Ongemerkt

‘Melkveehouderijbedrijf met oormerkvrije koeien, schapen, paarden en een geit.’

Zo begint de tekst op de website van Demeter over boerderij ‘Koldaard’ van Thom de Groot in Grou. En gaat dan verder:

‘Veel aandacht voor flora en weidevogelbeheer. Op afspraak kunnen kinderen met de paarden rijden en kunnen boottochten worden gemaakt. De schapen vallen niet onder Demeter.’

Blijkens de Achterpagina van NRC Handelsblad van vandaag heeft Karin de Mik het op deze speciale plek in de krant juist over deze boer in ‘Oormerkweigeraar redt stier’:

‘Hij raakte zo verknocht aan zijn stier Ysbrand dat biologische boer en oormerkweigeraar Thom de Groot uit Grou het dier wilde laten leven. Dat is gelukt, met steun van het publiek.’

Het artikel staat niet op de website van de krant, maar alleen in de papieren versie (en in de digitale versie alleen voor abonnees). Ik waag het maar niet het hier over te nemen, want even speuren op de website van NRC Handelsblad leert mij, in een bijdrage van Marie-José Klaver van 21 november 2007, het volgende: ‘Best lastig, legaal en eerlijk bloggen. De Auteurswet (1912) lijkt slecht toegerust op de mogelijkheden van Web 2.0’:

‘Toen weblogger Cinner en Elfstedensite-webmaster Tjeerd van der Werk onlangs een rekening ontvingen voor het kopiëren van artikelen van de freelancejournalist Karin de Mik, brak in de blogwereld een discussie uit over het auteursrecht in het digitale tijdperk.’

Nou ja, dat is van alle tijden, ook al bestaat de interwereld nog niet zo lang:

‘Op weblogs werd verontwaardigd gereageerd op het feit dat De Mik, die onder meer voor deze krant en De Journalist schrijft, geld wilde zien voor het hergebruik van haar artikelen.’

Hoe zit dat met het auteursrecht? Ik heb er hier al eerder over geschreven, naar aanleiding van het strengere beleid van Trouw (op 30 mei in ‘Demeter-helden’). Ik herken dan ook mijn eigen argumenten bij Marie-José Klaver:

‘Over het auteursrecht bestaan veel misverstanden. Cinner, die een weblog bijhoudt over het chronisch vermoeidheidssyndroom ME en ADHD, verkeerde in de veronderstelling dat ze het artikel mocht kopiëren als ze de naam van de auteur en de bron vermeldde. Ze wilde het hele artikel overnemen omdat ze de inhoud van het stuk geen geweld aan wilde doen, zegt ze. Omdat haar site geen commercieel doel heeft, ervoer Cinner de rekening voor het hergebruik als onrechtvaardig.

Overnemen mag volgens de Auteurswet echter alleen nadat de maker toestemming heeft gegeven. De reden voor het overnemen en de aard van de site (commercieel of niet-commercieel) waarop het artikel wordt gepubliceerd, doen juridisch gezien niet ter zake.

Cinner kreeg een claim van 480 euro voor het overnemen van een artikel zonder toestemming. Uiteindelijk kwam ze met Cozzmoss, het bedrijf dat de auteursrechten van Karin de Mik en verschillende andere freelancejournalisten behartigt, overeen dat ze 160 euro zou betalen. Tjeerd van der Werk betaalde 195 euro en verwijderde het hele archief van de Elfstedensite.’

Wat kan ik dan wel melden van dat bericht over Thom de Groot? Bijvoorbeeld dat hij zelf de actie ‘Adopteer een stier’ heeft opgezet. Die was zo succesvol dat Ysbrand nu is gered. Om financiële redenen hoefde de stier in ieder geval niet naar de slacht. Maar dat is niet alles; er zijn meer problemen. De Groot neemt met een klein aantal andere boeren met gewetensbezwaren tegen oormerken deel aan de website ‘Koeien zonder oormerken’. Daar staat op de homepage, onder de titel ‘Koeien zonder oormerken op monumentenlijst’:

‘Koeien zonder oormerken en met hoorns zijn zeldzaam geworden in Nederland en behoren tot ons agrarisch erfgoed. Er zijn nog maar enkele tientallen (melk)veehouders die weigeren de gele flappen in de oren van hun koeien te doen.

Minister Verburg van Landbouw heeft in Nederland de oormerkweigeraars een korting van 20% opgelegd omdat ze de oormerken in een doos bewaren en niet in de oren van de koeien hebben. Het landbouwbeleid is zo veranderd dat alle boeren in de EU een inkomensondersteuning krijgen als compensatie voor de gedaalde melkprijs.

De minister verschuilt zich achter de Brusselse regelgeving en bureaucratie en zegt niet uit te kunnen betalen. Ze gebruikt een oneigenlijk middel om de oormerkweigeraars uit te roeien. Ze wil een einde maken aan de weigering door in de toekomst deze oormerkweigeraars zwaar te beboeten. Dit jaar 20 procent en volgend jaar geen inkomensondersteuning. Afhankelijk van de grootte van het bedrijf kan de boete oplopen tot € 10.000. Dat is 3,5 ct. per kg melk.

