie brak los.

Van tevoren was beslist niet zeker dat we er in zouden slagen om het zinkende schip weer drijvend en op koers te krijgen. Het was een bijzonder spannende tijd. Maar tot nu toe is het gelukt. En in 2009 zullen we de klus moeten afmaken en het schip drijvende zien te houden tot we de veilige haven hebben bereikt.’

Op de volgende bladzijde staat onder ‘Samenwerking’:

‘Voor een borging van de continuïteit, en een verhoging van de kwaliteit van het werk is er in 2008 gezocht naar een samenwerkingspartner. Er is contact gezocht met antroposofische organisaties, zowel Camphill organisaties als antroposofische niet Camphill organisaties. En er is gezocht in de regio, dus ook bij niet antroposofische, reguliere organisaties. Na een reeks gesprekken bleven er uiteindelijk drie kandidaten over, waarvan één zich op de valreep terugtrok. De twee andere organisaties presenteerden zich in een vergadering van de Raad van Toezicht. Over beide kandidaten is gesproken met de OR, de CR, de regiegroep (task force group) en in een kaderbijeenkomst. Aan allen werd de vraag voorgelegd: op basis van welke criteria zou moeten worden besloten welke samenwerkingspartner te kiezen?

Twee criteria sprongen er uit. Er moest besloten worden op basis van financiële stabiliteit en op het behoud van de eigen identiteit. De keuze valt op Amerpoort, een reguliere organisatie uit de regio. In december 2008 ondertekenen beide bestuurders de intentieovereenkomst.’

Vervolgens gaat men nog eens op de ‘Financiën’ in:

‘Verschillende financiële risico’s die in 2007 aan het licht waren gekomen en die in 2007 nog niet waren geslecht, werden in 2008 alsnog opgelost. Een belangrijke deal werd gesloten met Camphill Nederland over de aankoop van panden, achtergestelde lening en achtergestelde rente. Dit dossier liep al meer dan 10 jaar en is naar tevredenheid van alle partijen opgelost.

Christophorus had zich in het bijzonder drie financiële doelen in 2008 gesteld.
– een gezond exploitatie resultaat
– het negatieve vermogen weg te werken
– het stil vermogen in vastgoed te vergroten

Het exploitatieresultaat in 2008 bedraagt € 938.723 positief. Laten we de eenmalige baten buiten beschouwing dan lukte het net niet om tot een sluitende exploitatie te komen. 2007 werd nog afgesloten met een negatief exploitatieresultaat van € 1.100.000,-.

Het negatief eigen vermogen in 2007 bedroeg € 739.000. In 2008 heeft Christophorus weer een positief eigen vermogen van € 452.000. Opgemerkt dient te worden dat de banken graag zien dat Christophorus een minimaal eigen vermogen heeft van minimaal € 438.000 [5% budgetratio] Het vastgoedvermogen (taxatiewaarde minus boekwaarde) was in 2007 € 5,0 miljoen en groeide in 2008 naar € 6,5 miljoen.’

Dan ben je natuurlijk wel benieuwd naar ‘Hoofdstuk 3. Bestuur, Toezicht en bedrijfsvoering’. Dit vermeldt op bladzijde 11:

‘3.1.2. Raad van Bestuur
De Raad van bestuur bestaat uit één persoon. In 2008 werd Christophorus bestuurd door dhr. R.P.J. Annegarn.

3.1.3. Raad van Toezicht
Per 31 december 2008 bestond de Raad van Toezicht uit:
Dhr. J. F. Breek, voorzitter ad interim tot 1 oktober 2008.
Dhr. P.W.J. Schmitz
Mw. A. Mees-Dirkzwager
Dhr. J. G. van der Molen, voorzitter vanaf 1 oktober 2008.
Mw. M.A.M. Kapteijn-Backes
Mw. M.C. Tubbergen’

Geheel bladzijde 13 is gewijd aan het onderwerp ‘Financieel’:

‘Bij het opstellen van de jaarrekening 2007 is geconstateerd dat de bedrijfsvoering over 2007 onvoldoende paste bij de eisen die hieraan gesteld mogen worden. De bedrijfsvoering 2008 is dan ook een nadrukkelijk punt van aandacht geweest.

