Engels

Nogal Engelse berichten vandaag. Vanuit Noord-Ierland wordt ‘Christmas fun at Steiner’ gemeld. Michael Bashford schrijft in de Belfast Telegraph:

‘Holywood Steiner School in Holywood is to host a special Christmas fair this year geared towards children and the family. The school’s Advent Festival, which takes place on December 5 and 6, will include a hand bell orchestra, a puppet show, candle dipping and the lighting of the Advent Wreath. For further information you can contact the school, which is situated on Croft Road in the town, on 9042 8029 or check out their website at www.holywood-steiner.co.uk.’

Dat van die adventsmarkten en dergelijke hadden wij al eerder geconstateerd, in november, op de 22e in ‘Omhoog zitten’. Maar er is meer. ‘This is exeter.co.uk. At the heart of all things local. Brought to you by the Express & Echo, UK campaigning newspaper of the year’ (ongetwijfeld een Engelse ‘Echo bij je in de buurt’) schreef gister over ‘Steiner’s gentle way to teach youngsters’:

‘Last month, a major review into primary education concluded children should not start formal learning until the age of six. To some, the recommendations of the Cambridge Primary Review may seem radical. But, there are already schools where children do not begin until the age of six, including Steiner Schools such as the one in Merrivale Road, Exeter. The Exeter school teaches children up to the age of 12, but there are Steiner schools that teach up to 18 around the country, and even Steiner universities.

The Steiner schools movement was started by Rudolph Steiner, an Austrian educationalist and philosopher, a century ago. His goal was to develop a curriculum that “advocates developing pupils’ spirituality and sense of social justice to help them learn and become rounded human beings”.

The Exeter Steiner School has 32 pupils taught in mixed age classes with two teachers and three assistants. Parents whose children attend the school believe educating their children outside the state system has many benefits.’

Vervolgens komen enkele direct bij de school betrokken mensen aan het woord, met ervaringen die heel herkenbaar zijn:

‘School administrator Jenny Salmon’s daughter, Maeve, six, went to the Steiner kindergarten and started at the school in September. “It turns out the education at the Steiner School suits her very well,” said Jenny. “It’s very gentle and the children are allowed to just be, not rushed into anything.”

Jenny said: “When she had been at school six weeks, she was coming in singing nursery rhymes in German — they teach German in class one. She’s now teaching my husband German.

My daughter can bake a cake and tell you the recipe off the top of her head. She is learning things, just not sitting down in a formal classroom. She doesn’t realise she is learning. They run through what they were taught the day before. They learn through movement and games. It’s a nice, gentle way of learning which suits my daughter.”

The primary review also found children respond better to play-based learning at a young age, rather than conventional teaching. But Jenny said: “Play-based learning has become a bit of a catchword with Government policies. You’re talking about directed learning, where the adults make the games and the children play them. In Steiner schools, the children are allowed to play and the adults are not directing them. If they’re outside, the adults might be doing gardening or woodwork and if the children want to join in then they can. With directed play, you are telling the children what to do, which they like, but they are not getting to think for themselves.”

Dimitra Liakou, a teacher at the school, said: “Rudolf Steiner thought we develop in seven-year cycles throughout our lives. According to him, the first seven years — from birth to age six — should be dedicated to the development of the physical body. It is only when this is, to a certain extent, complete that are children ready for more formal learning.

Children are more mature in every way — emotionally, socially, physically and neurologically — which means that they enter into learning in a different way. They are ready to take hold of it and make it their own. Because they are more independent, they are able to take responsibility for their learning and behaviour. The children in my class frequently state that they love school, and often can’t wait for their holidays to end!”’

Juist vandaag meldt de Volkskrant ‘Kleuterjuffen ontevreden over onderwijs’:

‘Oudere kleuterjuffen zijn ontevreden over de ontwikkeling van het onderwijs in de laagste groepen. Ze maken zich zorgen over de toenemende prestatiedruk op kleuters en zijn bang dat het onderwijs verzakelijkt.

Dat blijkt uit een enquête van de Algemene Onderwijsbond onder ruim 350 (voormalig) leraressen die nog de oude opleiding tot kleuterjuf hebben gevolgd. 90 procent van hen vindt dat onderwijs aan kleuters te schools dreigt te worden.