Als dit zo doorgaat zal in de toekomst een koe of stier zonder oormerken alleen nog maar in een museum of prentenboek te bewonderen zijn.

Wij roepen Minister Verburg op zorg te dragen dat deze groep oormerkweigeraars niet beboet wordt maar juist wordt beloond omdat zij onze weilanden kleurrijk en veelzijdig houden. (Bijna allemaal boeren ze biologisch of hebben ze een Demeter-licentie.)’

Er kan daar een petitie worden ondertekend, met daarop deze tekst:

‘Onderstaande petitie is via een briefkaartactie gestuurd aan Minister Verburg van Landbouw. Onderschrijft u deze actie ook? Klik dan hiernaast op de intekenlijst om ook uw steun te geven aan onze actie.

Koeien zonder oormerken en met hoorns zijn zeldzaam in Nederland en behoren tot ons agrarisch erfgoed. Er zijn nog maar enkele tientallen (melk)veehouders die gebruik maken van de uitzonderingsregeling en geen gele flappen in de oren van hun koeien doen.

Minister Verburg van Landbouw wil hier vanaf december 2009 een einde aan maken door deze veehouders zwaar financieel onder druk te zetten. Aan de boer de keuze: oormerken of jaarlijks tot € 10.000 inleveren d.m.v. verkapte boetes. Als dit zo doorgaat zal in de toekomst deze koe alleen nog maar in een museum of prentenboek te bewonderen zijn.’

Karin de Mik beschrijft hoe filmmaker Huib Schoonhoven uit Amersfoort, bekend van de televisiedocumentaire De kleine oorlog van boer Kok (zie ‘Imago’ op 10 augustus), veel belangstelling heeft voor deze groep gewetensbezwaarden.

‘Hij wil 40.000 handtekeningen inzamelen om de koeien zonder oormerken op de agenda van de Tweede Kamer te krijgen.’

En nu dan op de Achterpagina van NRC Handelsblad. Dat gaat goed. NRC Handelsblad wordt zo nog eens ongemerkt bd-minded.


Update 16.45:

Ik wilde graag bovenstaand bericht snel melden vanwege de actualiteit (kunt u nog een exemplaar van NRC Handelsblad in de Bruna of kiosk bemachtigen). Intussen heb ik nog iets meer over boer Thom de Groot en zijn boerderij Koldaard gevonden. Zo schrijft hij zelf als reactie op 21 augustus 2007 op de weblog van ‘Jansen & Janssen, een nieuw, licht onderzoeksjournalistiek wekelijks televisieprogramma van de VPRO’, bij aflevering 4, ‘Wat kost ons de grutto?’

‘Thom de Groot, 21. August 2007, 16:32

“Koldaard” Zo heet ons biologisch dynamisch bedrijf, wij zijn de vierde generatie die boeren op dit veenweidebedrijf in Grou Fryslân. Onze voorouders waren al echte natuurboeren die rekening hielden met alles wat leeft en bloeit, door de jaren heen zijn er steeds talrijke weidevogels geweest en een verscheidenheid aan plantensoorten. Er is een hoge grondwaterstand en een oud graslandbestand met greppels. De bemesting bestaat uit ruige mest en gier. De koeien lopen zomers dag en nacht buiten, verder is er nog een koppeltje schapen.

Wij doen aan agrarisch natuurbeheer, maar de rompslomp er omheen maakt je als boer kapot, ambtenaren mogen graag boertje pesten tot vervelenst toe, tot de boer het bijltje er bij neerlegt en dus weer een (goedwillende) natuurboer minder in deze bloempotcultuur. De boer moet aan goede landbouwpraktijken voldoen, wat dat ook mag inhouden, maak je een foutje dan wordt je gekort op de subsidie ook van agrarisch natuurbeheer (SAN).

Een milieucontrole met een helikopter boven onze mesthoop heeft onze drachtige schapen zo overstuur gemaakt dat enkele dieren de lammeren hebben verworpen, de weidevogels die net waren gearriveerd op hun vaste stek werden verjaagd, lang leve de controle. Wij kregen daarnaast nog een procesverbaal omdat er een stroompje water uit de mesthoop zou lopen, het regende die dag pijpestelen dus overal stroompjes, maar toch moeten we voor de rechter verschijnen.

Wij hebben onze biologische mest door een laboratorium laten onderzoeken, het bleek dat de mest de helft minder stikstof en fosfaat bevatte dan van gangbare melkvee bedrijven. Onze manier van boeren wordt blijkbaar door de overheid niet gewenst!!’