De interne controle en de managementrapportage is grotendeels uitgevoerd door externe financieel adviseurs. Door hen is het management informatie systeem drastisch aangepast. Maandelijks is er een exploitatieoverzicht op kostenplaats niveau beschikbaar voor de verantwoordelijke budgethouders. De managementsrapportage omvat naast de begroting en uitkomsten, ook het ziekteverzuim percentage en de realisatie van de productie. Deze rapportage wordt, op hoofdlijnen, ook maandelijks verstrekt aan de bestuurder en de Raad van Toezicht.

Daarnaast is aandacht besteed aan de relatie tussen inzet van personeel en geleverde productie. Ook op materiële kosten is er een focus geweest om de uitgaven zoveel mogelijk te beperken. Dit was gezien de financiële resultaten in 2007 noodzakelijk. Daarnaast is in 2008 een verbetering doorgevoerd op het gebied van de administratieve organisatie en interne controle op de juistheid van de productieregistratie. In de aanloop naar de samenwerking tussen Christophorus en Amerpoort is gekozen voor een productie registratie methode die zoveel als mogelijk aansluit op de methode die door Amerpoort wordt gehanteerd.

Om de financiële resultaten te verbeteren heeft er een reorganisatie plaatsgevonden van de aansturing van de directe zorgverleners. De omvang van het management en leidinggevenden is fors teruggebracht zonder dat dit ten koste is gegaan van de directe zorgverlening. Uiteindelijk heeft dit geleid tot een sterk verbeterde exploitatie.

De uitdaging was om in 2008 een sluitende exploitatie [met uitsluiting van eenmalige baten] te halen met een passende personele formatie. Dat lukte net niet, wel werd een bezuiniging van ruim een miljoen euro gerealiseerd. Op financieel gebied werden risico’s benoemd en regelingen getroffen. Waarbij de overeenkomst met Camphill Nederland in het bijzonder genoemd mag worden. Mede dank zij deze deal kon de vermogenspositie van Christophorus sterk verbeterd worden en nam het vastgoedvermogen toe.

Met Amerpoort is afgesproken vooruitlopend op een intensievere samenwerking de afdelingen Financiën en P&O per 1 januari 2009 al samen te voegen. Het laatste kwartaal van 2008 is veel voorwerk verricht om deze samenvoeging te kunnen laten plaatsvinden. Naar verwachting volgt de facilitaire afdeling in 2009.

De formatie werd eind 2007 begin 2008 in de intramurale zorg, behandeling en begeleiding met 15% terug gebracht en in de extramurale zorg met circa 25%.

Voor de cliënten, ouders en/of hun wettelijke vertegenwoordigers en medewerkers was het wennen dat het er een heel strak beleid werd gevoerd dat er niet meer uitgegeven mocht worden dan er binnen kwam. De dienstverlening werd aangepast aan de financiële mogelijkheden van Christophorus.’

Op bladzijde 20 wordt onder ‘4.7. Financieel beleid’ nog gemeld:

‘Gedurende 2008 werd duidelijk dat een neutraal resultaat niet haalbaar bleek. De verwachting is continue € 200.000 negatief geweest. Het feit dat het uiteindelijke resultaat desondanks positief is uitgevallen word grotendeels veroorzaakt door incidentele meevallers zoals:

– nacalculatieresultaat 2007
– wijziging vergoeding kapitaallasten extramuraal m.i.v. 2007
– transactie Camphill Nederland’

Bladzijde 22 geeft een ten slotte een ‘Toelichting op de cijfers van de jaarrekening 2008’. In de ‘Inleiding’ staat:

‘Het exploitatieresultaat in 2008 bedraagt € 939.000 positief. Laten we de eenmalige baten buiten beschouwing dan lukte het net niet om tot een sluitende exploitatie te komen. In 2007 werd nog afgesloten met een zeer negatief exploitatieresultaat van € 1.113.500,-.

Het negatief eigenvermogen in 2007 bedroeg € 739.000. In 2008 heeft Christophorus weer een positief eigenvermogen van € 452.000. Opgemerkt dient te worden dat de banken graag zien dat Christophorus een minimaal eigen vermogen heeft van rond de € 438.000 [5% budgetratio].

Het vastgoedvermogen [taxatiewaarde minus boekwaarde] was in 2007 € 5.073 miljoen en 2008 groeide dat naar € 6.540 miljoen.’

Nou nou, het is me nogal niet wat. Weer een zorginstelling die zwaar in de problemen is (of was) geraakt. Wanneer houdt dat een keer op?