De kleuterjuffen maken bezwaar tegen de Cito-toetsen, de handelingsplannen, de methoden en protocollen. Volgens een grote meerderheid zijn dit soort zaken niet primair in het belang van het kind, maar vooral bedoeld om de inspectie tevreden te houden.

Die “verzakelijking van het onderwijs” gaat volgens de geënquêteerden ten koste van speelse activiteiten en zaken als muziek en beweging. “Als je kinderen te vroeg belast, krijgen ze juist een aversie tegen leren”, aldus een kleuterjuf.’

Ook De Telegraaf komt vandaag met dit nieuws. Arianne Mantel, die op 20 november berichtte over de geschorste directeur van vrijeschool Raphaël in Almere (zie ‘Geschorst’), schrijft nu ‘Overbelast op de kleuterschool’:

‘Het kleuteronderwijs van tegenwoordig legt overmatig nadruk op de prestaties van 4 en 5-jarigen en spelen raakt in de verdrukking. De onderwijstijd wordt te veel in beslag genomen door Cito-toetsen en het uitvoeren van handelingsplannen, waardoor de kinderen te jong belast worden.

Dat stelt een grote meerderheid van de kleuterjuffen die de inmiddels niet meer bestaande speciale opleiding tot kleuterleidster heeft gevolgd. De Algemene Onderwijsbond ondervroeg bijna 400 van deze zogenoemde “klossers” en publiceert de uitslag in zijn vakblad. Driekwart van de ondervraagden neemt Cito-toetsen af omdat het moet, maar niet van harte. Zestig procent vindt dat het kleuteronderwijs te schools dreigt te worden en het speelse onderdeel verdwijnt. “Een kind mag geen kind meer zijn”, vinden veel klossers.

De ondervraagde juffen menen dat de huidige generatie kleuterjuffen met onvoldoende bagage voor de kleuters de pabo afkomt. Negentig procent vindt dan ook dat de speciale kleuteropleiding terug moet komen. Een eerdere suggestie in deze richting van de staatssecretarissen van Onderwijs, wordt dan ook van harte toegejuicht. “Pabo’s laten kleuters stikken”, zijn de reacties van de klossers. Ze vinden het ook een verlies dat het muzikale element verdwijnt. “Dat is zonde omdat leerlingen nieuwe letters tien keer sneller leren op muziek of op rijm.”’

Er is te veel nadruk op leren en oefenen, menen de klossers: werkbladen en lesmethodes worden wel gebruikt, maar zestig procent vindt dat dit niet ten goede komt aan het onderwijs. Een juf zegt: “Tegenwoordig hou ik nauwgezet bij wat ik doe: wat is mijn planning, wat wil ik met een thema, welke liedjes ga ik gebruiken? Er staan inmiddels hele dikke mappen op mijn bureau. Ik denk wel eens: dit is een kleuterklas, geen administratiekantoor.”’

Zoals gebruikelijk bij De Telegraaf, zijn er alweer massa’s reacties op gegeven. Inmiddels 233. Bij de Volkskrant is er de laatste tijd hoe dan ook veel aandacht voor onderwijs. Want op 21 november stond er van de hand van Robin Gerrits ‘Volkskrant onderzoekt problemen in onderwijs’:

‘De Volkskrant begint vandaag de Onderwijsagenda, een project om te achterhalen wat de echte problemen zijn van het onderwijs in Nederland. Gebruikmakend van de inbreng van de lezers willen we, los van politieke standpunten en geleerde rapporten, uitvinden wat het huidige onderwijs werkelijk parten speelt.

Om de discussie los te maken, formuleerde een panel van wijzen dertig problemen waarover kan worden gediscussieerd op een speciale website, www.deonderwijsagenda.nl. Tot 10 december kan iedereen een stem uitbrengen op het probleem dat hij of zij als het grootste ziet. Maar ook andere knelpunten of oplossingen zijn welkom. Op basis van de uitslag kiest het panel zes thema’s waarover de Volkskrant een half jaar lang gaat schrijven.

Verslaggevers gaan op zoek naar oplossingen. Elk thema wordt afgesloten met een publiek debat, en aan het einde worden de beste oplossingen gekozen. De Onderwijsagenda is de vierde agenda van de Volkskrant, na de Sociale Agenda, de Ruimtelijke Agenda en de Economische Agenda.’

