Gehoor

Aertjan Grotenhuis heeft gistermiddag in zijn weblog ‘Geld’ op de website van NRC Handelsblad de balans proberen op te maken, vier en halve week na de presentatie op Prinsjesdag van de nieuwe belastingplannen 2009. Hierbij bleek namelijk staatssecretaris Jan Kees de Jager opnieuw de complementair werkende artsen, therapeuten en verzorgenden op het oog te hebben. Die wil hij op deze complementaire diensten 19% btw laten betalen, terwijl er een btw-vrijstelling geldt voor hun reguliere werkzaamheden. Een regen van reacties op de twee bijdragen op de weblog ‘Geld’ die hierover handelden, was het gevolg. Ik had zelfs de eer dat mijn eigen weblog in dit kader door Aertjan Grotenhuis speciaal werd genoemd, compleet met link: ‘Er staat een bespreking van de onderstaande blogreacties op een antroposofische site.’ Dat is toch niet omdat ik hem daags tevoren had voorgesteld als mijn grote voorbeeld... dat zal wel niet, want hij werkt professioneel, zoals ik beschreef. Hoe dan ook, Grotenhuis doet een poging, na 117 reacties op zijn eerste bericht op 16 september ‘Alternatieve artsen moeten toch btw betalen’ en 77 reacties op zijn vervolgbericht op 25 september ‘Kamer lost schot voor de boeg’, om door de bomen het bos te blijven zien. Daarbij kijkt hij vooral naar het achterliggende politieke krachtenspel. Hij begint ‘Kamer zoekt oplossing voor alternatieve artsen’ met deze vraag:

‘Heeft het kabinet serieus geprobeerd alternatieve artsen buiten de btw te houden? Dat vraagt de hele Tweede Kamer zich af, met uitzondering van het CDA, de partij van de hoofdrolspelers staatssecretaris Jan Kees de Jager (Financiën) en minister Klink (Volksgezondheid). Vorig jaar zaten de fiscaal specialisten van de Kamer in hun maag met een belastingmaatregel die een verkapt medisch dossier bleek: het gaan toepassen van het normale btw-tarief van 19 procent op artsen en fysiotherapeuten die aanvullende behandelingen bieden zoals acupunctuur of homeopathie. Die zijn nu belastingvrij, net als erkend medisch handelen.’

Uiteindelijk, op het einde van zijn bericht, focust hij opnieuw op de twee hoofdrolspelers en ziet een sleutelrol weggelegd voor minister Klink:

‘Staatssecretaris De Jager houdt zich in de medische discussie afzijdig, maar minister Klink heeft een uitgesproken mening. Hij moet niets hebben van niet wetenschappelijk erkende geneeswijzen. Hij wil geen kwaliteitsstempel zetten op wetenschappelijk gezien onzinnige behandelingen. Sterker nog, hij zou homeopathische en andere alternatieve artsen het liefst uit het artsenregister schrappen. Daar tegenover staan natuurlijk de belangenverenigingen van die artsen. Die voeren aan dat voor acupunctuur en homeopathie wél wetenschappelijk bewijs bestaat dat het kabinet maar niet wil accepteren. Bovendien laat een arts altijd zijn medische kennis meespelen als hij behandelt, ook als acupuncturist. Daardoor moet hij altijd de btw-vrijstelling voor artsen krijgen. Voor fysiotherapeuten en psychologen geldt dan hetzelfde. Overigens houden alle politieke partijen zich verre van een standpunt over alternatieve geneeswijzen, maar gooien de voorstanders van een vrijstelling het vooral over de boeg van een keuzevrijheid voor de patiënt.

De twee visies in de Kamer staan nu net zo loodrecht tegenover elkaar als de opvattingen in de blogdiscussie. Dat kan leiden tot een confrontatie die de regeringspartijen in een lastig parket brengt. Twee keer de eigen bewindspersonen een zeperd laten halen is geen teken van politieke kracht. Nog een jaar uitstel om het huiswerk over te doen is dus niet aantrekkelijk. De oppositie voelt dat haarfijn aan. Eerst moet De Jager zich voor de Kamer uitspreken, dan moet minister Klink zijn beleid verdedigen. Als het zo ver is gekomen zonder dat er een oplossing is, zit het kabinet zo verschanst dat een oplossing steeds moeilijker wordt. De alternatieve artsen hebben ook door dat het nu erop of eronder is; zij zetten alles op alles. Onder meer met een handtekeningenactie op internet en het aanbieden van een petitie. Dat laatste gebeurt aanstaande dinsdag in de hal van de Tweede Kamer voor de ogen van iedereen die er bij wil zijn.’