En in De Grouster, dé online krant van Grou, vond ik ‘Reacties op de eventuele komst van een golfbaan’ van een jaartje eerder:

‘dinsdag 26 december 2006 om 17:06 door redactie in dossier “Golfbaan”

GROU - De Grouster ontving de afgelopen week een tweetal reacties naar aanleiding van de positieve houding van B & W op de komst van een 18 holes golfbaan op Goatum. Het gaat om reacties van Jan Drewes Achenbach uit Grou en Pieter Prins uit Amsterdam. Klik op Lees verder om ze te lezen. Beide inzenders zijn tegen de komst van een baan. Achenbach, nazorger bij de Fûgelwacht, ziet zijn nazorggebied in rook opgaan. En er zijn genoeg golfbanen in de buurt, zo vindt hij. Dat is ook de mening van Pieter Prins. Hij wijst er op dat er zeker vijf golfbanen in Fryslân zijn, allemaal op korte afstand van Grou. Ook Prins wijst er op dat een golfbaan voor weidevogels een onaantrekkelijk gebied is, en dat er veel grond voor de aanleg van banen nodig is. Volgens hem is boerengolf een veel betere optie voor het betreffende land.’

Deze laatste reactie blijkt verrassend genoeg ook boerderij Koldaard te betreffen:

‘Reactie Pieter Prins:

Liever boerengolf met koeien in het land dan een golfcourse met caddies.

Toen ik begin 2006 hoorde dat het plan voor een golfbaan aan de oevers van Tynje en Peanster Ee door de gemeente Boarnsterhim welwillend tegemoet getreden werd, was ik toch wel geschokt.

Een golfbaan is een niet natuurvriendelijk park, zeker voor weidevogels is het gazon van een golfbaan onaantrekkelijk. Er zijn reeds vijf golfbanen in Friesland. De banen in Leeuwarden, Heereveen en Lauswold zijn vanuit Grou gemakkelijk te bereiken. Er moeten vele hectares mooi boerenland overhoop gehaald en opgeofferd worden. Golven is de meest ruimteverslindende sport die mensen beoefenen. Zeker gerekend naar het aantal mensen dat er plezier aan beleeft. Vergelijk het eens met een fietspad door de weilanden waar op een mooie dag honderden mensen van genieten en dat maar een fractie van de ruimte en geld kost.

Het is goed om ook te bedenken hoeveel grond er op het nu drassige weiland gegooid moet worden om een heuvelachtig golfterrein te maken. Het grasveld moet relatief droog zijn maar in droge zomers zal er net zoveel water op gesproeid moeten worden als alle Grousters in een jaar met elkaar verbruiken. En hoeveel werkgelegenheid geeft het? Natuurlijk voor een hoveniersbedrijf als Snoek is het een mooie klus, maar daarna; een greenkeeper, een pro (is een golfinstructeur) en iemand voor de kantine. Hotel, bungalows en haven zullen werkgelegenheid geven, maar daarvoor heb je geen golfbaan nodig en ook niet zo’n kwetsbare plek in de natuur.

Nog erger wordt het wanneer de golfbaan straks onvoldoende rendement oplevert. En dat is niet denkbeeldig met drie golfbanen in de nabijheid die al moeite genoeg hebben geld te verdienen. De eigenaren zullen dan de accommodaties willen uitbreiden om hun investeringen meer rendabel te maken. Dus bouwvergunningen voor uitbreiden van het hotel, meer bungalows en een grotere haven. Misschien nog wel een speeltuin erbij. De bestemming “recreatief” is makkelijk op te rekken, de gemeente zal ook niet willen dat het verslonst of failliet gaat.

De project ontwikkelaar, de Noordelijke Combinatie B.V. heeft de afgelopen jaren zeer veel belangstelling getoond voor de weilanden welke behoren bij het biologisch bedrijf Koldaard van Th. De Groot. Het land behorende bij de plaats Koldaard werd terecht in 1995 door de provincie aangemerkt als beheersgebied, omdat het van belang is als grensgebied voor de Olde Feanen. Het is een belangrijk weiland voor grutto’s en andere weide vogels. Deze grond zou niet nodig te zijn voor de aanleg van de golfbaan. Waarom zij er belangstelling voor hebben laat zich raden. Denken ze straks te moeten compenseren voor en natuur die verloren gaat? Bang voor MER en SMB? Of willen ze er toch graven en bouwen? Deze weidegrond zou aangekocht moeten worden door de Dienst Landelijk Gebied, zou de bestemming natuurgebied moeten krijgen en beheerst worden door het Fryske Gea. Dan moet de projectontwikkelaar op het door hem aangekochte land een bufferzone aanhouden. Ook dan lijdt de natuur natuurlijk nog verlies.

Ik ben ongetwijfeld bevooroordeeld en bovendien belanghebbend en hoop in het weiland een Korenwolf of in de sloot een Modderkruiper tegen te komen.

Het is mijns inziens zonde om het Friese boerenland te laten verworden tot een park. En helemaal zonde als dat een golfpark is, waar u en ik niet mogen wandelen en waar zeker de kinderen en honden niet los mogen lopen. Boerengolf past beter op dit land, dan kunnen de koeien blijven grazen.’

Uit het meest recente artikel over deze kwestie, ‘Contract met eigenaar golfbaangrond niet verlengd’ van 25 augustus 2009, blijkt:

‘Daarmee is de komst van de baan hoogst onwaarschijnlijk.’

Weer een gevaar geweken.