Er staat een link bij naar een artikel van de dag ervoor, ‘Ipabo zet docenten op scherp’ (ook van Robin Gerrits). Dat is een bericht dat raakt aan Hogeschool Helicon; maar die doet het véél beter, zoals op 23 november bleek in ‘Genie’. Al eerder, op 25 juni in ‘Heilpedagogie’, en daarna op 8 juli in ‘Overname’, 9 juli in ‘Negatieve invloed’ en 10 november in ‘Miscalleneous’, was dat hele licentieproces met de NVAO daar aan de orde geweest. Hier echter zijn de problemen levensgroot:

‘Hogeschool Ipabo in Amsterdam en Alkmaar, een van de grootste lerarenopleidingen voor het basisonderwijs in het land, grijpt hard in om de kwaliteit van het onderwijs op peil te krijgen. Docenten die schrijffouten in werkstukken nog laten passeren zullen worden geschorst. Tentamens zullen niet meer door individuele leerkrachten worden nagekeken, maar altijd in groepen. “Dan kunnen zij elkaar scherp houden”, aldus een verklaring van de Raad van Toezicht van de Ipabo.

De maatregelen volgen op de bekendmaking door de NVAO, het orgaan dat de kwaliteit van opleidingen in het hoger onderwijs waarborgt, dat de Ipabo de enige van 27 pabo’s is die nog geen accreditatie krijgt voor 2010. Zes andere opleidingen konden de NVAO tonen dat ze hun pabo op het vereiste hbo-niveau hebben gebracht. Voor de Ipabo is de onderwijslicentie extra belangrijk, licht bestuurslid Winfried Roelofs toe, omdat de hogeschool alleen maar een pabo-opleiding heeft. “Als we moeten sluiten, staan 160 medewerkers en 1.500 studenten op straat.”

Volgens de Raad van Toezicht “is op de Ipabo nog een restant aanwezig van de cultuur waarin elke docent zelf wel denkt te weten hoe hij zijn onderwijs en toetsing moet inrichten”. De leerkrachten zijn van de maatregelen geschrokken, erkent Roelofs. En volgens hem is de Ipabo ook wel degelijk een heel goede opleiding. “Onze studenten zijn zeer gewild bij de basisscholen in Noord-Holland. Veel van onze docenten hebben bijzondere kwaliteiten. Maar ze moeten ook de discipline opbrengen om de basics rekenen en taal goed te controleren. Daar gaan we bovenop zitten.”’

Het initiatief van de Volkskrant om het onderwijs op de agenda te zetten, bleek meteen aan te slaan. Op woensdag 25 november schreef de ons inmiddels bekende verslaggever Robin Gerrits ‘Onderwijsagenda roept veel wakker. Duizenden reageren op de Volkskrant-peiling naar knelpunten in het onderwijs.’ (Dit stond alleen in de papieren krant en niet op de website, niet het openbare gedeelte in ieder geval.)

‘Het loopt storm voor de Onderwijsagenda. De Volkskrant heeft de lezers gevraagd te stemmen op wat zij zien als de grootste problemen in het onderwijs. Dinsdagavond laat waren er al bijna elfduizend stemmen uitgebracht, en waren er meer dan 1.065 reacties op de dertig thema’s – veel meer dan bij de vorige agenda’s die de Volkskrant organiseerde.

Met stip op één staat de stelling “Organisatorische rompslomp belemmert steeds vaker het gewone lesgeven” (gisteravond 1.195 stemmen). ‘Heel erg herkenbaar”, schrijft Maaike uit Eindhoven. “Je lessen goed voorbereiden zou een prioriteit moeten zijn, maar in de praktijk beginnen direct na schooltijd eindeloze besprekingen met team, IB’ers, ouders, studiemiddagen, invullen van handelingsplannen, leerlingvolgsystemen en noem maar op.”