Op de website van patiëntenvereniging Antroposana staat inderdaad een persbericht over het aanbieden van deze petitie, waarin de belangrijkste punten worden vermeld. Er is zelfs een oproep om bij het aanbieden ervan om half twee aanwezig te zijn:

‘Op dinsdag 21 oktober 2008 wordt door het Patiënten Platform Complementaire Gezondheidszorg en de 6 samenwerkende artsenverenigingen voor complementaire geneeskunde een Petitie aangeboden aan de vaste kamer commissie financiën.
Antroposofische geneeskunde is één van deze zes.
In de Petitie wordt bezwaar gemaakt tegen het voornemen van de regering BTW te gaan heffen op CAM-geneeskunde door artsen. Er wordt op onterechte gronden een verschil gemaakt tussen reguliere en complementaire geneeswijzen.
De reden is volgens de staatssecretaris van financiën dat CAM geneeskunde niet wetenschappelijk bewezen is, dit is onterecht. Alle handelingen door de BIG- geregistreerde artsen verricht zijn regulier medisch, aangevuld met complementaire behandel methodieken.
CAM is bewezen effectief en veilig en bevordert vaak de kwaliteit van leven.
Het heffen van BTW treft vooral patiënten, die bij de reguliere geneeskunde zijn uitbehandeld of niet verder komen. Zij zijn met name degenen, die gebruik maken van complementaire geneeskunde. Zij moeten zich al extra/aanvullend verzekeren om voor vergoeding van de kosten in aanmerking te komen en door BTW-heffing worden die kosten nog eens met 19% verhoogd, zodat het beperkte budget van vergoeding met 1/5 eerder wordt opgesoupeerd. De regering benadeelt op deze wijze onnodig m.n. patiënten met een chronische aandoening.
Daarnaast zijn er in Nederland ook mensen die er speciaal voor kiezen om een huisarts te hebben die óók CAM geneeskunde kan toepassen.
De motivatie van de regering voor deze maatregel is, dat het volgens de Europese richtlijn zou moeten. Dat is onjuist, de Europese richtlijn spreekt over vrijstelling van BTW voor de geneeskundige verzorging van de mens en dat is precies wat artsen die complementaire geneeskunde toepassen ook doen. Bovendien wordt in geen enkel Europees land BTW betaald voor deze handelingen van artsen, ook niet als ze complementaire geneeskunde toepassen.
Via www.gavoorcam.nl hebben binnen 2 weken meer dan 25.000 mensen hun handtekening gezet tegen deze voorgenomen BTW heffing.
Wij nodigen u van harte uit bij het aanbieden van de petitie te komen luisteren. Dinsdag 21 oktober 2008, 13.30- 13.45 uur vaste Kamercommissie financiën.’

Aertjan Grotenhuis schildert hoe een en ander zover heeft kunnen komen (alle links in de tekst zijn van hem afkomstig). Zoals gezegd, de btw-plannen van de staatssecretaris waren al eerder onderwerp van discussie.

‘De Kamer stak daar vorig jaar via een amendement tijdelijk een stokje voor. Verder verplichtte zij het kabinet via een motie om eerst de BIG en vervolgens het btw-voorstel goed onder de loep te nemen. Dat was een motie van GroenLinks Kamerlid Kees Vendrik die ook door de regeringsfracties werd ondersteund. (...)

De Kamer wilde in het voorjaar antwoord op de motie. Dat kwam pas op Prinsjesdag toen de invoering van de btw opnieuw in het Belastingplan 2009 stond. Het blog daarover levert een record aan reacties op. De meerderheid daarvan haakt in op de constatering van minister Klink dat de overheid alleen kan meewerken aan een kwaliteitsregister als er aan objectieve normen wordt voldaan. In zijn woorden als het gaat om behandelingen die een objectief bewijsbaar resultaat (evidence based en protocolleerbaar) opleveren. Dat is niet het geval bij complementaire behandelmethoden, zo constateert de minister. De minister wordt op dat punt in de blogdiscussie aangevallen met wetenschappelijke en gevoelsmatige argumenten.