Op twee (796) staat “Schoolklassen zijn te groot om kinderen de benodigde begeleiding te geven”, die ook een beetje lijkt op de vierde (614) in de ranglijst: “Een middelbare schoolklas met dertig individuen is erg veel gevraagd van een docent.” Daartussenin op 3 (624): “Ouders schuiven steeds meer opvoedingstaken af op de leerkracht.” Klopt, schrijft Roel uit Amsterdam. “Ouders behandelen de school als opvoedkundige supermarkt. Ze denken dat de leraar de lege schappen moet vullen in hun thuissituatie.”

Van de stellingen die niet door het panel van wijzen zijn aangedragen, staat die van Hagenaar Marcel Vlastuin bovenaan, op plek 27: “Docenten zijn overbelast.” Deze gaat lijnrecht in tegen de wel door het panel van wijzen aangedragen stelling: “De arbeidsproductiviteit in het onderwijs is dramatisch gedaald.” De reacties op die laatste zijn overigens zeer afkeurend.

In het algemeen valt op dat vooral leerkrachten reageren. We nodigen daarnaast graag ook andere betrokkenen bij het onderwijs: ouders, leerlingen, bedrijfsleven, bestuurders, uit voor een bijdrage. Dat kan nog tot 10 december. Dan wordt uit inzendingen en stemgedrag een selectie gemaakt van zes hoofdthema’s, die het komende half jaar ruim aan bod komen in de Volkskrant.’

In hoeverre ook betrokkenen bij de vrijeschool zich in de debatten hebben gemengd, heb ik nog niet kunnen achterhalen. Ik laat de Volkskrant weer even voor wat zij is, en ga opnieuw naar het Verenigd Koninkrijk, naar The Guardian om precies te zijn. Daar haalde ik al eerder vrijeschoolnieuws vandaan, op 5 november in ‘Bruggendans’. Vandaag schrijft Adharanand Finn ‘Steiner schools – has their time come?’ Hij stelt deze vraag:

‘Steiner schools are hoping the time could soon come for them to be given state funding. Are they right?’

Het artikel geeft een goed inzicht van de stand van zaken met betrekking tot het onderwijs in het Verenigd Koninkrijk, en tot het vrijescholen daar in het bijzonder:

‘“Children should start school at six”, screamed the national newspapers a few weeks ago on the day the biggest review into primary education in 40 years, the Cambridge Review, was published. It was a strange moment for the 31 Steiner schools across the country. Here was a central plank of their philosophy, which on every other day of the year was regarded by many as marginal, woolly and even backward, being proclaimed to the nation as the answer to its educational woes.

Of course, the Cambridge Review was about more than the age children should start formal education, but those headlines rang like a great call to action through the Steiner community. The Steiner Fellowship, the umbrella organisation for the mostly fee-paying schools, immediately issued a response welcoming the report. “We are convinced that a later start to formal learning allows children to experience the joy of learning without unhealthy stress or the risk of early burn-out,” it said. “We hope the findings [of the review] are taken seriously.”

Theresa Trapp, a kindergarten teacher at the Exeter Steiner school, was less diplomatic. “It’s about damn time,” she said. “Children learn so much through play. It’s about time we realised that.”

The Cambridge Review also seemed to concur with the Steiner approach on a number of other issues, such as the need for a broader curriculum, less focused on “the three Rs”, and that testing pupils for the sake of school accountability, namely Sats, was detrimental.

Everything seemed to align further when, a few days later, the archbishop of Canterbury condemned the English education system as “oppressive” for prioritising test marks over children’s spiritual or emotional happiness. Steiner has long trumpeted its aim of addressing the needs of the “whole child”, including its spiritual and emotional wellbeing. The optimism all this generated in Steiner schools was only slightly tempered by the immediate rejection of the Cambridge Review’s key findings by the government and the Tory party.

But behind the scenes the Conservatives had been making friendly noises towards Steiner schools. The shadow education secretary, Michael Gove, paid a visit to the Meadow Steiner school in Bruton, Somerset in June and came away “very impressed”. “From my visit today,” he said, “it is clear to me that the children at the Meadow school benefit from a very nurturing environment, and while the education is based on alternative principles, they also end up with an impressive record of literacy and numeracy. This is just the kind of environment and parental interaction that we should be encouraging.”