Dat was vorig jaar om deze tijd ook al zo. Toen was dat voor de Kamer de reden om De Jager op pad te sturen voor overleg met de alternatieve artsen. Die missie heeft de staatssecretaris zuinigjes uitgevoerd. Hij heeft in april gesproken met zijn ambtsvoorganger Steven van Eijck (indertijd LPF) die nu voorzitter is van de Landelijke Huisartsenvereniging. Toen dat geen oplossing bracht, hield de staatssecretaris het voor gezien. Met Prinsjesdag diende hij het oorspronkelijke btw-plan opnieuw in. De belangengroepen van alternatieve artsen nemen hem kwalijk dat hij niet bij hen langs is geweest. Dat is evenwel een achterhoedegevecht.

Het echte gevecht gaat de komende weken plaatsvinden in de politieke arena. GroenLinks parlementariër Jolande Sap (de opvolgster van Vendrik) wil de hele btw-verhoging schrappen. Daartoe wil ze het Belastingplan aanpassen. Waarschijnlijk krijgt ze een flink deel van de linkse oppositie mee maar botst ze met Europese regels. De VVD wil opnieuw een jaar uitstel nu het kabinet de wens van de Kamer niet heeft uitgevoerd. D66 houdt het kruit droog en verwijst naar de discussie op dit blog. De PVV toont geen interesse. Het CDA en de PvdA zijn cruciaal. De PvdA neigt naar een vooral wetenschappelijke aanpak van gezondheidsproblemen. Het CDA wil de kool en de geit sparen en zoekt een oplossing in een alternatieve BIG-lijst voor alternatieve behandelmethoden met een kwaliteitsstempel.’

Dat kan dus nog een aardige discussie met politieke implicaties worden, zoals Grotenhuis eerder in zijn conclusie al veronderstelde.

Nu staat er sinds gisteren bij Antroposana nog een ander bericht, dat hier slechts zijdelings mee te maken heeft, maar ook een politiek gevoelig thema is, in ieder geval voor de antroposofische medicijnen. Ik doel op het ‘Voortgangsbericht Antroposofica’, over een thema dat hier op 9 oktober in ‘Medicijn’ ter sprake kwam. Het is gedateerd 15 oktober en ondertekend door Hans Nijnens, de directeur van Weleda, die we in dat bewuste bericht al zijn tegengekomen. Hij doet dit ‘namens de werkgroep Antroposofica’. Het staat er niet bij, maar ik neem aan dat dit een onderdeel van Antroposana is (waarom staat het anders op de website van Antroposana?). Hij schrijft in ieder geval:

‘Op 3 oktober 2008 heeft de Procureur Generaal van het Openbaar Ministerie geoordeeld dat het Antroposana-arrest van het Hof in Luxemburg geen ruimte laat voor Nederland om antroposofische geneesmiddelen die niet voldoen aan de procedures van Richtlijn 2001/83/EG op de markt te handhaven. Hij adviseert de Hoge Raad de zaak zelf af te doen door een eerder vonnis in Kort Geding van de President van de Rechtbank Den Haag te vernietigen en de vorderingen van de antroposofische organisaties alsnog af te wijzen.

De antroposofische organisaties krijgen nog gelegenheid op dit advies te reageren, waarna de Hoge Raad arrest zal wijzen. Vanuit de NVAZ [Nederlandse Vereniging van Antroposofische Zorgaanbieders, MG] is inmiddels een brief aan Minister Klink gezonden waarin vanuit de zorgaanbieders wordt gereageerd op het advies van de Procureur Generaal en de minister wordt opgeroepen om – ook wanneer de Hoge Raad het advies overneemt – de betreffende geneesmiddelen toch op de markt te gedogen in afwachting van Europese regelgeving. De Europese Commissie heeft kenbaar gemaakt dat de wenselijkheid van een aparte regeling onderzocht dient te worden. Ook wordt door de NVAZ gevraagd om een gesprek met de minister.