This was followed by the announcement of the Tories’ new schools policy, which would make it easier for independent schools based on alternative methods to access state funding. The policy is based in part on the successful charter schools in the US, many of which are Steiner schools. A few weeks ago, the Steiner movement held a special pre-election seminar, Moving Forward, with Conservative special adviser Sam Freedman, who turned up to explain how Steiner schools could benefit under a future Tory government.

To qualify for funding, schools would need to have a business plan, to be non-selective, to be inspected and, for reasons of accountability, reach a certain minimum benchmark in terms of exam passes, he said. The schools would also need to demonstrate enough parental demand. Most Steiner schools would happily meet these requirements.

Sylvie Sklan, from the Steiner Fellowship, however, is keen to point out that though the Tories may make state funding more accessible, the big breakthrough for the public funding of Steiner schools has already happened – when Britain’s first completely state-funded Steiner academy became a reality in Hereford last year. “The precedent that Steiner schools could be state-funded was set then,” she says. “And we have to be thankful to the Labour government for that.”

Despite long waiting lists for pupils to join the academy, the reason a raft of other state-funded Steiner schools haven’t followed in its wake, says Sklan, is not a lack of political will, but “because of resistance from local authorities whose strict regulations are designed for standard schools”. Crucially, however, under the Tory plans authorities would not have the same powers to block new schools opening.

On the same night as the Moving Forward seminar, the world premiere of the film We Are The People We’ve Been Waiting For took place in Leicester Square. The film, produced by Lord Puttnam, is a critique of all that is wrong with the state education system. The film argues that by focusing too much on rigid academic skills, schools are failing children. It suggests that, at its best, our education system is turning out foot soldiers who may struggle to adapt. At its worst, it is a “scandalous waste” of young people's talents.

Sklan says Steiner education avoids these pitfalls by not simply focusing on the transfer of knowledge and skills, but on “nurturing capacities and supporting the development of the whole child”. This, she says, leads to adults who are able to think for themselves and excel in an ever-changing world.

Along with the Cambridge Review and the encouragement from the Tories, many involved with Steiner are beginning to think of this as a “moment” for the schools. With one state school up and running, it remains to be seen if Steiner can capitalise on this alignment of voices in its favour and make the leap into the mainstream, as it has in other countries such as Germany and the US; or whether, once all the noise has died down, its unconventional methods will remain on the fringes of our educational approach.’

Net als bij De Telegraaf zijn ook hierop veel reacties binnengekomen. Tot nu toe 42. Daar zit van alles tussen, van enthousiaste instemming tot botte afwijzing; we kennen dat. Een ervan is blijkbaar van een Nederlander:

‘gonedutch2000 1 Dec 2009, 9:44AM

I live in the Netherlands where formal learning in all schools begins at six and the “normal” primary schools in the secular/Protestant/Catholic mainstream also look at development of the “whole child” – what’s far out about that? It permits sensible decisions about which bright five-year-olds should move up to the first (three Rs) class early, while slower six-year-olds get the chance to move up “late” and take on reading only when they’re good and ready. Without stigma, too; I hear parents saying “it’s so much better for her to let her play another year”, not “oh dear, they’ve kept her down, I’m concerned about her getting behind”. I think the UK has a long way to go before that kind of attitude is common – I know I struggled with the “late” start myself, and to some extent still do.

Steiner schools here are known as “free” schools and are state funded just like other education philosophies ... they are not so far from the mainstream as in the UK, and in general good (especially for primary, with wonderful crafts / music / drama) but have their share of weaker schools. Certainly they have no monopoly on delivering illiterate children as end-products.’

Om een paar minuten later dit eraan toe te voegen:

‘gonedutch2000 1 Dec 2009, 9:48AM

... and as a postscript, I don’t subscribe to any anthroposophic principles, and I agree that most – not all – of the Steiner philosophy and “science” is way out there on the wacky and just-plain-wrong end of the spectrum. But their approach to children’s development is more sensitive than the British mainstream. Baldly put: a class of six-year-olds will all master reading within a term – some more easily than others. A class of four-year-olds will not; some will manage easily, some will only just manage, and the rest will struggle, some so badly that they don’t recover. That is what the Cambridge Review showed, and that is what the British educational authorities have chosen to ignore.’

En daarmee besluit ik dit lange, waarlijke ‘cross-over’ bericht over algemeen en vrijeschoolonderwijs, in Nederland en in Engeland.