Ook vanuit de patiëntenvereniging Antroposana ging een brief naar de minister, waarbij meer vanuit het patiëntenbelang om hetzelfde wordt gevraagd. Tenslotte wordt vanuit Antroposana een brief voorbereid die binnenkort aan de Europese Commissie wordt gezonden met het verzoek om in overleg te treden met de Nederlandse overheid ter behoud van de Antroposofica op de Nederlandse markt.

Onder patiënten en beroepsbeoefenaars is onduidelijkheid over “hoe verder na 9 januari”, wanneer naar verwachting de Hoge Raad arrest wijst.

Allereerst iets over de omvang van het geneesmiddelenassortiment. De betreffende groep geneesmiddelen bestaat voor wat Weleda betreft uit ca. 110 geneesmiddelen. De overige 1100 Weleda geneesmiddelen zijn ofwel magistrale bereidingen ofwel geregistreerd als homeopathisch geneesmiddel. Deze middelen zijn en blijven gewoon verkrijgbaar. De betreffende groep van 110 geneesmiddelen is wel circa 30% van het gebruik van de Weleda geneesmiddelen in Nederland. Voor Wala gaat het om 89 geneesmiddelen, zijnde 31% van het gebruik van Wala geneesmiddelen in Nederland.

De Nederlandse wet biedt de mogelijkheid om een in Nederland niet geregistreerd geneesmiddel te importeren ten behoeve van een Nederlandse patiënt. Het geneesmiddel moet dan op recept door een arts (bevoegd voorschrijver) zijn voorgeschreven en vergezeld zijn van een zogenaamde bewustzijnsverklaring van de voorschrijver. Weleda ontwikkelt op dit moment een draaiboek waarbij de geneesmiddelen langs deze weg toch beschikbaar blijven, ook wanneer de uitspraak van de Hoge Raad negatief zou zijn. Deze procedure is in zijn huidige vormgeving bewerkelijk, maar we gaan er vanuit dat in overleg met de Inspectie vereenvoudigingen kunnen worden doorgevoerd. Op die manier zou – indien nodig – vanaf januari 2009 de betreffende groep geneesmiddelen beschikbaar blijven voor patiënten. Levering geschiedt dan bij voorkeur via de Weleda Bereidingsapotheek zodat er ook geen langere leveringstijden gaan ontstaan.

Ten aanzien van de Wala geneesmiddelen heeft Wala het voornemen geuit om deze via de Schloss Apotheke te gaan leveren indien de uitspraak van de Hoge Raad negatief is.

Tot op het moment dat de Hoge Raad uitspraak heeft gedaan, weten we feitelijk niet wat de uitspraak zal zijn. We moeten ons uiteraard wel voorbereiden op een mogelijke negatieve uitspraak. Dat doen we zoals hierboven aangegeven. We hebben de overtuiging dat dit op dit moment de best mogelijke weg is. Het is feitelijk een “politiek drie stappen model”.

Ten eerste verzoeken we de minister om te gedogen in afwachting van de uitvoering van het voornemen van de Europese Commissie om te onderzoeken of de Antroposofica een eigen registratieregeling zouden moeten krijgen.
Ten tweede verzoeken we de minister om in afwachting van het voornemen van de EC voorlopig de Duitse registratiedossiers als uitgangspunt te accepteren.
Ten derde bereiden we ons voor, voor het geval stap 1 en 2 niet tot resultaat zouden leiden.
Daarnaast hebben we gelegenheid inhoudelijk via onze juristen op het advies van de procureur generaal te reageren, wat we ook doen.

Wanneer een brede actie ter ondersteuning in de komende tijd zinvol is zullen we graag een beroep op uw ondersteuning doen. Op dit moment is dat echter ons inziens nog niet aan de orde.’

Dus ook hier is minister Klink de aangewezen bewindspersoon. Zowel door Antroposana als door de NVAZ wordt hij hierbij blijkbaar direct benaderd. Zou het helpen? Zou hij gehoor willen schenken aan zulke argumenten, of is hij werkelijk zo resoluut als Aertjan Grotenhuis op zijn weblog schrijft? De vraag is of het CDA uit zichzelf de antroposofische geneeskunde op deze twee terreinen ter wille wil zijn, of dat het zich moet laten dwingen door de andere politieke partijen, dan wel deze gaat trotseren.